گفت‌وگو - نایب رییس اتاق ایران مطرح کرد
تاثیر تحریم نفت بر صادرات غیرنفتی
گروه بازرگانی- پدرام سلطانی، نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «ایسنا» دیدگاه‌های خود را در خصوص مسائل درگیرکننده اقتصاد کشور مطرح کرده است که در زیر بخش‌هایی از این گفت‌وگو را می‌خوانید: این روزها در مورد تحریم نفت ایران سخنانی گفته شده است. اگر این اتفاق رخ دهد، فکر می‌کنید ایران بتواند به جای صادرات نفت خام، فرآورده‌های نفتی بیشتری صادر کند؟
ظرفیت پالایش و تولید فرآورده‌های نفتی در ایران خیلی خالی نیست که محتاج نفت خام به عنوان مواد اولیه خود باشد و حالا با تحریم این خوراک افزایش و تولید زیادتر شود. اتفاقا کشور ما جای توسعه برای صنایع پالایشی دارد که باید در این مدت انجام می‌شد. پروژه‌های زیادی هم در اواخر دولت هشتم تعریف شد که قرار بود بر اساس آن، هشت پالایشگاه در کشور تاسیس یا پالایشگاه‌های موجود برای افزایش ظرفیت خود نوسازی شوند که این‌ها به واسطه تحریم و مشکل‌های اقتصادی متوقف شد و روی کاغذ ماند. از این هشت پالایشگاه در مجموع کار یک پالایشگاه انجام شد و آن ظرفیت‌سازی‌ها انجام نشد. اما اگر می‌شد ما می‌توانستیم از خام فروشی نفت خود تا حدی بکاهیم و فرآوری کنیم تا هم تولید ما افزایش یابد و هم صادرات بیشتری داشته باشیم، اما به هر حال این اتفاق نیفتد.
یعنی اگر روزی نفت ایران تحریم شود، نمی‌توان این گونه تلقی کرد که این موضوع می‌تواند برای صادرات فرآورده‌های نفتی فرصت مناسبی باشد؟
ما ظرفیت خالی تولید نداریم که این نفت بتواند در چرخه قرار بگیرد و موجب افزایش تولید فرآورده‌های نفتی شود. ضمن اینکه اگر تحریم نفت ایران اتفاق بیفتد همراه آن، تحریم فرآورده هم اتفاق می‌افتد، یعنی فکر نمی‌کنم این طور باشد که وقتی نفت را تحریم کنند و ایران بتواند بنزین را بفروشد، بنزین را تحریم نکنند. فقط در حد محدود اگر تولید مازاد داشته باشیم، به افغانستان و عراق و بخشی هم شاید پاکستان بتوانیم فرآورده بدهیم. به هر ترتیب چون ظرفیتی برای افزایش تولید نداریم آن موضوع کلا منتفی است و اگر هم این ظرفیت وجود داشت، چون تحریم دامنگیر حامل‌های انرژی مثل بنزین و گازوئیل و نفت سفید می‌شد، باز نمی‌توانست فرصت برای صادرات فرآورده‌ها تلقی شود.
این حامل‌های انرژی جزو صادرات غیرنفتی ما محسوب نمی‌شوند؟
خیر. حامل‌های انرژی جزو صادرات غیرنفتی نیستند. یعنی بنزین، گازوئیل، نفت کوره، نفت سفید و سوخت هواپیما از شمول صادرات غیرنفتی مستثنی شده‌اند. آنچه اکنون جزو صادرات غیرنفتی است، فرآورده‌های پتروشیمی به اضافه محصولات پایین‌دستی و غیرانرژی مثل قیر و انواع روغن‌ها هستند.
پس با تحریم نفت ایران صادرات غیرنفتی ما از این تصمیم متاثر نمی‌شود؟
این موضوع بر صادرات غیرنفتی ما به صورت مستقیم اثر نمی‌گذارد، اما اثر غیرمستقیم که قطعا دارد.
می‌خواهم در مورد همین موضوع تحریم‌ها بیشتر سخن بگویید. از آثاری که تصمیم اخیر تحریم بانک مرکزی روی تجار ایرانی می‌گذارد. بگویید که این اثر‌گذاری چگونه ممکن است؟
اولین اتفاق آن این بود که نرخ ارز مجددا اوج گرفت و روز یک شنبه (دیروز) به ۱۶۴۵ تومان رسیده است.
فکر می‌کنید بالاخره نرخ دلار تا چه حدی افزایش می‌یابد؟ اصلا قابل پیش‌بینی است؟
خیر. اصلا قابل پیش‌بینی نیست. مساله تغییر نرخ ارز فقط موضوع عرضه و تقاضای دلار به تنهایی نیست. بلکه جریان تورم را در داخل کشور داریم و سیاست‌های پولی ما هم که تاثیرگذار است. باید دید که بانک مرکزی چه می‌کند، ذخایر ارزی کشور تا چه حد در دسترس بانک مرکزی قرار دارد و موضوع هدفمندسازی که چه‌قدر میزان تقاضا را در بازار داخلی افزایش می‌دهد هم عوامل تاثیرگذار دیگر هستند. البته اتفاقات دیگری ممکن است رخ دهد که برای ما قابل‌پیش‌بینی نیست. بنابراین نمی‌شود حد و مرزی برای نرخ ارز قائل شد که چقدر افزایش می‌یابد. چون مولفه‌ها دائما در حال تغییر پیدا کردن هستند. برخی تا دو ماه قبل می‌گفتند دلار امسال تا ۱۶۰۰ تومان بالا می‌رود اما امروز دلار گران‌تر از این هم شده است. واقعا نمی‌شود سقفی برای نرخ دلار تعیین کرد.
یکی از بخش‌های تامین ارز که اشاره کردید، تامین ارز از طریق صادرات است. اکنون در این روند چه مشکلاتی وجود دارد؟
کسی ارزی را وارد ایران نمی‌کند. ما که صادرکننده هستیم ارز خود را از فروشنده می‌گیریم و می‌گوییم به جای این که به ایران بفرستد به حساب واردکننده‌ای که نیاز به ارز دارد واریز کند و ما هم معادل ریالی آن را از واردکننده در ایران می‌گیریم. اصلا ارزی وارد ایران نمی‌شود. اصلا اشتباه است ارز را وارد کنیم، چون آن وقت نمی‌توانیم خارج کنیم.
فکر می‌کنید اگر اقتصاد ما از این حالت فعلی که ۷۰ درصد در اختیار بخش دولتی است، خارج می‌شد، اکنون وضعیت ما در مورد تحریم‌ها چگونه بود؟
هر بنگاهی که خصوصی می‌شود به تناسب اندازه خود نیاز به یک تا سه سال زمان دارد تا بتواند فرآیندها و سازوکارهای خود را با روش‌های بخش خصوصی همگون کند. یعنی آن چابکی و انعطاف را کسب کند. اما اگر خصوصی‌سازی به صورت واقعی و با یک برنامه انجام می‌شد، امروز ما تبعات تحریم را بهتر می‌توانستیم تحمل کنیم. اینکه در این شرایط اتفاق بیفتد چه تاثیری می‌گذارد؟ باید بگویم که امیدواریم تا دوسه سال آینده این تحریم‌ها ادامه نداشته باشد و باز امیدواریم که دستگاه دپیلماسی کشور به سمتی برود که تحریم‌ها هر روز کمتر و کمتر شوند، ولی اگر این چنین جریان‌هایی تا دو سه سال آینده ادامه یابد، آن‌وقت باید به دولت توصیه کنیم که فرآیند خصوصی‌سازی را به نحوی اصلاح کنند که در این شرایط، حتی‌الامکان بنگاه‌های دولتی بیشتر خصوصی شوند.
ارسال نظر