توصیه مشاور بانک جهانی به بانک مرکزی درباره ترکیب سبد ارزی

مشاور بانک جهانی با بیان این توصیه که بانک مرکزی ایران باید سبد متنوعی از ارزهای مهم دنیا را داشته باشد، گفت: بانک‌های مرکزی نباید به محض کاهش یا افزایش ارزش یک ارز به فکر تغییر ترکیب سبد ارزی خود بیفتند. گروه اقتصاد بین‌الملل فارس با توجه به کاهش پی در پی ارزش یورو طی هفته‌های گذشته و اثرات آن بر ذخایر ارزی کشورها مصاحبه‌ای را در این خصوص با الن ملتزر، استاد اقتصاد سیاسی در آمریکا انجام داده است.

ملتزر در سال ۱۹۵۸ مدرک دکترای خود را از دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس دریافت کرده است و حوزه‌های فعالیت علمی‌وی عبارتند از: تاریخ سیاست‌های پولی آمریکا، حجم دولت‌ها، اقتصاد کلان ‌و اصلاح نظام مالی بین‌المللی.

او به عنوان مشاور کنگره، وزارت خزانه‌داری آمریکا، فدرال رزرو، ‌بانک جهانی و دولت‌های خارجی در حوزه سیاستگذاری‌های اقتصادی فعالیت کرده است. وی طی سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۰ نیز رییس کمیسیون بین‌المللی مشاوره نهادهای مالی بوده است.

او در جواب پرسشی مبنی بر اینکه چنانچه ملاحظه می‌کنید ارزش یورو روز به روز کاهش می‌یابد. سه هفته پیش هر یورو در برابر ۳۳/۱ دلار فروخته می‌شد و اکنون این رقم به زیر ۲/۱ دلار رسیده است. به نظر شما این روند تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟ پیش‌بینی می‌کنید در چه نقطه ای این روند متوقف خواهد شد؟ گفت: نرخ ارزهای مختلف به طور نامنظم و غیرقابل پیش‌بینی بالا و پایین می‌رود. در حال حاضر بانک‌ها و دارندگان یورو نسبت به امنیت سرمایه‌های خود نگران هستند و بنابراین به سمت دلار روی آورده‌اند. یورو در طول تاریخ خود ارزشی برابر با ۸/۰ تا ۴/۱ دلار را تجربه کرده است بنابراین من فکر نمی‌کنم دلیلی برای رعب و وحشت وجود داشته باشد.

اما در مورد این که روند سقوط ارزش یورو تا کجا پیش می‌رود باید بگویم گرایش به دلار تا زمانی ادامه خواهد یافت که کشورهای اروپایی طرحی را برای اجرای یک سیاست موثر جهت کاهش کسری بودجه خود و حمایت از بانک‌هایشان تهیه کنند. من فکر می‌کنم یونان اعلام ورشکستگی کند و هر چه زودتر به این امر اذعان کند بهتر است.

مشاور اقتصادی کنگره آمریکا در پاسخ به این سوال خبرگزاری فارس که آیا شما توصیه می‌کنید کشورهای جهان از جمله ایران ذخایر یورویی خود را تغییر دهند و آن را با ارزهای دیگر جایگزین کنند تا از زیان بیشتر خود جلوگیری کنند؟ پاسخ داد: کشورها همواره باید سبدی از ارزهای مهم را نگه دارند و ذخایر ارزی خود را به یک ارز خاص محدود نکنند.

ملتزر جواب به سوالی با این عنوان که به نظر شما کدام ارزها برای تشکیل سبد ارزی بهتر است؟ سهم یورو در سبد ارزی یک کشور چقدر باید باشد؟ گفت: همان‌طور که گفتم بانک‌های مرکزی نباید به نرخ ارز در بازارهای بین‌المللی نگاه کنند و به محض کاهش یا افزایش ارزش یک ارز به فکر تغییر ترکیب سبد ارزی خود بیفتند. آنها باید ترکیب متنوعی از ارزهای مهم را نگه دارند.

مشاور خزانه داری آمریکا همچنین در جواب اینکه ایران همچون بسیاری از کشورها حجم مهمی ‌از ذخایر خود را به یورو اختصاص داده است. آیا با توجه به شرایط فعلی فکر می‌کنید منطقی است که ایران ذخایر یورویی خود را با ارزهای دیگر جایگزین کند؟ پاسخ داد: ایران مشکل خاص خود را دارد که اقدام به نگهداری دلار در مجموعه ذخایر ارزی خود نمی‌کند و اگر بخواهد یورو را نیز کنار بگذارد گزینه‌های خود را به شدت محدود خواهد کرد.

بانک مرکزی در تبدیل یورو به دلار عجله نکند

عضو هیات علمی‌دانشگاه اصفهان نیز گفت: با توجه به اینکه تا یکسال آینده یورو مجددا به جایگاه قبلی خود باز می‌گردد، به بانک مرکزی توصیه می‌شود که در تبدیل یورو به دلار و تغییر ترکیب سبد ارزی عجله نکند.

هوشنگ شجری با بیان اینکه امیدوارم بانک مرکزی تمام ذخایر کشور را به یورو تبدیل نکرده باشد، اظهار داشت: نوسانات نرخ ارز طبیعی بوده و در برابر این نوسانات تغییر ترکیب سبد ارزی کشور به سمت یک ارز خاص اشتباه است.

وی با اشاره به لزوم مدیریت ذخایر کشور گفت: بانک مرکزی باید ترکیب ذخایر ارزی کشور را به سمت ترکیبی از ارزهای پوند، ین، فرانک سوئیس، دلار و یورو هدایت کند.

این اقتصاددان با بیان اینکه مدیریت ذخیره عبارت است از تعیین درصد هر ارز در سبدی که نگهداری می‌شود، افزود: این مدیریت باید با توجه به تراز پرداخت‌های آمریکا، اروپا و... صورت گیرد. با این مدیریت، با توجه به اوضاع و احوال اقتصاد جهانی، تغییرات اندکی در ترکیب سبد ارزی ایجاد خواهد شد و این عمل خود از صرف هزینه بالا برای تبدیل‌های ناگهانی و وسیع سبد ارزی جلوگیری خواهد کرد.

وی با تاکید بر اینکه تنزل یورو موقتی است، گفت: وضعیت یورو از دید من نگران‌کننده نبوده و در این شرایط لازم است تا ضمن انجام مطالعات دقیق برای مدیریت ذخایر، درآمدهایی که به دلار حاصل می‌شوند در این مکانیزم حفظ شوند و با مشخص شدن ترکیب مناسب برای سبد ارزی کشور در پی انجام مطالعات، تغییر ترکیب سبد ضروری است.

شجری اضافه کرد: ۱۳ یا ۱۴ سال پیش که مساله سبد ارزی در دنیا مطرح شد، کشورها تلاش کردند تا ذخایر را به یک پول نگهداری نکنند، بر این اساس وقتی ۳ سال پیش بانک مرکزی تصمیم گرفت تا سبد ارزی کشور را به سمت یورو سوق دهد، نگرانی‌هایی حاصل شد که ادامه اینگونه حرکت‌ها را امروز با تلاش برای تغییر سبد به سمت دلار شاهد هستیم.

وی افزود: با توجه به نوسانات نرخ‌های ارز مختلف، تبدیل ناگهانی ترکیب سبد به سمت هر یک از ارزها اشتباه است و کشور را با هزینه تبدیل بالایی مواجه می‌سازد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: بهترین حالت برای سبد ارزی کشور، ترکیبی از پول‌های مختلف است که عملا ذخایر کشور را تشکیل می‌دهند. وی اضافه کرد: اگر ذخایر را به چند ارز تبدیل کنیم هرگز نگران نوسانات شدید ارزی نخواهیم بود.