بحران در تالاب‌های استان خوزستان

اهواز - خبرنگار دنیای اقتصاد‌: جابه‌جایی‌های آب که در اثر طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای صورت می‌گیرد‌، در اکثر مواقع در توان اکولوژیکی زمین‌های دهنده و پذیرنده آب نیست.

کارشناس مسوول تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور در نخستین همایش ملی تالاب‌های ایران در اهواز‌، با اعلام این مطلب‌، گفت: این نحوه مدیریت بر منابع آب باعث شده که استان خوزستان با مشکلات زیادی در بحث آب مواجه شود که یکی از تبعات آن وضعیت اسفناک کنونی تالاب‌های این استان است.

مسعود باقرزاده کریمی با بیان این که با انتقال آب به کویر نباید ادعا کنیم که توسعه پایدار را به وجود آورده‌ایم‌، افزود: طرح‌های انتقال آب عمدتا با تغییرات هیدروژیکی در حوضه‌ها همچون دمای آب‌، کیفیت آب و اسیدیته همراه است. این در حالی است که نوع خاک کویر‌، سازگار با آب محدود و لب شور است. در حال حاضر نیز با این تغییرات اکولوژیک‌، زاینده رود در حال خشک شدن است اما از سویی دیگر در همان منطقه، برنج که محصول چنین منطقه‌ای نیست‌، کاشته می‌شود.

وی ادامه داد‌: هم‌اکنون در اثر این انتقال‌ها و پایین آمدن میزان آورد رودخانه‌های حوضه آبریز تالاب شادگان‌، در این تالاب علائم آب‌های لب شور مشاهده شده در حالی که بخشی از این اکوسیستم زمانی به آب شیرین تعلق داشت.

باقرزاده کریمی با بیان اینکه در خوزستان و در بالادست تالاب شادگان‌، منابع آبی را خیلی خوب مدیریت نکردیم‌، افزود‌: در گذشته‌، رودخانه مارون‌، ۱۵ مترمکعب آب وارد تالاب می‌کرد، اما اکنون چنین چیزی نیست، چرا که در بالادست تالاب‌ها سدهای زیادی ساختیم و راه ورود آب به تالاب‌ها را سد کردیم.

کارشناس مسوول تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور همچنین با اشاره به اهمیت نیاز آبی تالاب‌ها در کشور خشک ایران و با بیان اینکه سهم آبی تالاب‌ها‌، ۱۰ تا ۳۰درصد آورد رودخانه‌ها است‌، گفت: سهم آب تالاب‌ها سهم مسلم طبیعت است.

باقرزاده کریمی با بیان اینکه وضعیت کنونی تالاب‌ها‌، در واقع یک نوع شاخص برای عملکرد مدیریت منابع آبی در بالادست حوضه‌ها است‌، گفت: در دنیا تا ۳ دهه قبل مدیریت بر منابع آبی بر اساس فراوانی صورت می‌گرفت و منابع آب آنقدر زیاد بود که هر جا که می‌شد‌، سد زدیم ولی به تدریج با افزایش تقاضا برای آب و محدود شدن منابع مدیریت باید بر اساس تقاضا و کمبود منابع آب صورت بگیرد.

وی افزود: خوشبختانه با نگرش جامع به مدیریت آب در اکوسیستم‌ها‌، در سطح قوانین و تصمیم‌گیری‌های عالی‌، رویکردی خوب اتفاق افتاده ولی متاسفانه هنوز در بین دستگاه‌های اجرایی ومدیران میانی به صورت سیستماتیک جا نیفتاده و این قوانین همچنان روی زمین مانده است.

وی با اذعان به اینکه گام‌های اساسی در تعیین نیاز آبی تالاب‌ها برداشته شده است‌، گفت: در حال حاضر کارگروهی مشترک بین وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شده که در آن قرار است نیازهای آبی تالاب‌ها بررسی شود. از سوی این کارگروه‌، ابلاغ‌هایی هم به شرکت‌های آب منطقه‌ای کشور شده که می‌تواند در سرنوشت تالاب‌ها موثر باشد.

مسوول تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست کشور در خصوص حریم تالاب‌ها هم گفت: به دلیل آنکه در طول سال جابه‌جایی زیادی در مساحت تالاب‌ها صورت می‌گیرد و محدوده مشخصی برای تالاب‌ها نداریم شناخت حریم تالاب نقطه کلیدی در یک حوضه آبخیز خواهد بود.

وی در ادامه توضیح داد: مساله مهم‌تر آن که نگاه ما به تالاب‌ها باید نگاه حوضه‌ای باشد. مثلا مشکلات کنونی تالاب شادگان را باید در ارتفاعات زاگرس جست‌وجو کنیم، البته اگر حوضه در یک استان باشد فرآیند سهل‌تری است، ولی اگر حوضه بین چند استان مشترک باشد‌، پیچیدگی مدیریت منابع آب نیز بیشتر است.

وی در پایان گفت: باید به تالاب‌ها نه به عنوان یک موضوع فانتزی بلکه به عنوان مساله‌ای که حیات ما به آن وابسته است نگاه کنیم.