هفته افت شاخص
عکس: نگار متین‌نیا
گروه بورس - همایون دارابی: بورس اوراق بهادار پس از سه هفته رشد از ابتدای سال ۹۰، در هفته گذشته رو به کاهش نهاد و به‌رغم چرخش بازار در روز چهارشنبه، شاخص در نهایت هفته کاری خود را با افت پایان داد.

در بازار سهام معامله‌گران طی هفته گذشته در متغیرهای کمی با افت مواجه بودند. بر این اساس ارزش معاملات 32 درصد کاهش یافت و شمار خریداران نیز با 28 درصد کاهش به 40 هزار و 576 نفر رسید و شاخص کل نیز به‌رغم رشد 38/267 واحدی روز چهارشنبه در نهایت 4/60 واحد افت کرد. شاخص قیمت و بازده نقدی نیز 246 واحد کاهش یافت.
کارشناسان در توجیه رفتار هفته گذشته بازار سهام برخی از عوامل اقتصادی و سیاسی از جمله رشد سریع قیمتی سهام در ابتدای سال، شروع فصل مجامع، بروز برخی از نگرانی‌های سیاسی و همچنین تحولات بازارهای موازی را مورد توجه قرار می‌دهند.
در مسایل سیاسی بحث‌های داخلی از جمله مساله تغییرات در هیات دولت و واکنش‌های مربوط به آن از اهمیت برخوردار است، امری که به‌رغم آرامش نسبی پس از سفر هیات دولت به کردستان، همچنان شرایط پیچیده‌ای در این بخش را شاهد است. در مسایل سیاسی مباحث مربوط به تحولات سیاسی در منطقه نیز همچنان یک عامل نگرانی برای کارشناسان است.
در همین حال در مسایل اقتصادی، دو موضوع تحولات بازار طلا و سخنان رییس کل بانک مرکزی در اجلاس واشنگتن از اهمیت برخوردار است. از دید کارشناسان رشد شدید بازار طلا طی دو هفته اخیر ناشی از برخی تحولات کلان اقتصادی کشور ارزیابی می‌شود. هر چند برخی از کارشناسان به ماهیت این نوع حرکت پیش از زمان پرداخت یارانه‌های نقدی که در گذشته نیز در بازار ارز همزمان با پرداخت نخستین دور یارانه‌های نقدی رخ داد با دیده تردید نگاه می‌کنند؛ اما در مقابل شماری از کارشناسان این حرکت را نشانه‌ای از واکنش نقدینگی کشور به کاهش سود بانکی ارزیابی می‌کنند. از دید این کارشناسان با کاهش سود بانکی، نقدینگی برای کسب بازدهی بیشتر از نظام بانکی به تحرک در آمده است که در این میان بخشی از این نقدینگی در نخستین حرکت‌های خود بازارهای سریع‌الوصول نظیر طلا، ارز و سرمایه را مورد هدف قرار داده است. هر چند دو بازار طلا و ارز با مهار از سوی دولت مواجه شده و در بازار سرمایه به‌رغم نگرانی برخی از مسوولان در مورد رشد بازار و تلاش برای مهار آن، تا حدودی حرکت نقدینگی مورد استقبال قرار گرفته است. حرکت نقدینگی به سوی بازار سرمایه در کلیت خود در حال حاضر شاید بهترین گزینه برای مسوولان اقتصادی کشور است. در همین حال حرکت‌های نقدینگی در میان‌مدت می‌تواند در صورت آنکه جذب صحیحی از آن در بازار سرمایه رخ ندهد، به سوی بازارهایی گرایش یابد که دور از دسترس دولت است. در همین حال به‌رغم آنکه بازار طلا در حال فروکش کردن است و موجودی طلای بانک مرکزی می‌تواند این بازار را مهار کرده و بخشی از نقدینگی را به سوی بازار سرمایه سوق دهد، اما نشانه‌هایی از واکنش بازار املاک و مستغلات به ویژه رشد اجاره بها ناشی از کاهش مطلوبیت ودیعه در حال مشاهده است. این بحث ضرورت تغییر در بسته بانکی سال ۹۰ را ایجاب کند. از دیدگاه کارشناسان این بسته با کاهش سود بانکی ضمن بروز واکنش میان بانک‌ها، نقدینگی رسوب کرده در نظام بانکی را به حرکت در آورده است که ابعاد نهایی این حرکت می‌تواند تغییراتی عمیق در اقتصاد کشور ایجاد کند.
از سوی دیگر سخنان رییس کل بانک مرکزی در اجلاس واشنگتن و تهدید به کاهش یا قطع فروش نفت در صورت مشکلات مالی در نقل و انتقال وجوه این فروش نیز از اهمیت برخوردار است .روز گذشته البته نماینده ایران در اوپک در مورد سخنان رییس کل بانک مرکزی توضیحاتی را مطرح کرد که براساس آن محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با فارس، در پاسخ به پرسشی در خصوص اظهار نظر رییس کل بانک مرکزی مبنی بر توقف صادرات نفت ایران در صورت پرداخت نشدن پول آن و رسیدن قیمت نفت در چنین وضعیتی به 150 دلار اظهار داشت: همه این موارد فرض کردن شرایط خاصی است و با عوض شدن فرض به شرایط دیگری می‌رسیم.
خطیبی اضافه کرد: اظهار نظر درباره موضوعاتی که آقای بهمنی مطرح کرده‌اند باید در سطح وزیر نفت انجام شود چون به مسائل بسیار کلان مربوط است.
وی اظهار داشت: هیچ کشوری مایل به کاهش تولید خود نیست اما مانند لیبی در شرایطی قرار می‌گیرد که تولید خود را کم می‌کند.در همین حال معامله‌گران در فضای اقتصادی با تحولات بازار جهانی نیز مواجه هستند. در شرایطی که اقتصاد چین به دلیل نگرانی سیاسی و اقتصادی در حال کاهش سرعت رشد از سوی مسوولان آن است، داده‌های اقتصادی در آمریکا امیدواری‌هایی را برای رشد مصرف مواد خام ایجاد کرده است.بر همین اساس بازار‌ جهانی به‌رغم کاهش قیمت‌ها در هفته گذشته دوباره رو به افزایش نهاد و بهای مس به سطح 9 هزار و 600 دلار بازگشت. بازار جهانی مس به ویژه متاثر از کاهش 14 درصدی تولیدات شرکت آنگلوامریکن در سه ماهه نخست امسال (سال میلادی) به دلیل بروز سیل و باران‌های تند بود. در همین حال کارشناسان همچنان به‌رغم رشد تولیدات صنعتی در آمریکا و کاهش ارزش دلار با دقت وضعیت اقتصادی چین را که در ماه گذشته با افت واردات مواجه شده است، دنبال می‌کنند. در بازار جهانی فلزات، بهای آلومینیوم به بالاترین حد خود از آگوست 2008 در حد 2 هزار و 731 دلار رسیده است. بهای فولاد نیز در حد 533 دلار در بورس فلزات لندن برای بیلت رقم خورده است.
در بازار محصولات پتروشیمی تصمیم روز سه شنبه بورس کالا در مورد آزادسازی قیمتی و عدم محدودیت فوب منهای ۵درصد نکته جالب‌توجهی بود که سبب شده همچنان بهای محصولات پتروشیمی رو به افزایش باشد. بر همین اساس قیمت محصولات پتروشیمی شیراز شامل متانول، کربنات سدیم سبک و سنگین و اوره صنعتی به ترتیب ۳ هزار و ۳۷۷ ریال، ۲ هزار و ۷۹۹ ریال، ۲ هزار و ۹۱۸ ریال و ۳ هزار و ۵۷۰ ریال رقم خورد. متانول زاگرس هم ۲ هزار و ۷۹۹ ریال در هر کیلو در بورس کالا قیمت خورد.
در کنار تحولات اقتصادی در درون بازار نیز معامله‌گران با تحولاتی رو به‌رو بودند. عرضه اولیه پتروشیمی پردیس در فرابورس که نخستین شرکت پتروشیمی فرابورس را به بازار معرفی کرد در هفته گذشته اندکی از خلا عرضه‌های اولیه کاست. این در حالی است که همچنان بازار سرمایه با کمبود عرضه‌های اولیه مواجه است. همچنین توقف‌های درازمدت انتشار پی در پی اطلاعیه‌های شفاف سازی و توقف نمادها سبب افزایش ریسک بازار شده است که این امر می‌تواند در کاهش اقبال عمومی به بازار سرمایه موثر باشد.کارشناسان بازار تاکید دارند در حالی که بورس اوراق بهادار در حال پیشرفت در زمینه ابزار‌سازی و جذب مشارکت‌های عمومی است، در دو بخش پذیرش شرکت‌های جدید و همچنین افزایش نقدشوندگی سهام تحول متناسب و همگونی به وجود نیامده و معامله‌گران همچنان با تاخیرهای قابل ملاحظه‌ای برای بازگشایی نمادها مواجه هستند. این امر با ورود بازار به فصل مجامع می‌تواند تشدید شود، به ویژه آنکه شمار قابل ملاحظه‌ای از نمادها در هفته‌های آتی برای برگزاری مجامع متوقف خواهند شد.
در بازار چه خبر بود؟
در بازار روز چهارشنبه، معامله‌گران در شرایطی فعالیت خود را شروع کردند که افت قیمت‌ها در چند روز قبل از آن موجب افزایش ارزندگی قیمتی سهام و ترغیب خریداران به خرید سهام شده بود. در این شرایط بازار با چرخش روند معاملات در سایه تردیدهای سیاسی ناشی از ادامه برخوردهای رسانه‌ای با مساله تغییرات در هیات دولت مواجه بود. این امر موجب شد تا بازگشت شرایط بازار چندان مستحکم نباشد. انتظار می‌رود با بازگشت آرامش به فضای سیاسی، بازار بتواند تقویت بیشتری را شاهد باشد.
در بازار سهام روز چهارشنبه معامله‌گران در گروه مالی شاهد توقف نماد بانک پارسیان بودند. پس از آنکه صندوق بازنشستگی نفت بدون اعلام عرضه عمده اقدام به انتقال ۱۲۰میلیون سهم به تدبیر کرد، مجموعه خودروسازان با تشکیل صف خرید ۱۳۰ میلیون سهمی برای خرید ۲۷۰ میلیون سهم باقی مانده در قیمت تابلو اقدام کردند که این امر واکنش سازمان بورس و اوراق بهادار را برانگیخت تا پس از یک تذکر در مورد رعایت مقررات مربوط به ماده ۵ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ مبنی براینکه هیچ سهامدار حقیقی و حقوقی سهامی خاص بیش از ۵ درصد و سهامداران حقوقی سهامی عام بیش از ۱۰ درصد سهام بانک‌ها را نمی توانند تملک کنند، متوقف شد.
در همین حال رقابت‌های سهامداران موجب شده است بانک پارسیان در صدر ارزش بازار بانک‌ها قرار گیرد، امری که ارزش بانک پارسیان را به 4 هزار و 400 میلیارد تومان رسانده است.
در گروه مالی معامله‌گران در فرابورس شاهد تصمیم بانک الکترونیکی آرین برای افزایش سرمایه از ۷۰ به ۲۰۰ میلیارد تومان بودند که این بانک تازه وارد هفته گذشته تصمیم به انجام این کار گرفت.
در گروه معدنی مدیرعامل بانک سپه از واگذاری امید در 5سال آینده خبر داد. به گفته پاشایی فام، در یک برنامه پنج‌ساله این شرکت واگذار می‌شود، اگر مشتری وجود داشته باشد.
در گروه تجهیزات معامله‌گران روز چهارشنبه شاهد بازگشایی نماد آذرآب پس از تعدیل سود از ۱۹۷ ریال به ۲۹۶ ریال بودند که با افت ۳/۲ درصد قیمت همراه شد.
در همین حال معامله‌گران در گروه تجهیزات در انتظار عرضه بلوک مدیریتی حفاری شمال هستند، جایی که می‌تواند نقطه تحولی برای این شرکت باشد. در گروه تجهیزات همچنان نوسان‌های نمادهای مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران و صدرا ادامه دارد.
در گروه غذایی معامله‌گران در انتهای هفته شاهد برگزاری دو مجمع بودند. صنعتی بهشهر با تقسیم ۵۳۰ ریال و مارگارین با تقسیم ۱۵۰ ریال نخستین مجامع غذایی را در سال جاری رقم زدند.
در گروه سیمانی فارس خوزستان با کاهش سنگین سود هر سهم خود، بار دیگر شرایط نامناسب گروه سیمانی را به نمایش گذاشت.
در گروه فلزی تصمیم مدیران شرکت ملی مس در واگذاری سهام به کارکنان این مجموعه اطمینان در مورد آینده این سهام را در بازار تقویت کرده است. در این گروه کالسیمین سود هر سهم را از یک هزار و ۱۳۳ ریال به یک هزار و ۴۱۷ ریال افزایش داده است. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازاری مثبت بود که در نهایت با معامله ۹۳ میلیارد تومان سهام مواجه شد. از ۲۳۱ نمادی که مورد معامله قرار گرفتند، ۱۰۵ نماد با کاهش قیمت و ۱۲۲ نماد با رشد ارزش معامله شدند.