بازار چاپ مقالات

دکتر فرهاد غفاری عضوهیات علمی اقتصاد دانشگاه علوم و تحقیقات چند سالی است که هنگام عبور از خیابان‌های مرکزی شهر و به خصوص کتابفروشی‌های مقابل دانشگاه تهران به آگهی‌های تبلیغاتی عجیبی مبنی بر انجام پروژه‌های دانشجویی کارشناسی ارشد و دکترا و چاپ مقالات تخصصی در مجلات ISI در اسرع وقت و تضمینی ! بر می‌خورم. در رابطه با چرایی این موضوع با خود فکر می‌کردم که چگونه و چرا ما به این مسیر کشیده شدیم و سرانجام این راه به کجا ختم خواهد شد.

در طرف مقابل نیز در هر دوره شاهد افزایش بسیارچشمگیر پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هستیم، مشاهده چنین پدیده‌هایی بی‌اختیار در ذهنم تداعی بازاری را جلوه‌گر می‌کند که مثل تمام بازارها مکانیسم عرضه، تقاضا و مبادله را دربردارد؛ بنابراین دیگر وجود چنین موسساتی نمی‌توانست عجیب جلوه کند و تشکیل چنین بازارهایی نیز دور از ذهن نبود.

اما نکته مهم در این شرایط نقش و جایگاه جامعه دانشگاهی کشور و وظیفه خطیری است که در این شرایط به عهده دارند.

به این مفهوم که با تمهیداتی که به مرحله اجرا می‌گذارد، حتی الامکان ضایعات وجود چنین بازارهایی را به حداقل برساند و از طرفی عوامل تشدید کننده در طرف تقاضای این بازار را کاهش دهد. در این راستا به نظر من الزامی کردن چاپ مقاله فقط ISI به عنوان شرط فارغ‌التحصیلی بدون نظارت کامل بر کیفیت و کمیت این ژورنال‌ها به هر شکلی و بدون داشتن ایمپکت مناسب برای فارغ‌التحصیل شدن از دوره دکترا، ممکن است که شرط مناسبی نباشد، بلکه الزام در چاپ مقاله در ژورنال‌های علمی پژوهشی داخل کشور یا چاپ در ژورنال‌های با ایمپکت‌های بالا به‌صورت انتخابی می‌تواند راهکار مناسب‌تری در این شرایط باشد.

از طرفی فرهنگ‌سازی این مطلب که چاپ مقاله علمی فقط یکی از رویکردهای موجود است و نه تمام آن و راهکارهای مفید دیگری از جمله ثبت اختراع، نگارش متون و کتب علمی و تخصصی و... نیز می‌باشد که به سهم خود می‌تواند بسیار موثر واقع شود.

البته با توجه به روشنگری‌هایی که در این مدت توسط استادان مجرب دانشگاه‌ها انجام پذیرفته به مقدار بسیار بالایی عطش کاذب چاپ مقالات غیر اصولی کاهش یافته و با تمهیداتی که استادان دلسوز در مصاحبه‌های پذیرش دوره دکترا و البته ارتقای مرتبه علمی اعمال کرده‌اند شاهد حرکت مناسبی به سوی شرایط بهتر هستیم.