تاثیرپذیری از عوامل بیرونی

سید سلمان نصیرزاده

تحلیلگر بازار سرمایه

بورس تهران در سالی که گذشت از دید فعالان این بازار و سهامداران شرایط مناسبی را تجربه نکرد، بر این اساس بررسی آماری نشان می‌دهد که بازدهی بورس طی یک سال اخیر تنها یک درصد بوده است که در مقابل بازارهای موازی نظیر بازار پول، ارز و طلا در شرایط نازلی قرار دارد.

بر این اساس در بازار طلا، هرسکه بهار آزادی بازدهی ۲۰ درصدی و هر دلار آمریکا بازدهی ۸ درصدی طی سال ۱۳۹۵ داشتند. همچنین در بازار پول و بدهی که از ریسک حداقلی برخوردار بود، شاهد بازدهی ۱۵ تا ۲۴ درصدی بودیم که نشان می‌دهد در سال جاری با وجود رقبای پربازده بورس تهران، جایی برای سرمایه‌های جدید و بازده مناسب وجود نداشت.در این بین، سایر آمار این بازار نشان می‌دهد که ارزش بازار بورس اوراق بهادار با کاهش ۸ درصدی به ۳۲۱۸ هزار میلیارد ریال رسید که ناشی از افت ارزش شرکت‌های بزرگ بود.

حال این سوال مطرح می‌شود که دلیل تضعیف بازار سرمایه به‌خصوص بازار سهام چیست؟ در حقیقت بهبود و ضعف بازار سهام همواره رابطه مستقیمی با نوع سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت و شرایط کلان اقتصادی کشور دارد، این مهم نشان می‌دهد که ضعف شدید سیستم مالی کشور و کمبود منابع موثر مالی، کلیت بازار سهام را تحت تاثیر قرار داد و این بازار در اولویت سیاست‌های حمایتی قرار نگرفت، البته در یک سال اخیر از جنبه عرضه اوراق خزانه دولتی با هدف کاهش بدهی‌های دولت بود شاهد تقویت بازار سرمایه بودیم.در عین حال اگر نگاهی به تغییرات نقدینگی داشته باشیم درخواهیم یافت تا آذر ماه ۱۳۹۵ شاهد رشد ۱۶درصدی نقدینگی به ارزش ۸۴۸/ ۱۱ هزار میلیارد ریال بودیم.

اما در سالی که گذشت شاهد رخدادهایی بودیم که در روند بازار اثرگذار بودند که به برخی از این رخدادها اشاره خواهد شد:

اجرای برجام، آزادسازی فروش نفت و افزایش قیمت نفت، افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، کاهش هزینه‌های صادرات و بهبود شاخص‌های ریسک سرمایه‌گذاری در ایران، کاهش ریسک اعتباری ایران پس از برجام، افزایش تعرفه واردات محصولاتی نظیر فولاد، سیمان، کاغذ، لوازم خانگی، تصویب حق انتفاع ۲۰‌درصدی بهره‌برداری از معادن سنگ آهن از سوی مجلس شورای اسلامی برای شرکت‌های فاقد قرار داد با ایمیدرو، اصلاح و تصویب امکان تسویه بدهی ارزی با نرخ کمتر، ورود شرکت‌های خودروسازغربی نظیر رنو، پژوسیتروئن، بنز، ولوو و.... برای همکاری در تولید مشترک با ایران خودرو و سایپا، لغو انحصار قرارداد دستگاه‌های اجرایی با بیمه ایران، معافیت مالیاتی معاملات سهام از مالیات بر ارزش افزوده، توافق ناموفق بانک‌ها برای کاهش نرخ سود، ممنوعیت واردات سیمان به عراق از سوی این کشور و کاهش شدید سهم ایران از صادرات سیمان به عراق، اخذ مجوز راه‌اندازی بورس آتی ارز، بررسی امکان‌سنجی معافیت مالیاتی در افزایش سرمایه تجدید ارزیابی دارایی‌ها، افزایش ۹ درصدی قیمت روغن، تصویب بهبود قیمت سیمان و بازپس‌گیری قیمت‌های سال ۱۳۹۳، انعقاد قرارداد پالایشگاه‌ها با هدف کیفی‌سازی و بهینه‌سازی محصولات نظیر قرارداد مهم پالایش نفت اصفهان با شرکت کره‌ای، ابلاغ و اعلام مصوبه وزیر نفت برای محاسبه قیمت خوراک و فروش ۵ فرآورده اصلی پالایشگاه‌ها، کاهش نرخ سود تسهیلات مسکن از ۱۱ به ۹ درصد، کاهش نرخ تورم به کمتر از ۸ درصد و ادامه اعمال سیاست‌های انقباضی و کنترلی دولت، رشد قیمت‌های جهانی عمدتا دربخش کالاها و پتروشیمی در بازارهای جهانی، تعیین فرمول نرخ خوراک اتان مجتمع‌های پتروشیمی با اعتبار ۱۵ساله، ورود شرکت زیمنس آلمان و عقد قرارداد همکاری با شرکت گروه مپنا و راه‌آهن جمهوری اسلامی، برگزیده شدن ترامپ و آغاز دوران حاکمیت ترامپ و انتظار بازار‌های مالی دنیا برای رقم خوردن رخداد‌ها و تصمیمات خاص ترامپ در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، مشهود شدن وضعیت نابسامان بانک‌ها پس از الزام به رعایت استاندارد مالی IFRS، افت قیمت ارز و شائبه کنترل و مدیریت بازار از سوی بانک مرکزی تا پیش از انتخابات دور دوازدهم ریاست جمهوری، پس از اعمال سیاست‌های انبساطی در سال گذشته اشاره کرد.

از مهم ترین نکات پیش روی بازار سهام انتخابات دوره دوازدهم ریاست جمهوری در اردیبهشت ۱۳۹۶، شرایط بازار‌های جهانی، سیاست‌های ترامپ، بازار نفت، سیاست‌های اقتصادی دولت در دوره دوازدهم و شرایط سیستم پولی و مالی کشور است که می‌توانند بر روند سال آینده بازار سهام موثر باشند.