درد دل صنعتگران از ناملایمات صنعتی

گروه صنعت و معدن- صابر دری‌نژاد: سالن چندان بزرگی نبود، اما پر از صنعت‌گر و مدیر تشکل‌ تولیدی و بنگاه‌ صنعتی بود. ۱۰نفر، ۲۰نفر نه بلکه حدود ۱۰۰نفر از مدیران تشکل‌ها و واحدهای تولیدی و اعضای خانه صنعت تهران، از ساعت ۴ بعد از ظهر دوشنبه، دور هم جمع شدند تا فکری به حال صنعت بکنند. ۲ وزیر هم دعوت شده بودند، اما فرصت نکردند بیایند. صنعت‌گران می‌خواستند صدای خود را به گوش سیاست‌گذاران برسانند. صدایی که مدت‌ها است زبان به زبان در روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون می‌پیچد، اما گوش کمتر کسی بدهکار آن است: واردات بی‌رویه کالا دمار از روزگار تولید در آورده است.

اعضای تشکل‌های تولیدی در اولین جلسه هم‌اندیشی برای مبارزه با واردات بی‌رویه کالا، دور هم جمع شدند،‌ از واردات بی‌رویه کالا گلایه کردند، سوال کردند، از خودشان جواب شنیدند، قدری شعار دادند و دست آخر هم بیانیه صادر کردند که باید جلوی واردات را گرفت.

سراغ مراجع می‌رویم

رییس خانه صنعت ایران، هنوز پشت تریبون نرسیده بود که مثل همیشه با صدای بلند خطاب به حاضران گفت: «کدامتان از بنجل‌های چینی صدمه ندیده‌اید؟» سکوت فضای سالن را گرفت. «هادی غنیمی‌فرد» ادامه داد: «پس چرا دست روی دست گذاشته‌اید؟»

وی افزود: «به هر دری زدیم، جلو واردات گرفته نشد. فقط یک راه مانده است.» و با مکثی کوتاه ادامه داد: «می‌خواهیم با چند نفر از افراد موجه خانه صنعت از علما و مراجع تقلید وقت بگیریم. برویم آنجا زانو بزنیم، التماس کنیم، تا بلکه فتوا بدهند، کالایی که در داخل تولید می‌شود، مصرف مشابه خارجی‌اش حرام است.»

حرف‌های غنیمی‌فرد مرا به تاریخ برد. او فکر می‌کند شاید فتوایی که ۱۱۸سال پیش «آیت‌الله میزرا محمد حسن شیرازی» در زمان ناصرالدین شاه قاجار صادر کرد و مصرف تنباکو را حرام اعلام کرد، امروز یا فردا، به نوعی دیگر، از سوی یکی از مراجع تقلید تکرار شود.

نرخ بهره بالا است، جرایم بالاتر

غنیمی‌فرد در ادامه نرخ بالای بهره بانکی را از دیگر موانع پیش‌روی صنعت کشور دانست و افزود: «با این بهره‌ها صنعت‌گران توان بازپرداخت را نخواهند داشت.» او تاکید کرد: «حالا بانک‌ها هر سال به تاخیر صنعت‌گران جریمه می‌بندند و طومار طلب‌هایشان را بلندتر می‌کنند. اینکه دارایی نمی‌شود.» غنیمی‌فرد، با اشاره به اینکه اگر رویه کنونی ادامه پیدا کند،‌ بانک‌ها دچار چالش‌های جدی خواهند شد،‌ افزود: «افزایش مطالبات معوق بانکی به دلیل بالا بودن نرخ بهره و جرایم دیرکرد، یعنی ورشکستگی بانک‌ها. این اتفاق دیر یا زود دارد، اما سوخت و سوز ندارد.»

جنس ایرانی مصرف کنید

او از همه خواست که کالای ایرانی مصرف کنند،‌ حتی اگر مشابه خارجی‌اش هم در بازار بود. چون اگر مصرف‌کننده‌ای نباشد، در آینده تولیدی هم نخواهد بود. غنیمی‌فرد در حال گفتن این صحبت‌ها بود که یکی از گوشه سالن بلند شد و گفت: «ما باید از خودمان شروع کنیم. باید به حرفی که می‌زنیم اعتقاد داشته باشیم و بعدا از بقیه توقع داشته باشیم. اگر از کالای خارجی بیزارید، چرا همینجا پرتغال پاکستانی جلوی مهمان‌ها گذاشته‌اید. من خودم خسته شدم از بس موز نخوردم. سال‌ها است به خاطر اینکه موزها وارداتی است، لب به موز نزده‌ام. همه باید همین کار را بکنند. کالای خارجی نباید مصرف شود.»

همه کف زدند. غنیمی‌فرد هم تحسینش کرد. کراواتش را تکانی داد و بلند گفت: «من هم همه چیزم ایرانی است. این کراوات هم ایرانی است.»

شرط پیدا کردن راه

به جز رییس خانه صنعت، دبیر کل کانون عالی کارفرمایان هم سخنرانی کرد. او هم مثل غنیمی‌فرد کراواتی بود. اما با این تفاوت که گرد پیری همه محاسنش را سفید کرده بود.

«محمد عطاردیان» گفت: بخش خصوصی در تمام دنیا ثابت کرده راه خودش را پیدا می‌کند. «عطاردیان» البته یک شرط هم گذاشت. او گفت: ما راه خودمان را پیدا می‌کنیم، اگر جلوی راهمان مانع نتراشند. اگر بخش خصوصی در جاده سنگلاخی حرکت کند،‌ اول حرکتش کند می‌شود، بعد به کلی متوقف.

به عقیده این عضو کانون عالی کارفرمایان ایران، تمام سیاست‌گذاران بخش صنعت، از بدنه دولت هستند. اول کارشناسان دولتی قانون را می‌نویسند، بعد در کمیسیون زیربنایی دولت مطرح می‌کنند، دولت تصویب می‌کند، به مجلس می‌فرستد و نمایندگان هم تصویب می‌کنند. هیچ جای این چرخه از صنعت گرانی که قرار است این قوانین را اجرا کنند، سوالی پرسیده نمی‌شود، که چطور تصویب کنیم، شما بهتر اجرا می‌کنید؟

ایزو ۲۶هزار در راه است

اما «عطاردیان» یک طرفه جلو نرفت، او یکی به نعل می‌زد و یکی به میخ. او خطاب به تولیدکنندگان هم گفت: ضمن اینکه باید تلاش کنیم تا دولت بستر مناسب را برای تولید فراهم کند، خودمان هم باید کیفیت تولیدمان را بالا ببریم و به سطح جهانی برسانیم. وی ادامه داد: به تازگی طرحی در کانون عالی کارفرمایان تهیه کرده‌ایم که مورد موافقت سازمان استاندارد هم قرار گرفته است. بر اساس این طرح جهانی که ایزو ۲۶هزار نام دارد، هر کالایی که بدون این نشان تولید شود، هیچ کشوری آن را معامله نخواهد کرد.

میهمان‌هایی که نیامدند

صحبت‌های عطاردیان که تمام شد، یک تولیدکننده نگاهی به نوشته‌ روی دیوار انداخت و گفت: «اگر قول داده‌اند که می‌آیند، باید می‌آمدند. این بی‌احترامی‌است.» نوشته این بود: «مقدم نمایندگان محترم مجلس و وزاری صنایع و تعاون را به نخستین جلسه هم اندیشی مبارزه با واردات بی‌رویه کالا گرامی‌ می‌‌داریم.»

مجری همایش سراسیمه خطاب به این تولید کننده گفت: البته آقای محجوب (نماینده مجلس) قول دادند خودشان را برسانند. وزرا هم حتما کار واجبی پیش آمده که نتوانسته‌اند بیایند.

در همین حین، غنیمی‌فرد از آن سوی سالن بار دیگر گفت: «ناراحت نباش، مجلس خودمانی‌تر شد. صمیمی‌تر صحبت می‌کنیم.»

تولید، قهرمان می‌خواهد

یک استاد اقتصاد، به نام دکتر «رزاقی» سخنران دیگری بود که در این همایش سخنرانی کرد.

او صحبت‌هایش را خیلی صریح آغاز کرد و گفت: «تولیدکردن هنر می‌خواهد، قهرمان می‌خواهد. شما قهرمان نیستید. امروز واسطه‌ها قهرمان هستند، نه شما.»

رزاقی ادامه داد: «واسطه گری بد نیست، اما رشد سرطانی واسطه‌ها عواقب جبران‌ناپذیری برای اقتصاد دارد. ۳۰سال پیش ۴۰۰هزار نفر واسطه داشتیم. امروز ۳میلیون نفر واسطه داریم. در همه جای دنیا به ازای هر ۵۰۰نفر یک مغازه داریم. اینجا به ازای هر ۳۰ نفر یک مغازه هست.»

او با اشاره به اینکه نرخ ارز باید اصلاح شود، خاطرنشان کرد: «قیمت دلار در حال حاضر باید ۳هزار تومان باشد، اما سال‌ها است که در حدود هزار تومان ثابت مانده. این یعنی دولت به ازای هر یک دلار، دوهزار تومان یارانه پرداخت می‌کند. یارانه‌ای که سیاست‌گذاران به دلار پرداخت می‌کنند، اگر از یارانه حامل‌های انرژی و غیره بیشتر نباشد، کمتر نیست. باید فکری به حال دلار کرد.»

تعرفه پایین به بهانه WTO

«تقی بهرامی‌نوشهر» هم که مدت‌ها رییس انجمن فولاد ایران بود، در این مراسم سخنرانی کرد.

او گفت: «هر وقت که درخواست کردیم تعرفه فولاد را بالا ببرید،‌ به بهانه ورود به WTO گفتند باید تعرفه‌ها صفر شود، اما مگر کشورهایی مثل آمریکا، هندوستان، ژاپن و چین که همگی عضو WTO هستند، تعرفه‌هایشان صفر است که تعرفه‌های ما صفر باشد. صفر یعنی چه؟ میانگین تعرفه فولاد در این چند کشور ۳۰ درصد است.»

«بهرامی» سخنانش را این‌گونه تمام کرد: «تا کی باید فولاد چینی وارد کنیم، ساختمان بسازیم و مدام نگران باشیم که آیا این ساختمان در مقابل کوچک‌ترین تلنگری مقاوم است یا خیر؟»

هر نفر یک گلایه

عقربه‌های ساعت، عدد ۸ را نشان می‌دهند. ۴ساعتی از همایش گذشت تا «علیرضا محجوب»، نماینده مجلس شورای اسلامی‌ خودش را به مراسم رساند، روی سن کنار «غنیمی‌فرد» نشست و به درد دل تولیدکنندگان گوش کرد. هر کس گلایه‌ای کرد. یکی گفت: «جنس ایرانی ۱۰هزار کیلومتر دورتر در چین تولید می‌شود، برمی‌گردد. بازهم ارزان‌تر تمام می‌شود. جنس چینی که جای خود دارد!»

دیگری گفت: «فرمان ماشین ایرانی هم دارد در چین تولید می‌شود. در همین یک ساله که وارد کردن فرمان مد شده، ۱۲نفر به‌خاطر همین فرمان مرده‌اند. تصادف شده، فرمان شکسته و راننده را به کشتن داده است.» نفر سومی‌هم بلند شد و گفت: «از این حرف‌ها زیاد زده شده، گله هم زیاد کرده‌ایم، راه به جایی نبرده. باید موضوع را تحلیل علی حلقوی کنیم.»

محجوب، آخرین کسی بود که در جلسه سخنرانی کرد. او همه صحبت‌ها را شنید و دست آخر گفت: «چین را در سال ۱۹۸۳ دیدم. از آن موقع چین را می‌شناسم. قدری صادرات پارچه داشت و اندکی هم ابریشم مصنوعی و قدری هم کالای صنعتی می‌فروخت. چیز دیگری نداشت، اما امروز به تمام دنیا جنس می‌فروشد.» محجوب ادامه داد: «مشکل ما این است که هرکس در هر جای دنیا چیزی دیده،‌ می‌خواهد اینجا پیاده کند. کاری هم به فرهنگ و آداب و امکان انجام ندارد. خلاصه اینکه باید بگویم، خلق را تقلید بر باد داد.»

آخر جلسه هم مثل همیشه به تعدادی از تولیدکنندگان نمونه لوح تقدیر دادند تا مراسم تمام شود.