فشار مضاعف با کاهش قیمت نفت

منبع: AFP مترجم: رفیعه هراتی مردم ونزوئلا که شاهد سقوط ارزش پول‌شان هستند به آمار دولتی نیازی ندارند تا آنچه را که می‌دانند به آنها بگوید: این مساله که کشورشان با خطر ابرتورم روبه‌رو است. بانک مرکزی ونزوئلا قوانین خود را زیر پا گذاشته و انتشار آمار رسمی نرخ تورم را متوقف کرده است. نرخ تورم این کشور در پایان ماه اوت در رقم ۴/۶۳ درصد قرار داشت.

از آن زمان به بعد، در شرایطی که این غول نفتی آمریکای جنوبی با کاهش قیمت نفت مواجه شده و درنتیجه برای واردات غذا و دارو با مشکل روبه‌رو است، افزایش قیمت‌ها ادامه یافته است.

ازسوی دیگر، محاسبه اینکه در ماه‌های اخیر چه میزان از ارزش بولیوار کاسته شده، دشوار است، اما یک معیار سریع برای این محاسبه لیست افزایش قیمت مک‌دونالد است: در سپتامبر سال ۲۰۱۳ غذای «بیگ مک کمبو» ۱۲۵ بولیوار بود، اما تا نوامبر سال ۲۰۱۴ قیمت این غذا تقریبا دو برابر شد و به ۲۴۵ بولیوار رسید. در واقع این غول فست‌فود آمریکایی مکان خوبی برای ردیابی مارپیچ تورمی ونزوئلا است. یک دلیل اینکه، به‌رغم انتقادهای تند ضدآمریکایی نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا و وارث سیاسی هوگو چاوز، این مکان همچنان مورد علاقه مردم ونزوئلا است. دلیل دیگر اینکه، مک‌دونالد یکی از معدود کسب و کارهای مربوط به غذا است که از کمبودهایی که اقتصاد ونزوئلا را فلج کرده، آسیب ندیده است. یکی از مسوولان مک‌دونالد می‌گوید: «ما عملا هر ماه قیمت‌ها را افزایش می‌دهیم. هیچگاه به اندازه امسال افزایش قیمت نداشتیم.»

مساله‌ای که وضعیت ونزوئلا را وخیم‌تر می‌کند، کمبود ارز است. این مساله به همراه کاهش تولید داخلی موجب کمبود شدید کالاهای اساسی شامل روغن، شیر، آرد، دستمال توالت، دئودورانت، تیغ صورت تراشی، شامپو و صابون شده است. این در شرایطی است که دولت مادورو تلاش کرده است از طریق افزایش حداقل دستمزد، سه بار در سال ۲۰۱۳ و سه بار در سال‌جاری، قدرت خرید مردم را افزایش دهد، اما این افزایش ۶۴ درصدی در سال ۲۰۱۴، فقط موجب افزایش تورم شد. درحال حاضر خانواده‌ها در مسابقه با تورم در آغاز هر ماه برای خرید هرآنچه که می‌توانند به فروشگاه‌ها هجوم می‌آورند. تنها پناهگاه برای حفظ پول مردم، دلار بازار سیاه است. اما ونزوئلا که ۹۶ درصد از ارز خود را از فروش نفت به دست می‌آورد، با کاهش قیمت نفت روبه‌رو شده است به طوری که از ماه ژوئیه تاکنون قیمت نفت این کشوربیش از ۳۰درصد

کاهش یافته است. این مساله به معنی دلار کمتر است و بر نرخ ارز در بازار سیاه تاثیر می‌گذارد. قیمت هر دلار از ۱۰۰ بولیوار به ۱۵۰ بولیوار در ماه نوامبر افزایش یافته که نسبت به سال گذشته با جهش ۴۰ درصدی روبه‌رو شده است. با این وجود نرخ رسمی ارز در رقم ۳۰/۶ بولیوار باقی مانده است. این همان سطحی است که مادورو سال گذشته وعده داد نرخ ارز را در آن حفظ خواهد کرد.

پدرو پالمان، اقتصاددان، می‌گوید: «وخامت چشم‌انداز ارزش پول به دلیل کاهش قیمت نفت به‌طور سنتی بر دلار فشار وارد می‌کند. این مساله موجب می‌شود دولت دسترسی به ارز (با نرخ رسمی) را کاهش دهد و مردم مجبور می‌شوند به بازار سیاه روی بیاورند. این مساله بی‌اطمینانی به وجود می‌آورد و به تورم دامن می‌زند.»

تعریف عددی دقیقی از ابرتورم وجود ندارد، اما اقتصاددانان آن را نرخ تورمی درنظر می‌گیرند که ماهانه بیش از ۵۰ درصد باشد. ونزوئلا در این آستانه قرار ندارد، اما نشانه‌های هشداردهنده در این کشور دیده می‌شود. به گفته هنکل گارسیا، رئیس شرکت مشاوره اکونومتریکا، نرخ ماهانه تورم در حدود ۵ درصد است. او می‌گوید: «در ماه نوامبر نسبت به ۱۲ ماه گذشته قدرت خرید مردم تقریبا ۱۳ درصد کاهش یافت. درصورت تداوم یا وخامت آشفتگی پولی، کاهش ناگهانی عرضه و فقدان اعتماد به پول ملی، خطر ابرتورم به واقعیت تبدیل خواهد شد.»

به گفته خوزه گوئرا، مدیر سابق تحقیقات بانک مرکزی ونزوئلا، مقامات تصمیم‌ گرفتند انتشار آمار تورم را متوقف کنند، اما دولت با چاپ پول بیشتر به مساله فشار قیمت‌ها پاسخ داده است. براساس اعلام شرکت‌های مشاوره، عرضه پول در سال جاری احتمالا ۵۵ درصد افزایش یافته است که این میزان کمتر از دو سال گذشته است، اما با تصویب رئیس‌جمهوری چاپ پول در حدود ۳۰ درصد خواهد بود، با این وجود دولت احتمالا در سال ۲۰۱۵ دوباره چاپ پول را افزایش می‌دهد. در این سال حزب مادورو با انتخابات مجلس قانون‌گذاری روبه‌رو است.