یادداشت
تاسیس بانک دولتی قرضالحسنه و چند سوال
می‌گویند کار خیر و انسان دوستانه از ناحیه هر کس و به هر صورتی که انجام پذیرد، در خور تقدیر و تحسین است و اجر اخروی هم دارد. تاسیس بانک قرضالحسنه را هم می‌توان از جهاتی در شمول یکی از همان کارهای خیر به حساب آورد با این تفاوت که اولا این کار خیر نه از محل سرمایه‌های مردمی و افراد خیر و نیکوکار که از منابع بانک‌های دولتی و دو بانک خصوصی صورت گرفته و ثانیا کسی به درستی نمی‌داند که با وجود ده‌ها صندوق بزرگ و کوچک قرضالحسنه خودجوش و مردمی در سراسر کشور و وجود موسسات قرضالحسنه ریشه‌دار و شناخته‌شده‌ای چون سازمان اقتصاد اسلامی و صندوق‌های قرضالحسنه وابسته به آن چه ضرورت خاص و ناگزیری برای تاسیس یک بانک دولتی قرضالحسنه آن هم در شرایطی که قرار است سهام بانک‌های دولتی موجود به بخش‌خصوصی واگذار شود، وجود داشته است.
غلامرضا کیامهر
می‌گویند کار خیر و انسان دوستانه از ناحیه هر کس و به هر صورتی که انجام پذیرد، در خور تقدیر و تحسین است و اجر اخروی هم دارد. تاسیس بانک قرضالحسنه را هم می‌توان از جهاتی در شمول یکی از همان کارهای خیر به حساب آورد با این تفاوت که اولا این کار خیر نه از محل سرمایه‌های مردمی و افراد خیر و نیکوکار که از منابع بانک‌های دولتی و دو بانک خصوصی صورت گرفته و ثانیا کسی به درستی نمی‌داند که با وجود ده‌ها صندوق بزرگ و کوچک قرضالحسنه خودجوش و مردمی در سراسر کشور و وجود موسسات قرضالحسنه ریشه‌دار و شناخته‌شده‌ای چون سازمان اقتصاد اسلامی و صندوق‌های قرضالحسنه وابسته به آن چه ضرورت خاص و ناگزیری برای تاسیس یک بانک دولتی قرضالحسنه آن هم در شرایطی که قرار است سهام بانک‌های دولتی موجود به بخش‌خصوصی واگذار شود، وجود داشته است. پرسش اساسی‌تر این است که افزودن یک بانک دولتی دیگر به فهرست بانک‌های دولتی موجود که در عمل معنایی جز گسترده‌تر کردن حجم تشکیلات دولت نمی‌تواند داشته باشد، تا چه اندازه با برنامه خصوصی‌سازی و از همه مهم‌تر با اصول ابلاغیه مقام رهبری در خصوص سیاست‌های کلی اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی همخوانی دارد؟ از همه اینها گذشته، بانک دولتی قرضالحسنه مهر ایران کم و بیش با همان اهداف و انگیزه‌هایی تاسیس شده است که رییس‌جمهور محترم سال گذشته در جریان تلاش برای تاسیس صندوق مهر رضا برای صندوق مزبور بر شمرده و بانک‌های دولتی را موظف کرده بخشی از منابع حساب‌های قرضالحسنه خود را در اختیار صندوق مهررضا قرار دهند.
به خصوص کار حمایت رییس‌جمهوری از صندوق مهررضا یعنی همان صندوقی که بسیاری از افراد صاحب‌نظر و حتی شماری از نمایندگان اصولگرای مجلس با تاسیس آن به شدت ابراز مخالفت می‌کردند، تا به آنجا پیش رفت که اختیار پرداخت هرگونه وام ازدواج به زوج‌های جوان از بانک‌های دولتی سلب و این ماموریت یک جا در انحصار صندوق مهر رضا قرار گرفت. دست بر قضا تا جایی که به این بخش از فعالیت‌های صندوق مهررضا مربوط می‌شود، بسیاری از زوج‌های جوان در مدت یک سال گذشته، توانسته‌اند با سهولت و سرعت بیشتری و با طی حداقل تشریفات اداری، وام ازدواج خود را از صندوق مهررضا دریافت دارند که نویسنده خود شاهد چند مورد دریافت چنین وامی از سوی چند زوج جوان بوده است. خصوصا آنکه میزان وام ازدواج پرداختی صندوق به هر یک از زوج‌های جوان حدود دوبرابر وامی است که قبلا بانک‌های دولتی به آنها می‌پرداخته‌اند.
صندوق مهر رضا به هر قیمتی که بود، موجودیت پیدا کرد و دفاتر و تشکیلاتی را هم در سطح کشور برای خود به وجود آورد و حالا دارد ماموریت‌‌هایی را که برای آن تعریف شده و نوک پیکان آنها هم بیشتر متوجه جوانان است، انجام می‌دهد. بسیار خب. چه ضرورت‌هایی ایجاب کرد که خود دولت و رییس‌جمهوری به وجود آورنده صندوق حمایتی مهررضا به جای تقویت هر چه بیشتر این صندوق و انباشت منابع قرضالحسنه بانک‌ها در آن، دست به ایجاد یک تشکیلات موازی به نام بانک قرضالحسنه بزنند و با این اقدام علاوه بر انجام حرکتی در جهت عکس اهداف برنامه خصوصی‌سازی و بزرگ‌کردن باز هم بیشتر حجم دولت بزند وبا این اقدام علت وجودی صندوق مهررضا را هم زیر سوال قرار دهند؟
مضاف بر همه اینها سخنان و مطالبی که آقای رییس‌جمهوری، وزیر امور اقتصادی و دارایی و مدیر عامل بانک قرضالحسنه مهر ایران در مراسم گشایش نمادین شعبه بانک مزبور در محل ساختمان نهاد ریاست جمهوری، همگی حاکی از آن است که عنوان قرضالحسنه چیزی بیش از یک نام ظاهری و قراردادی نیست و حوزه فعالیت‌های آن شباهت زیادی به فعالیت‌های بانک‌های تجاری موجود خواهد داشت که شاهد مدعا، اظهارات آقای مصطفی‌پور، مدیرعامل بانک قرضالحسنه در مراسم افتتاحیه شعب بانک مزبور است که گفته است که این بانک در ارائه خدمات بانکی یک بانک تمام عیار است و از افتتاح حساب جاری تا ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی و صدور ضمانت‌های بانکی و گشایش اعتبار را انجام خواهد داد. آقای رییس‌جمهوری و وزیر امور اقتصادی و دارایی هم در آن مراسم در توضیح اوصاف بانک قرضالحسنه مطالبی کم و بیش مشابه را بیان کردند که با استناد به آن اظهارات، آیا کسانی که می‌گویند تاسیس بانک دولتی قرضالحسنه چیزی جز افزودن یک بانک جدید بر فهرست بانک‌های دولتی موجود نیست و اقدامی است که در تضاد با روح برنامه خصوصی‌سازی قرار دارد، اشتباه است؟ شاید غیبت آقای طهماسب مظاهری، رییس کل بانک مرکزی در مراسم مزبور و این که ایشان در مقام مسوول و متولی اصلی مسائل نظام بانکی کشور تا به امروز هیچ اظهارنظری درباره تاسیس بانک دولتی قرضالحسنه نکرده است، خود تاییدی ضمنی بر این مدعا باشد.
Kiamehr@Hotmail.com
ارسال نظر