شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

اقتصاد ایران

اقتصاد ایران

  • سنگ بزرگ پیش‌روی صادرات

    دنیای اقتصاد: صادرات ایران با دو چالش وابستگی به تعداد محدودی از بازارهای خارجی و تمرکز بر صادرات مواد خام و نیمه‌خام مواجه است. پژوهش اتاق تهران نشان می‌دهد طی ۱۰سال گذشته، بیش از ۸۰درصد صادرات به ۱۰مقصد عمده بوده و بخش مهمی از صادرات به محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی اختصاص دارد.
  • نکاتی درباره رشد اقتصاد ایران

    دکتر حسین عباسی*
    اقتصاد ایران بعد از دوران طولانی رکود، رشدی در حدود ۴درصد را تجربه می‌کند. همچنین تورم که در سال‌های گذشته به طور مستمر بیش از ۴۰‌درصد بوده، طبق آمار منتشرشده، روندی کاهشی داشته است. تصمیم‌گیران اقتصادی در سخنان خود به عواملی از قبیل مهار رشد نقدینگی، اصلاح بودجه و منضبط کردن دولت، حذف ارز ترجیحی و انتقال یارانه‌ها به انتهای زنجیره مصرف، اصلاح نظام مالیاتی، بهبود فضای کسب‌وکار و نیز افزایش تعامل با همسایگان و شرکای راهبردی اشاره کرده‌اند. میزان جدیت تصمیم‌گیران در اجرای این سیاست‌ها، نحوه…
  • چالش اعتبار ریال

    مشکلات متعدد، چالش اعتبار سیاستگذار و برخاستن صداهای متفاوت از فضای سیاستگذاری اقتصادی، نظام انگیزش را در اقتصاد ایران به هم زده است. نگاهی به رویکردهای دولت طی ماه‌‌‌های اخیر نشان می‌دهد سیاست‌‌‌ها از یک‌سو سعی در تقویت ارزش ریال و ارسال پالس مثبت برای نگهداری پول ملی دارند و از دیگر سو، برخی اقدامات، جهت‌‌‌گیری‌‌‌ها و سیاست‌‌‌ها در راستای تضعیف ریال و کاهش انگیزه نگهداری آن در حرکت است. برای نمونه افزایش قابل‌توجه در نرخ و پایه‌‌‌های مالیاتی موجب شده تا این تصور در عموم ایجاد شود که…
  • کاتالیزور باخت ریال

    احسان صنیعی /پژوهشگر بانکی و دکترای اقتصاد مالی
    داده‌های اقتصاد ایران در بازارهای موازی طی ۱۰سال اخیر گویای آن است که نگهداری پول به صورت ریال منطقی نیست و نااطمینانی در مورد آن وجود دارد. زمانی که به صورت میانگین بازار طلا طی ۱۲سال اخیر ۵۰برابر، قیمت ارز ۳۵برابر، قیمت خودروی نمونه‌ای ۴۳برابر و قیمت مسکن بیش از ۳۰برابر افزایش یافته، اما نرخ سپرده بانکی تنها حدود ۶برابر طی مدت اخیر افزایش داشته است، توجیهی برای نگهداری حجم زیادی از ریال در بانک‌ها یا در نزد مردم، به‌خصوص به صورت بلندمدت باقی نمی‌‌‌گذارد. داده‌های بانک‌مرکزی در خصوص ترکیب…
  • موتور تورم سال جدید

    دنیای اقتصاد-گروه بازار پول و ارز: کارشناسان و سیاستگذاران اقتصادی در یک کنگره علمی به بررسی علل، آثار و راهکارهای مهار تورم پرداختند. در این نشست کارشناسان، کسری بودجه، ناترازی‌های بانکی و وضعیت ارزی کشور را موتورهای تورم مزمن معرفی کردند. کارشناسان اگرچه به مثبت بودن پیامدهای سیاستی کنترل ترازنامه‌ای اشاره کردند، اما بر این موضوع تاکید کردند که اجرای کنترل ترازنامه‌ای بدون کنترل کسری بودجه و اصلاحات اساسی در نظام ارزی و ساختار تولید کشور ناکام خواهد بود. در این نشست صاحب‌نظران به ارزیابی اثر سیاست انتشار گواهی سپرده ۳۰درصدی پر…
  • فرصت ویژه در اختیار صاحبان کسب و کار در ایران

    اقتصادنیوز: شرکت مشاوره مدیریت رهنمان ۲۱ اسفندماه سمینار چشم‌انداز ایران در سال ۱۴۰۳ را به دو صورت حضوری (محدود) و آنلاین برگزار خواهد کرد.
  • پیش بینی سال ۱۴۰۳؛ از نرخ ارز تا وضع سیاست

    اقتصادنیوز: شرکت مشاوره مدیریت رهنمان ۲۱ اسفندماه سمینار چشم‌انداز ایران در سال ۱۴۰۳ را به دو صورت حضوری (محدود) و آنلاین برگزار خواهد کرد.
  • درس‌های خالق «منطق کنش جمعی»

    دنیای اقتصاد: این روزها اقتصاد ایران دوران خوشی را پشت‌سر نمی‌گذارد و این وضعیت وارد دومین دهه خود شده است. انتشار ترجمه فارسی کتاب «فراز و فرود ملت‌ها»، اثر منسر اولسون، اقتصاددان و اندیشمند سیاسی آمریکایی، باعث شد با حضور مترجم کتاب، درس‌های این اثر و کارکردهای آن برای اقتصاد ایران بررسی شود. این کتاب با بیان نحوه عملکرد گروه‌های منافع خاص در جامعه در تلاش است سازوکار فرو رفتن یک اقتصاد در رکود و چرخه‌های مخرب رشد را توضیح دهد. این جلسه از سوی انجمن علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و با…
  • اقتصاد صف به‌جای بازار

    دنیای اقتصاد: اقتصاد مبتنی بر بازار بستری فراهم می‌کند که عرضه‌کننده و متقاضی در یک نقطه تعادلی مبادله خود را عملی کنند؛ جایی که رفاه کل جامعه حداکثر می‌شود. عموما در این بازار، اصل بر شفافیت، سهولت دسترسی برای ورود و خروج، توزیع بهینه کالا و معامله بر اساس قدرت خرید است. اما به نظر می‌رسد آنچه در اقتصاد ایران به‌عنوان اصل قرار گرفته، نه اقتصاد بازار بلکه اقتصاد صف است. سیاستگذار عموما در بازارهای مختلف، قیمت بازار را قبول ندارد و سعی می‌کند نرخ ترجیحی خود را به بازار دیکته کند که نتیجه آن ایجاد صف‌های بزرگ…
  • اثر برون‏‏‌رانی افزایش نرخ بهره

    مجتبی راعی/ پژوهشگر اقتصادی
    بررسی ریشه‌های شکل‌گیری تورم در اقتصاد ایران حاکی از وجود دلایل مختلفی است که عمده دلایل آن مربوط به کسری بودجه و بی‌انضباطی دولت و همچنین نحوه عملکرد نظام پولی و بانکی، به‌خصوص بانک‌های خصوصی است. این درحالی است که دولت در چند ماه گذشته برای کنترل تورم، به دنبال کنترل نقدینگی از طریق کاهش تسهیلات بوده است، حال آنکه طبق آمار اعلامی از سوی مرکز مدیریت بدهی دولت و شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۱ به نظام بانکی حدود ۱۵۲۰همت برآورد شده است که در مقایسه با کل تسهیلات ۱۱۰۰همتی پرداختی به کل صنعت کشور در…
  • افت نمره آزادی اقتصادی در ایران

    دنیای اقتصاد – گروه اقتصاد بین‌الملل: در تازه‌ترین گزارش بنیاد هریتیج با عنوان «شاخص آزادی اقتصادی ۲۰۲۴»، زنگ خطر بار دیگر برای ایران به صدا درآمده است. این گزارش، تصویری نامطلوب از وضعیت آزادی اقتصادی در ایران ارائه می‌دهد. رتبه۱۶۹ ایران در میان ۱۷۶کشور رتبه‌بندی‌شده، گویای این واقعیت تلخ است که ایران در زمره ۱۰کشور با «کمترین آزادی اقتصادی» قرار گرفته است. شاخص آزادی اقتصادی ایران نیز با یک امتیاز کاهش نسبت به سال گذشته، به عدد ۴۱.۲ از ۱۰۰رسیده است.
  • علاج تورم مزمن اقتصاد ایران

    دنیای اقتصاد: چرا ایران جزو کشورهای استثنایی است که نتوانسته در دهه‌های اخیر مساله تورم را حل کند؟ آیا مهار تورم برای اقتصاد ایران متفاوت از سایر کشورهاست و باید با سعی و خطا به یک فرمول بومی دست یافت؟ استاد دانشگاه اوکلاهاما معتقد است برای مهار تورم تنها نمی‌توان روی یک متغیر سیاستگذاری کرد و باید مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی به‌کار گرفته شود.
  • پیش‌شرط موفقیت مذاکرات

    دنیای اقتصاد: سخنگوی اقتصادی دولت در پاسخ به «دنیای اقتصاد» در رابطه با تاثیر انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران گفت: تمام تلاش دولت سیزدهم این است که اثر «رفت‌وآمد روسای جمهور کشورهای دیگر» بر اقتصاد کشورمان را کاهش دهیم. به گفته خاندوزی شرط موفقیت در مذاکره، شروع آن در شرایط داشتن یک اقتصاد قوی است. در شرایط ضعف و درماندگی قطعا نمی‌توان امتیازات تراز ملت ایران را طلب کرد و آنها هم برای دریافت امتیاز بیشتر طمع می‌کنند. به گفته او این نگاه که فصل ممیز دولت سیزدهم و دولت قبلی در مذاکرات برجامی و تعاملات…
  • سند ملی ارزیابی ریسک رونمایی شد

    سند ملی ارزیابی ریسک با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی رونمایی شد. سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، روز دوشنبه در این مراسم گفت: در بسیاری موارد در فضای اقتصادی و به‌ویژه فضای رسانه‌های اقتصادی کشور می‌پرسند که در کنار اقدامات بخش به بخش و جزء به جزء که در وزارت اقتصاد انجام می‌شود، آیا سپهر کلانی هم وجود دارد که اینها را به هم مرتبط کند؟ او افزود: به عبارتی سوال می‌شود که یک مسیر روشن برای حرکت وجود دارد که در آن مسیر گام‌های جزئی خود را طراحی کنید یا خیر؟ خاندوزی توضیح‌ داد: ما…
  • اقتصاد ایران در تنگنای تحریم

    علی نیکبخت/پژوهشگر اقتصاد در دانشگاه خوارزمی
    یک درخت میوه را تصور کنید که با میوه‌‌‌های رسیده پر شده است و شاخه‌‌‌هایش با سیم خاردار خفه شده‌‌‌اند. این تقریبا تصویری از اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌‌‌هاست.با بررسی ترکیب جمعیت ایران در سال‌های منتهی به ۲۰۱۰ و همچنین دیگر پتانسیل‌‌‌های بالقوه‌‌‌ای که اقتصاد ایران در اختیار داشت، امید می‌‌‌رفت که ۱۰سال بعد اقتصاد ایران رشد و شکوفایی بسیاری را تجربه کند؛ اما با شدت گرفتن تحریم‌‌‌ها علیه ایران در ابتدای باز شدن پنجره‌‌ جمعیتی، این امیدها تا حد زیادی از بین رفته و پژوهشگران امروز به دنبال…
  • تحریم با اقتصاد ایران چه کرد؟

    پرهام پهلوان: بیش از چهار دهه است که مردم ایران با سخت‌‌‌ترین تحریم‌‌‌های اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند. تحریم‌‌‌های اقتصادی، معیشت مردم را به خطر انداخته‌‌‌ و آینده سرمایه‌گذاری، کسب‌وکارها و تولید را در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار داده‌اند. همیشه این شک وجود داشته است که آیا این تحریم‌‌‌ها، توانسته‌‌‌اند به طور موثر بر دولت‌ها در ایران فشار بیاورند یا بار بیشتری بر مردم تحمیل کرده‌‌‌اند؟ نرگس باجغلی، ولی نصر، جواد صالحی‌‌‌اصفهانی و علی‌واعظ، به‌تازگی با انتشار کتاب «تحریم‌‌‌ها چگونه کار می‌کنند؟» و تقدیم آن…
  • آثار زیان‌بار تحریم‌ بر اقتصاد ایران

    دنیای اقتصاد-باشگاه اقتصاددانان
    تحریم‌هایی که در اوایل سال ۲۰۱۲ علیه ایران اعمال شدند، همزمان دسترسی کشور به سیستم مالی بین‌المللی را به‌شدت محدود کردند. تحریم شدیدی علیه صادرات نفت و پتروشیمی وضع شد و واردات کالاهای واسطه‌ای به کشور محدود شد. این مقاله با استفاده از مدل‌های اقتصاد‌سنجی اثرات کلان و ناهمگون این تحریم‌ها بر اقتصاد ایران و معیشت خانوار ایرانی را مطالعه می‌کند. در این مقاله با استفاده از روش کنترل مصنوعی، نشان داده شده است که تحریم‌ها اثرات ماندگار و قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران داشته‌اند. هزینه تحریم‌های…
  • اثر واقعی تحریم بر اقتصاد

    جواد شمسی *
    تحریم‌ها در دنیای جدید از ابزارهای اصلی سیاست خارجی هستند. در سال‌های اخیر علاوه بر شدت گرفتن استفاده از تحریم، بر پیچیدگی آنها هم افزوده شده است. در گذشته، ممکن بود تحریم‌ها تنها نوع خاصی از فعالیت یا صنعت مشخصی از یک کشور را هدف قرار دهند؛ اما امروزه تحریم‌های ثانویه، چندلایه و بعضا غیرشفاف می‌توانند گستره‌ای از اقدامات، از مسدود کردن دارایی‌ها، محدودیت‌های تجاری و هدف قرار دادن بخش‌های کلیدی تا محدود کردن فعالیت‌های بانکی و افراد و کسب‌وکارهای بانفوذ را در بر بگیرند، به گونه‌ای که دیگر…
  • ناگفته‌های مهار تورم

    درحالی‌که ایران پنجمین دهه متوالی از تورم مزمن را پشت سر می‌گذارد، سایر کشورهای جهان موفقیت خود در مهار تورم پساکرونایی را تجربه می‌کنند. سوال مهمی که درباره اقتصاد ایران وجود دارد این است که ابزارهای مهار تورم در سایر کشورها چه تفاوتی با ایران دارد و آیا ما می‌توانیم در مهار تورم از این ابزارها بهره ببریم؟ به نظر می‌رسد که اگر اهدافی مغایر با ظرفیت‌های ابزار پولی از سوی نهادهای فراتر از بانک مرکزی تحمیل نشود، ابزارهای متعارف سیاست پولی در ایران نیز بتواند با وجود ناترازی در سیستم بانکی، نرخ…
  • تحلیلی بر عوامل موثر بر تغییرات تورم در اقتصاد ایران

    دکتر شهبد صیقلانی *
    در این مطلب سعی شده است رابطه میان تورم، رشد نرخ ارز و متغیرهای اسمی اقتصاد بر اساس تفکیک افق زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت بررسی شود. با توجه به رفتار و اثرات بازخوردی متفاوت این متغیرها در مقیاس‌های زمانی متفاوت، نمی‌توان از یک قاعده کلی برای رابطه علّی میان آنها استفاده کرد. در نظر گرفتن علّیت‌های یک‌طرفه (براساس تئوری‌های کلاسیک اقتصاد کلان) بین این متغیرها بدون در نظر گرفتن پویایی کوتاه‌مدت آنها می‌تواند سیاستگذاری اقتصادی را با چالش مواجه کند.
  • راه رسیدن به سرمایه

    منصور بیطرف
    سرمقاله دیروز دکتر موسی غنی‌نژاد درخصوص «بن‌بست خصوصی‌سازی» از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آقای دکتر غنی‌نژاد سال‌های سال است که نسبت به موضوع خصوصی‌سازی و اهمیت آن در اقتصاد ایران قلم می‌زند و سخنرانی می‌کند. امیدواریم نظرات آقای دکتر غنی‌نژاد مانند نظرات اصلاحی دیگر اقتصاددانان که در همایش دو روزه «دنیای‌اقتصاد» مطرح شد به سمع و نظر سیاستمداران، سیاستگذاران و مجریان برسد و درباره چالش‌های اقتصاد ایران تمهیداتی بیندیشند.
  • دعوت از ماتادورها برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد و تجارت ایران

    دنیای‌اقتصاد: رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران در دیدار با رئیس اتاق بازرگانی بارسلونا ضمن تاکید بر توانمندی‌های اقتصادی و صنعتی جمهوری‌اسلامی ایران بر توسعه مناسبات دو طرفه تاکید کرد و افزود: حوزه‌های مختلف اقتصادی و همچنین فرصت‌های تجاری ایران، بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های اسپانیایی است.
  • هـزارتوی تامین مالی تولید

    الگوی تامین مالی در اقتصاد ایران دچار مشکل است و از همین ناحیه، اثرات جانبی بسیاری به اقتصاد تحمیل می‌شود. نگاه دولت به‌عنوان مالک و صاحب اقتصاد در نخستین گام موجب شده است تا بخش عظیمی از منابع بانکی به سمت واحدهایی هدایت شود که تحت عنوان هدایت اعتبار، عایدی چندانی نداشته است. در نتیجه، پافشاری بر این رویکرد برخلاف ادعای بانیان این الگوی اعتباری، نه‌تنها به ارتقای بخش صنعت منتج نشده، بلکه فضا را برای دسترسی بنگاه‌‌‌های صادرات‌‌‌محور و بهره‌‌‌ور سخت کرده و در عین حال شرایط را برای تخصیص منابع…
  • نرخ تامین مالی تا کجا پیش خواهد رفت؟

    باتوجه به افزایش نرخ سود در بازار پول که به علت اجازه‌ی انتشار گواهی‌های سپرده، اتفاق افتاد، نرخ تامین مالی به شدت افزایش یافته و دچار نوسان شده‌است.
  • چهره واقعی تحریم

    دکتر حسین سلاح‌ورزی *
    تحریم (لااقل دیگر امروز) تعبیر مناسبی برای توصیف آنچه ملاحظات اقتصاد سیاسی در عرصه بین‌الملل بر سر تولید و تجارت ایران آورده است، نیست. تحریم منع یا محدودیتی است که با اتکا به وضع مجازات از سوی نهادها و ساختارهایی به مبادله میان کشور و طرف‌های تجاری بین‌المللی آن اعمال می‌شود. آنچه این روزها زنجیره ارزش تولید و تجارت ایران در مواجهه با فرصت‌های بین‌المللی تجربه می‌کند، باید با تعابیری همچون «نادیده‌انگاری بین‌المللی» در چارچوب ریسک‌پرهیزی بازیگران این عرصه فهمید و توصیف کرد.
  • تحریم؛ مهم‌ترین عامل مشکلات

    اقتصاد ایران پس از انقلاب دو دهه از دست رفته داشته است؛ دهه شصت به خاطر حمله نظامی عراق به کشور و دهه نود به خاطر جنگ اقتصادی آمریکا. در مقابل در دو دهه هفتاد و هشتاد، با وجود تمام مشکلات و ناکارآمدی‌ها، عملکرد اقتصادی کشور با متوسط رشد اقتصادی در حدود ۵ درصد از متوسط جهانی بالاتر بود‌(متوسط رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه در همین دوره ۴.۱ و کشورهای پیشرفته ۱.۶ درصد بود)‌. در این دو دهه صادرات غیرنفتی کشور از کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۱۳۷۰ به بیش از ۳۰ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ رسید و…
  • اصلاحات برای تجارت با همسایه‌ها

    دنیای اقتصاد -گروه بازرگانی: تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، تجارت را با پیچیدگی مواجه کرده‌است، با این‌حال ایران فرصتی دارد که بسیاری از کشورها از آن برخوردار نیستند؛ داشتن ۱۵ همسایه به ایران کمک می‌کند تا حدی آثار تحریم‌ها بر اقتصاد کشور کاهش یابد. ایران با بیشتر همسایگان خود پیشینه تاریخی و فرهنگی مشترک دارد و همین مساله می‌تواند فرآیند تجارت را تسهیل کند. البته طبیعی است که بدون داشتن یک استراتژی مشخص نمی‌توان از این فرصت ژئوپلیتیکی بهره‌برداری کرد. به‌طور کلی ایران برای تجارت با همسایگان با دو دسته مشکل مواجه است.
بیشتر