راز تورم تک‌رقمی سال ۸۹
اعلام بانک مرکزی مبنی بر تک‌رقمی‌شدن نرخ تورم و عدم احساس آن در بین مردم به همراه تردید برخی کارشناسان، خبرگزاری فارس را بر آن داشت تا به بررسی جزئیات نحوه محاسبه نرخ تورم بپردازد. ماحصل این بررسی نشان می‌دهد که کاهش نرخ تورم به ۹/۹ درصد در اردیبهشت ماه، ریشه در شاخص بالای تورم در سال ۸۷ دارد.
بنابراین گزارش، نرخ تورم در بانک مرکزی ایران از طریق محاسبه قیمت هفتگی، ماهانه و سالانه یک سبد کالای پایه حاصل می‌شود. این سبد که به عنوان سبد پایه و شاخص کالا شناخته می‌شود، هر چند سال یک بار مورد بازنگری قرار می‌گیرد. تدوین این سبد از سال ۱۳۳۸ آغاز شد و آخرین بار در سال ۱۳۸۳ با دربرداشتن ۳۵۹ قلم کالا و خدمات در ۷۵ شهر منتخب کشور و در ۱۲ گروه کالایی، مورد استناد قرار گرفت.
در محاسبه نرخ تورم سه روش وجود دارد؛ روش اول، محاسبه تغییر نقطه به نقطه نرخ تورم است؛ یعنی مثلا گفته می‌شود نرخ تورم در اردیبهشت ماه ۸۷ در مقایسه با اردیبهشت ماه ۸۶ چه تغییری کرده است.
روش دوم محاسبه تغییر ماه به ماه است؛ یعنی نرخ تورم اردیبهشت ماه ۸۷ در مقایسه با فروردین ۸۷ چگونه بوده است.
اما روش سوم متوسط ۱۲ ماه سال است. به این صورت که گفته شود نرخ تورم در ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت ۸۹ در مقایسه با ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت ۸۸ چقدر بوده است.
در علم اقتصاد، متداول‌ترین و در عین حال صحیح‌ترین راه محاسبه نرخ تورم متوسط ۱۲ ماهه است؛ چرا که شاخص‌های دیگر چون یک مقطع زمانی خاص و کوتاه در حد یک ماه را می‌بینند، قابل تعمیم به یک سال نیستند و نمی‌توان کل ۱۲ ماه را با آن نگاه کرد.
تورم ۹/۹ درصد چگونه محاسبه شد؟
براساس روش سوم که صحیح‌ترین روش علمی‌و متداول در بانک مرکزی است، برای محاسبه نرخ تورم در هر ماه باید ابتدا شاخص کل قیمت کالاهای مصرفی در مناطق شهری طی ۲۴ ماه گذشته را در اختیار داشت. به عبارت دیگر برای محاسبه نرخ تورم در اردیبهشت ماه سال ۸۹ باید شاخص کل قیمت‌ها از خرداد ۸۷ تا اردیبهشت ۸۹ موجود باشد.
حال برای محاسبه نرخ تورم به این صورت عمل می‌شود که ابتدا میانگین ۱۲ شاخص اول (از خرداد ۸۷ تا اردیبهشت ۸۸) را محاسبه می‌کنند، همین محاسبه ساده ریاضی را برای دوازده ماهه دوم (از خرداد ۸۸ تا اردیبهشت ۸۹) تکرار می‌کنند و ماحصل تقسیم عدد دوم بر عدد اول همان نرخ تورم در اردیبهشت ۸۹ است.
بر اساس آماری که بانک مرکزی اعلام کرده است، شاخص کل قیمت کالاهای مصرفی از خرداد ۸۷ تا اردیبهشت ۸۸ به ترتیب ۶/۱۷۴- ۵/۱۷۵- ۷/۱۷۸ - ۷/۱۸۵ - ۷/۱۸۸ - ۲/۱۹۰ - ۶/۱۹۲ - ۹/۱۹۱ - ۱/۱۹۱ - ۹/۱۹۱ - ۱۹۴ و ۴/۱۹۶ بوده است. بر این اساس متوسط شاخص قیمت‌ها در این سال ۶/۱۸۷ درصد می‌شود. آمار بانک مرکزی حاکی است: شاخص کل قیمت کالاهای مصرفی از خرداد ۸۸ تا اردیبهشت ۸۹ به ترتیب ۹/۱۹۹ - ۲۰۰ - ۱/۲۰۲- ۹/۲۰۲ - ۱/۲۰۳ - ۲/۲۰۴- ۸/۲۰۶ - ۹/۲۰۶ - ۱/۲۰۸ - ۹/۲۱۱ - ۲۱۴ و ۹/۲۱۴ بوده است که میانگین شاخص دوازده ماهه ۲/۲۰۶ می‌شود.
حال برای محاسبه نرخ تورم در اردیبهشت ماه سال ۸۹ باید عدد ۲/۲۰۶ را بر ۶/۱۸۷ تقسیم کنیم که حاصل آن ۹۱/۹ درصد می‌شود که همان نرخ تورم است.
راز کاهش نرخ تورم در چیست؟
اعلام تک رقمی‌شدن نرخ تورم در قدم اول این سوال را در اذهان متبادر می‌کند که چگونه است، قیمت‌ها در حال افزایش است، ولی اعلام می‌کنند نرخ تورم تک رقمی‌شده است.
نکته اول اینکه اعلام تورم ۹/۹ درصدی؛ یعنی تحقق افزایش قیمت‌ها و اصولا وقتی تورم داریم؛ یعنی قیمت‌ها رشد کرده است. نکته انحرافی در این است که تورم میزان رشد قیمت‌ها است و وقتی اعلام می‌شود که نرخ تورم در حال کاهش است، یعنی قیمت‌ها با شیب کمتری در حال افزایش است و کاهش تورم به معنی کاهش سطح قیمت‌ها نیست.
و اما راز اصلی تک‌رقمی‌شدن نرخ تورم در سال ۸۹ را باید در شاخص‌های بالای قیمت در سال ۸۷ جست‌وجو کرد. همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، نرخ تورم با تقسیم متوسط شاخص‌ها در دوازده ماهه دوم بر متوسط شاخص‌های دوازده ماهه اول محاسبه می‌شود و به دلیل اینکه ما در سال ۸۷ شاخص‌های بالایی را تجربه کردیم، مخرج کسر ذکر شده عدد بالایی شد و همین مساله موجب شد تا نرخ تورم روند کاهشی داشته باشد.
شاخص‌های قیمت در سال ۸۷ به قدری بالا بود که ما در این سال نرخ تورم ۴/۲۵ درصدی را تجربه کردیم.
تثبیت نرخ اجاره مسکن تورم را کاهش داد
یک کارشناس بانکی با بیان اینکه تورم تک رقمی فقط در قیمت کالاهای خوراکی احساس نمی‌شود، گفت: عدم افزایش و تثبیت نرخ اجاره مسکن موجب شده است نرخ تورم سالانه کاهش یافته و تک‌رقمی شود.
فرید ضیاءالملکی در گفت‌وگو با «فارس» در مورد علل عدم احساس تورم تک‌رقمی در شهرها، اظهار داشت: مبنای محاسبه تورم در شهرها سبد کالایی است که مسکن، خوراک، پوشاک، لوازم تفریحی، تحصیل، بهداشت و عوامل متعددی در آن اثر دارد. وی احساس نشدن تورم تک‌رقمی را فقط در قیمت مواد خوراکی دانست و افزود: این مهم در بخش مسکن به خوبی مشاهده می‌شود، چرا که اگر اجاره مسکن پایین نیامده، افزایش نیز پیدا نکرده و ثابت باقی‌مانده است.
این کارشناس بانکی با تاکید بر اینکه تک‌رقمی شدن نرخ تورم به معنای کاهش قیمت‌ها نیست، گفت: آهنگ رشد قیمت‌ها کاهش یافته و سطح عمومی قیمت‌ها پایین نیامده است.
ضیاءالملکی با اشاره به رشد صعودی تورم نقطه‌ای از دی‌ماه سال گذشته، بیان کرد: رییس کل بانک مرکزی تورم تک‌رقمی را در میانگین ۱۲ ماهه قیمت به اردیبهشت اعلام کرده است و اشاره‌ای به تورم نقطه‌ای نکردند؛ البته تورم نقطه‌ای در بعضی از ماه‌ها کاهش یافته بود.
به گفته این کارشناس بانکی، در حال حاضر تورم نقطه‌ای در حال کاهش است، ولی در ماه‌های آینده به خاطر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها افزایش مختصری در نرخ تورم پدیدار خواهد شد.
وی گفت: افزایش تورم نقطه‌ای در ماه‌های آینده در تورم کلی و واقعی اثر می‌گذارد.
ارسال نظر