گزارش‌های مالی منتشر شده از سوی بانک‌ها طی سال گذشته نشان می‌دهد
سهم بانک‌ها از مطالبات معوق
در این بین، بانک‌های ملی، صادرات و پارسیان بیشترین حجم مطالبات غیرجاری را به خود اختصاص داده‌اند. البته در گزارش سال ۹۰ که از سوی موسسه علوم بانکداری منتشر شده برخی بانک‌ها آماری در این زمینه ارائه نکرده‌اند. نکته دیگر اینکه سهم مطالبات باید با توجه به حجم تسهیلات سنجیده شود از این رو به دلیل آنکه برخی بانک‌های تازه تاسیس شده گزارشی از وضعیت تسهیلات خود ارائه نکرده‌اند امکان برآورد نسبتی از مطالبات به تسهیلات مقدور نبود.
اجزای مطالبات غیرجاری بانک‌ها
منظور از مطالبات غیرجاری بانک‌ها، مجموع مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک الوصول آنها است. مطالبات سر رسید گذشته، مطالباتی است که از تاریخ سررسید بدهی یا تاریخ قطعی بازپرداخت اقساط آن بیش از دو ماه گذشته و از شش ماه تجاوز نکرده است. دسته دوم از مطالبات غیرجاری، مطالبات معوق نامیده می‌شود. مطالبات معوق، مطالباتی است که بیش از شش ماه و کمتر از هجده ماه از تاریخ سررسید یا تاریخ قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده است. و در نهایت، مطالبات مشکوک‌الوصول هم به مطالباتی گفته می‌شود که بیش از هجده ماه از تاریخ سررسید یا از تاریخ قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده است. تفاوت مطالبات غیرجاری با مطالبات سوخت شده در آن است که مطالبات سوخت شده، صرف نظر از تاریخ سررسید، به دلایل متقن از قبیل فوت یا ورشکستگی بدهکار یا علل دیگر قابل وصول نبوده و با رعایت ضوابط مربوط، به عنوان مطالبات سوخت شده تلقی شده است.
رشد 27 درصدی مطالبات بانک‌ها
بررسی اطلاعات مالی بانک‌ها نشان می‌دهد که حجم مطالبات غیرجاری آنها در سال ۹۰ نیز مانند چند سال پیش از آن، عموما برای اکثر بانک‌ها با افزایش مواجه شده است. میزان مجموع مطالبات غیرجاری کل بانک‌ها در ادامه روند صعودی خود از سال ۸۶، در سال ۹۰ نیز افزایش ۴/۲۷ درصدی را تجربه کرد. بررسی گزارش‌های ارائه شده توسط بانک‌ها نشان می‌دهد که میزان مطالبات غیرجاری بانک‌ها در سال ۹۰ معادل ۴۷ هزار و ۶۳۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. این در حالی است که حجم مطالبات غیرجاری مجموع بانک‌ها در سال پیش از آن یعنی ۸۹، به مقدار ۳۷ هزار و ۳۸۷ میلیارد تومان بوده است که نشان دهنده افزایشی به میزان بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان در رقم مجموع مطالبات غیرجاری بانک‌ها، در سال ۹۰ است.البته این رقم برای تیر ماه سال جاری از سوی رییس کل بانک مرکزی ۶۰ هزار میلیارد تومان اعلام شد.
مطالبات بانک‌ها در سال 90
در میان بانک‌های ایرانی که گزارش‌های مالی خود را ارائه کرده‌اند، بیشترین حجم مطالبات غیرجاری به ترتیب به بانک‌های ملی، صادرات و پارسیان تعلق دارد. طبق اطلاعات ارائه شده، میزان مطالبات غیرجاری بانک ملی در سال ۹۰ به میزان ۱۲ هزار و ۱۹۷ میلیارد تومان بوده است.
پس از این بانک، بانک صادرات، با مطالبات غیرجاری به میزان 7 هزار و 260 میلیارد تومان، بیشترین حجم مطالبات غیر جاری را دارد. مقدار مطالبات غیرجاری بانک پارسیان نیز در سال 90، معادل پنج هزار و 426 میلیارد تومان گزارش شده است.
البته باید توجه کرد که در آمار مربوط به سال ۹۰ اطلاعات مالی برخی بانک‌ها نهایی نشده بود. میزان مطالبات بانک ملت در سال ۹۰ در گزارش مالی ارائه شده، درج نشده است. میزان مطالبات غیر جاری بانک تجارت نیز در سال ۹۰ به طور کامل درج نشده و فقط شامل مطالبات سررسید گذشته این بانک است. نکته دیگری که در بررسی حجم مطالبات باید مورد توجه قرار گیرد، در نظر گرفتن میزان مطالبات بانک‌ها در کنار حجم عملیات این موسسات مالی است. از این رو، طبیعی است که با حجم عملیات بیشتر، انتظار مطالبات غیر جاری بیشتری وجود داشته باشد.
مانده تسهیلات بانک‌ها در سال 90
مانده تسهیلات اعطایی بانک‌ها، مشتمل بر چند بند است که هر یک از تسهیلات اعطا شده به یک بخش اقتصادی را نشان می‌دهد. بخش کشاورزی، بخش صنعت و معدن، بخش ساختمان و مسکن، بخش بازرگانی، بخش خدمات و بخش صادرات، گروه‌هایی هستند که میزان تسهیلات ارائه شده توسط هر بانک، به تفکیک آنها درج شده است.
بنا بر گزارش‌های اطلاعات مالی بانک‌ها در سال 90، در بین بانک‌های ایرانی که گزارش تسهیلات اعطایی خود را ارائه کرده‌اند، بانک‌های مسکن، ملت و ملی بیشترین مقادیر مانده تسهیلات اعطا شده را در سال 90، به خود اختصاص داده‌اند، به طوری که به ترتیب حجم تسهیلات اعطایی توسط بانک مسکن، 50 هزار و 542 میلیارد تومان، بانک ملت 50 هزار و 402 میلیارد تومان و بانک ملی 48 هزار و 296 میلیارد تومان بوده است.
مطالبات بانک‌های دولتی، خصوصی‌شده و خصوصی
در میان بانک‌های دولتی یعنی بانک‌های پست بانک، توسعه تعاون، توسعه صادرات، سپه، صنعت و معدن، کشاورزی، مسکن و ملی که گزارش‌شان مورد بررسی قرار گرفته، بیشترین میزان مطالبات غیرجاری متعلق به بانک‌های ملی، کشاورزی و سپه بوده است. حجم مطالبات غیرجاری این سه بانک به ترتیب حدودا 12 هزار و دویست، 3 هزار و نهصد و 3 هزار و هشتصد میلیارد تومان بوده است. نسبت مطالبات به تسهیلات این سه بانک، به ترتیب 3/25 درصد برای بانک ملی، 9/18 درصد بانک کشاورزی و 1/4 درصد برای بانک مسکن بوده است. در بین بانک‌های دولتی، نسبت مطالبات به تسهیلات اعطایی بانک ملی بیش از همه بانک‌ها و برای بانک مسکن نیز کمترین مقدار می‌باشد.
در بین بانک‌های خصوصی فعلی که سابقا دولتی بوده‌اند و اصطلاحا خصوصی شده نامیده می‌شوند، یعنی بانک‌های تجارت، رفاه کارگران، صادرات و ملت، بیشترین حجم مطالبات غیرجاری از آن بانک صادرات است. البته گزارش مالی مربوط به بانک ملت فاقد بخش مطالبات و گزارش مالی بانک تجارت نیز بخش مطالبات را به صورت کامل ذکر نکرده است. میزان مطالبات غیرجاری بانک صادرات در سال ۹۰ حدودا ۷ هزار و دویست میلیارد تومان بوده است. در بین سایر بانک‌های خصوصی، بانک‌های پارسیان، اقتصاد نوین و سامان بیشترین مقادیر مطالبات غیرجاری را در سال ۹۰ دارا بوده‌اند.
در این بین، حجم مطالبات غیرجاری بانک پارسیان تقریبا 5 هزار و چهارصد بوده و اقتصاد نوین و سامان نیز هر دو حدودا 2 هزار و هشتصد میلیارد تومان مطالبات غیرجاری داشته‌اند.
ارسال نظر