3 خلاء عمده نظام توزیع کالا در ایران

رییس مرکز مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت بازرگانی با تشریح خلاءهای عمده نظام توزیع در کشور گفت: نبود زیرساخت‌های اطلاعاتی، عدم وجود سیستم یکپارچه توزیع و نیز پراکندگی مسوولیت توزیع کالا و خدمات در کشور از جمله این چالش‌ها است. محمود دودانگه در گفت‌وگو با «مهر» در خصوص خلاءهای نظام توزیع کشور گفت: وضعیتی که هم‌اکنون نظام توزیع و بازرگانی کشور دارد این است که به صورت مشخص نمی‌توان نام نظام را بر روی فرآیند توزیع کشور نهاد، چرا که وقتی از نظام توزیع یاد می‌شود باید به این نکته توجه داشت که نظام، مجموعه‌ای از عناصر مختلف است که برای رسیدن به یک هدف مشخص در تعامل و ارتباط با هم هستند.

رییس مرکز مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت بازرگانی افزود: این سیستم هدف مشخص دارد که در تعامل مثبت و سازنده با هم بوده و برآیندهای مشخصی دارند. اگر نگاهی گذرا به نظام توزیع در کشور داشته باشیم متوجه می‌شویم که این نظام هدف مشخص، سیستم کارآمد، فرآیند معین و تعامل مثبت و سازنده میان اعضا را ندارد و این خلاء بزرگی در این سیستم به شمار می‌رود.

وی تصریح کرد: هم اکنون در کشور با مشکل زیرساختی در نظام توزیع روبه‌رو هستیم و به نوعی نمی‌توان عنوان نظام را به آن اطلاق کرد، بلکه هم اکنون سیستم توزیع کشور مجموعه ای از اقدامات است که برای مقابله با نوسانات بازار به کار بسته می‌شود و عکس‌العمل‌های تدافعی به شمار می‌آید، به این معنا که اتفاقی در کشور رخ می‌دهد و در مقابل آن عکس‌العمل‌هایی صورت می‌گیرد.

دودانگه تاکید کرد: بدیهی است که با این رویکرد نمی‌توان بازار را مدیریت کرد و رضایت مصرف‌کنندگان را به دست آورد. بنابراین برای اینکه این مجموعه را شکل داد باید مجموعه‌ای از اقدامات صورت گیرد که بر این اساس ضروری است که سه محور به صورت نظام‌مند و یکپارچه دنبال شود.

وی اظهار داشت: چنانچه انتظار می‌رود مجموعه‌ای از سازمان‌ها و دستگاه‌هایی که در حوزه نظام توزیع هستند، یک نظام توزیع منسجم را شکل دهند لازم است با یکدیگر در یک بستر مناسب ارتباط برقرار کنند، این ایجاد ارتباط زیرساخت اطلاعاتی مورد نیاز است؛ چراکه در دنیای امروزی ارتباط از طریق زیرساخت‌های اطلاعاتی اتفاق می‌افتد.

به گفته این مسوول در وزارت بازرگانی، نظام «ایران‌کد» در واقع اولین زیرساخت مورد نیاز برای ایجاد ارتباط و تعامل بین نهادهای درگیر در زنجیره توزیع کالاها است، اگر ایران کد به نحو کامل پیاده‌سازی شود، هر کالایی یک کد واحد دارد که هم از سوی تولید و عرضه کننده و هم از سوی متقاضی امکان شناسایی دارد.

وی اظهار داشت: اگر این اطلاعات موجود باشد، امکان مدیریت این فرآیند فراهم می‌شود و از سوی دیگر، امکان مدیریت عرضه و مصرف نیز فراهم شده و در کنار آن دائما روند مصرف، تولید، حمل و نقل و مجموعه اقداماتی که در فرآیند توزیع باید دنبال شود پایش می‌شود.

دودانگه خلاء دیگر نظام توزیع را نبود تمامی فرآیندهای این نظام در وزارت بازرگانی دانست و تصریح کرد: بخش عمده‌ای از نظام توزیع در وزارت بازرگانی و بخشی از آن در وزارتخانه های صنایع و معادن و جهاد کشاورزی است. در این راستا باید هماهنگی مثبت بین این نهادها ایجاد شود، که به نظر می‌رسد باز مهندسی فرآیندی و ساختاری باید در بدنه دستگاه‌ها صورت گیرد، البته قوانینی نیز در این زمینه لازم است.