اقتصاد ایران

اقتصاد ایران از سال۱۳۹۷ با خروج آمریکا از برجام، وارد شرایط جدیدی شده است. صادرات نفت ایران در سال‌هایی به صفر نزدیک شد و در برخی سال‌ها افزایش پیدا کرد. به تبع آن درآمدهای ارزی دولت نیز با نوسانات زیادی مواجه شد. محیط اقتصاد کلان کشور با بی‌ثباتی بسیاری همراه بوده و هست و همین موضوع امکان اتخاذ تصمیم بلندمدت برای فعالان اقتصادی را دشوار کرده است.

اعتماد نوشت: دولت از مردم مالیات‌ها سنگین می‌گیرد تا هزینه دستگاه‌های غیر بهره‌ور خود را تامین کند. بدون اینکه متوجه باشد در ازای مالیات دریافت شده باید خدمات اجتماعی، رفاهی، تفریحی، آموزشی و... به مردم ارایه کند.

ايسنا: رئیسی با اشاره به جلسات خود با اساتید اقتصادی، گفت: من جلسات مختلفی در این زمینه با اساتید مختلف برگزرا می‌کنم. کسی اگر دولت را قبول ندارد هم نظرش را بگوید شاید نظرش جایی کارگشا باشد. سخنان قابل ارائه باید شنیده شود. به همکارانم همیشه توصیه می‌کنم سخنان نخبگان و منتقدان را بشنوید شاید دیدگاه آن‌ها راهگشا باشد.

دنیای اقتصاد: نشریه فارن‌افرز در یادداشتی به قلم پل کروگمن، برنده جایزه نوبل اقتصاد۲۰۰۸ به امپراتوری زیرزمینی شبکه تحریم‌های ایالات متحده پرداخته و می‌نویسد: کنترل ایالات متحده بر نقاط حساس اقتصاد جهانی به واشنگتن راه‌های جدیدی برای نفوذ سیاسی می‌دهد. در سال۲۰۱۲، دولت ایالات متحده توانست با استفاده از سوئیفت و قدرت مالی خود، ایران را از سیستم مالی جهان خارج کند.

دنیای اقتصاد: آیا دوراهی تامین مالی دولت و بخش خصوصی، باعث شکل‌گیری یک دوره جدید رکود تورمی خواهد شد؟ محدودیت ترازنامه بانک‌ها، یکی از روش‌هایی است که سیاستگذار برای مهار تورم در نظر گرفته است، این سیاست از یکسو باعث افت رشد نقدینگی شده و از سوی دیگر، تامین مالی بخش خصوصی از طریق بانک‌ها را محدود کرده است. در مقابل، دولت برای هزینه‌های خود محدودیت قابل توجهی ندارد و این روند به‌دلیل استقراض غیرمستقیم از بانک مرکزی باعث شارژ پایه پولی شده است که می‌تواند زمینه ساز افزایش تورم شود. در این شرایط بخش خصوصی عرضه…

دنیای‌اقتصاد – حمید ملازاده: با توجه به فرارسیدن فصل بودجه‌نویسی، ترسیم دورنمای بهای نفت‌خام برای اقتصاد ایران اهمیت بسزایی داشته، لذا اشراف به سناریو‌های متفاوت نفتی و مدنظر قراردادن آنها در شرایط حاضر در اولویت قرار می‌گیرد. دولت پیش‌بینی کرده در طول سال‌آینده هر بشکه نفت را به قیمت ۷۰دلار صادر کند که با توجه به پیش‌بینی موسسات بین‌المللی، قیمتی واقع‏‏‏‏‌بینانه‏‏‏‏‌تر نسبت به سال‌های گذشته به‌نظر می‌رسد. باید دقت داشت که تبیین قیمت پایین نفت می‌تواند پیش‌بینی درآمدهای دولت را با خدشه همراه سازد که به‌معنای ریسک تامین…

دنیای‌اقتصاد: دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی با بیان اینکه ارزآوری مناطق آزاد و ویژه در سال‌۱۴۰۱ حدود ۱۴.۵میلیارد یورو بوده، گفت: در دو سال‌اخیر نرخ رشد اقتصادی بالای ۴.۵درصد را در کشور تجربه کردیم که یعنی اقتصاد ایران در این مدت حدود ۹‌درصد بزرگتر شده‌است.

دنیای‌اقتصاد- صبا نوبری: صندوق‌های بازنشستگی و ناترازی آنها سال‌ها است که در اقتصاد ایران به یک معضل تبدیل شده است. با اینکه بارها بر لزوم اعمال اصلاحات ساختاری در این صندوق‌ها تاکید شده اما این اصلاحات تاکنون چندان عملی نشده بود. حال سیاستگذار از برنامه خود برای افزایش سن بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه خبر داده است. هرچند نسبت به این موضوع واکنش‌ها و انتقادات بسیاری مطرح شد و حتی برخی پیش‌بینی می‌کنند این تغییر سیاستی اجرایی نیز نشود؛ اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این تغییر نیز به تنهایی کافی نیست و برای بهبود…

دنیای اقتصاد: تبعیض در تعیین نرخ سود تسهیلات پرداختی، یکی از معضلات اصلی در نظام بانکی ایران به شمار می‌رود. در چنین شرایطی افراد یا نهادهای با نفوذ از وام ارزان بهره می‌برند و میراث آنها برای بانک و موسسات، ناترازی و حتی ورشکستگی خواهد بود. این در حالی است که در بسیاری از کشورها دامنه نرخ سود مشخص و در محدوده نرخ بهره سیاستی تعیین می‌شود.

نظام تامین مالی دولت در اقتصاد ایران در بیش از نیم‌قرن اخیر بر دو پایه استوار بوده است: درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز و مالیات تورمی. چنین به نظر می‌رسد که دولت می‌خواهد از این نظام فاصله بگیرد و تامین مالی دولت را بر درآمدهای مالیاتی استوار کند. این تصمیمی است در جهت درست؛ اما چنین تغییری فقط تغییر در ارقام نیست، بلکه الزاماتی فراتر از آن دارد. مهم‌ترین این الزامات، لزوم رعایت اصول اقتصادی مالیات‌گیری از یک‌سو و نیز توجه به اقتصاد سیاسی، یعنی مالیات‌گیری و هزینه کردن طبق نظر مردم است.…

دنیای‌اقتصاد: ابزار جدید تامین مالی ارزی رونمایی شد. این اوراق ارزی، با هدف تامین مالی برای شرکت گاز بیدبلند منتشر شده که به گفته مسوولان در مرحله نخست انتشار این اوراق، با استقبال ۱۰۰ درصدی خریداران مواجه بوده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» در بخش نخست ۱۰۰‌هزار ورقه اوراق مرابحه ارزی به مبلغ ۱۰۰ میلیون یورو عرضه شده که پذیره‌نویسی این اوراق از ۶ آذر آغاز شده و تا ۱۳ آذر ادامه پیدا می‌کند.

رئیس سازمان برنامه و بودجه از رشد ۷.۵درصدی اقتصاد ایران در ۶ماه اول سال جاری خبر داد. همان‌گونه که در قانون برنامه ششم و در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ آمده است، رشد اقتصادی سالانه کشور باید ۸درصد باشد تا بتوان به اقتصاد اول منطقه دست پیدا کرد. در این مورد داود منظور روزگذشته اعلام کرد: تولید ناخالص داخلی کشور در ۳ماه تابستان امسال از رشدی معادل ۷.۲درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده است.

دنیای‌اقتصاد–صبا نوبری: روز گذشته سیاستگذار پولی از امکان پرداخت وام قرض‌الحسنه بدون کارمزد و با نرخ صفر درصد تا سقف ۳۰۰میلیون تومان خبر داد. این اتفاق در حالی رخ داده است که طیف‌های متنوعی از انواع نرخ سود برای پرداخت تسهیلات در اقتصاد ایران وجود دارد. با اینکه نرخ قانونی پرداخت تسهیلات ۲۳درصد است، اما بانک‌ها در پرداخت تسهیلات با همین نرخ هم به مشکل خورده و صف‌های طولانی برای دریافت تسهیلات ایجاد شده است.

این روزها در هر محفل و نشستی، صحبت از بحران در اقتصاد ایران و عبور از نقاط وخیم و تجربه عینی «اقتصاد تکیده» است. متاسفانه و حتی بدون اتکا به آمارهای رسمی هم تجربه ملموسی از شرایط نامطلوب اقتصادی برای عموم شهروندان وجود دارد. نمونه بارز اینکه گزارشی از مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، تعداد فقرای کشور را ۲۵میلیون نفر نشان می‌دهد. بدتر اینکه طی یک‌دهه گذشته ۱۱میلیون نفر به این جمعیت افزوده‌‌‌ شده است.

دنیای‌اقتصاد : طبق آمارها در دهه‌های اخیر میانگین نرخ تورم اقتصاد ایران در محدوده ۲۰درصد بوده است. به بیان دیگر، در برخی دوره‌های زمانی نرخ تورم بالاتر از این رقم بوده و در برخی دوره‌ها نرخ تورم به کمتر از این سطح کاهش یافته است. با این حال اکنون این تورم مزمن در محدوده جدیدی قرار گرفته است. نرخ تورم نقطه به نقطه از تیرماه امسال تا آبان‌ماه در سلول ۳۹درصدی حبس شده و نرخ تورم ماهانه نیز از ابتدای سال جاری به جز فروردین در کانال ۲درصد بوده است. این آمار نشان می‌دهد که نرخ تورم به یک پایداری در سطح حدود ۴۰درصد…

دنیای اقتصاد-اقتصاد بین‌الملل: گزارشی تحلیلی از بانک جهانی گویای آن است که ترکیبی از تحریم‌ها، مدیریت بد اقتصادی و نوسانات جهانی قیمت نفت در طول یک «دهه گمشده رشد اقتصادی» سبب شده حدود ۱۰میلیون ایرانی به تله فقر بیفتند. تحلیل بانک جهانی اولین ارزیابی رسمی این موسسه از فقر در ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹است.

آمار حساب‌های ملی بانک مرکزی حاکی از تداوم رشد مثبت اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۲ و برای سیزدهمین فصل متوالی است. به عبارتی تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از بهار ۱۳۹۹ وارد محدوده رشدهای مثبت شد و در بهار امسال با افزایش قابل توجه ۲/ ۶ درصد نسبت به بهار سال گذشته به روند صعودی خود ادامه داد. طی بهار امسال هر چهار گروه اصلی از رشد مثبت ارزش افزوده برخوردار بودند و روندها حاکی از تداوم رشد مثبت گروه کشاورزی برای پنجمین فصل متوالی، تداوم رشد مثبت گروه نفت و گاز برای دوازدهمین فصل…

دنیای‌اقتصاد: بنگاه‌های اقتصادی در وضعیتی پیچیده‌تر از قبل مشغول دریافت ارز هستند. تاخیر در تخصیص ارز به بیش از یک فصل رسیده و به این ترتیب، شرایط تامین و واردات مواد اولیه و تجهیزات لازم برای تولید سخت‌تر شده است. با این تاخیر در تخصیص ارز، استفاده از مواد اولیه و در نتیجه تولید با تاخیر روبه‌رو شده است.

دنیای‌اقتصاد- سعیده نبی‌زاده: متولیان صنعت پخش می‌گویند جایگاه این صنعت در اقتصاد ایران شناخته‌شده نیست. ظاهرا در عارضه‌یابی چرایی این موضوع ردپای دو بخش هویدا می‌شود. فعالان این صنعت عنوان می‌کنند علاوه بر چالش‌هایی که صنعت با آن روبه‌رو است و می‌تواند سهمی در ناشناخته بودن آن داشته باشد، بخشی از این عارضه مربوط به سیاستگذاری‌های انجام شده از سوی دولت می‌شود. به عنوان مثال برخی اعضای انجمن ملی صنعت پخش ایران از سیاست‌های دستوری حوزه قیمت حاشیه سود گلایه دارند. سیاست‌هایی که در یکی، دو سال اخیر به واسطه نوسانات اقتصادی…

دنیای‌‌‌‌اقتصاد: قره‌باغ که‌‌‌‌ به‌‌‌‌ لحاظ جغرافیایی‌‌‌‌ علاوه‌‌‌‌بر بخش‌‌‌‌هایی‌‌‌‌ از ایران، ترکیه‌‌‌‌ و روسیه‌‌‌‌، دربرگیرنده سه‌‌‌‌ جمهوری‌‌‌‌آذربایجان، ارمنستان و گرجستان است‌‌‌‌، به‌‌‌‌ واسطه‌‌‌‌ پیچیدگی‌‌‌‌های قومی‌‌‌‌-زبانی‌‌‌‌ و مرزبندی‌های مصنوعی‌‌‌‌ همواره آبستن‌‌‌‌ منازعات گوناگون بوده‌‌‌‌است‌‌‌‌ که‌‌‌‌ شاید بتوان مهم‌‌‌‌ترین‌‌‌‌ آن را دست‌‌‌‌کم‌‌‌‌ از حیث‌‌‌‌ پیامدهای مستقیم‌‌‌‌ آن برای ایران، منازعه‌‌‌‌ قره‌باغ میان جمهوری‌‌‌‌آذربایجان و ارمنستان دانست‌‌‌‌. پس‌‌‌‌ از پیروزی نظامی‌‌‌‌…

دنیای‌اقتصاد: داستان افت کیفیت و همچنین رشد قیمت محصولات، سال‌هاست به‌واسطه شرایط مختلفی از جمله تحریم بر اقتصاد ایران سایه افکنده است. استفاده از به‌روز‌ترین پتنت‌‌‌ها و لایسنس‌‌‌ها، راهکاری است که می‌‌‌توان این موضوع را به واسطه آن بهبود بخشید. حال آنکه شرایط تحریمی اجازه آن را نمی‌‌‌دهد که صنایع از این پتنت‌‌‌ها و لایسنس‌‌‌ها بهره‌‌‌مند شوند. نوید ایزدپناه، عضو کمیسیون صنایع اتاق ایران، در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره مشکلات و موانعی که در مسیر صنایع برای فعالیت برپایه لایسنس‌‌‌ها و…

در دوره ۱۳۹۷ به بعد عموما نرخ رشد دستمزدها از نرخ تورم جامانده است. این موضوع باعث شده است که سهم دستمزد از فروش به‌شدت سرکوب شود. در سال ۱۴۰۲ در صورتی که نرخ تورم حدود ۴۵ درصدی تا انتهای سال تداوم داشته باشد و در سال ۱۳۹۵ سهم دستمزد از فروش ۳۰درصد فرض شده باشد، با اعمال نرخ رشد دستمزدهای کمتر از نرخ تورم طبق آنچه در اقتصاد ایران اتفاق افتاده و در جدول زیر آمده است، سهم دستمزد از فروش از ۳۰درصد اول دوره به ۱۷درصد در انتهای دوره سرکوب شده است. تداوم این فرآیند برای سال‌های بعد می‌تواند عواقب…

دنیای‌اقتصاد: بررسی شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی در ماه‌‌‌های اخیر حاکی از روند کاهشی تقاضا در بخش صنعت است. پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در مهرماه سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد، در سه‌ماه منتهی به مهرماه سال ۱۴۰۲ رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید افزایش ۰.۳درصدی و شاخص فروش کاهش ۴.۷درصدی داشته است. براین اساس، فروش صنایع بورسی با سرعت بیشتری در مسیر کاهشی پیش رفته است که به نوعی بیانگر افت تقاضا در بخش صنعت است.

آمار حساب‌های ملی بانک مرکزی حاکی از تداوم رشد مثبت اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۲ و برای سیزدهمین فصل متوالی است. به عبارتی تولید ناخالص داخلی کشور به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۵ از بهار ۱۳۹۹ وارد محدوده رشدهای مثبت شد و در بهار امسال با افزایش قابل توجه ۲ /۶ درصد نسبت به بهار سال گذشته به روند صعودی خود ادامه داد. طی بهار امسال هر چهار گروه اصلی از رشد مثبت ارزش افزوده برخوردار بودند و روندها حاکی از تداوم رشد مثبت گروه کشاورزی برای پنجمین فصل متوالی، تداوم رشد مثبت گروه نفت و گاز برای دوازدهمین فصل…

یکی از اصلی‌ترین چالش‌های دهه آینده، کاهش ظرفیت‌های رشد اقتصادی نسبت به روند بلندمدت و کاهش متوسط رشد اقتصادی نسبت به متوسط کشورهای منطقه و جهان است. ظرفیت‌های رشد اقتصادی طی ۱۵ سال گذشته به‌طور مستمر کاهش یافته به‌طوری که در نتیجه آن، درآمد سرانه در سال جاری از مقدار آن در ۱۰ سال پیش کمتر است و اندازه واقعی اقتصاد ایران طی ۱۰ سال گذشته، نه‌تنها افزایش نیافته بلکه کوچک‌تر شده است. این مساله ناگزیر عوارضی مانند کاهش درآمد سرانه واقعی، کاهش رفاه، کاهش پس‌انداز ملی، کاهش درآمدهای دولت و در نهایت…

صندوق بین‌المللی پول (IMF) در آخرین به‌روزرسانی خود در مورد تحولات کلان اقتصاد ایران (اکتبر ۲۰۲۳) پیش‌بینی کرده است که تولید ناخالص داخلی واقعی کشور در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ میلادی، برای سومین سال متوالی، به رشد متوسط خود، البته با سرعت کمتر نسبت به سال پیش، ادامه می‌دهد. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی واقعی در سال ۲۰۲۳-۲۰۲۲ میلادی، ۸ /۳ درصد بود که به‌طور عمده از طریق رشد در بخش‌های خدمات و صنعت به دست آمده بود. صندوق بین‌المللی پول برای امسال نرخ رشد اقتصادی سه‌درصدی را پیش‌بینی کرده است. پیش‌بینی‌های…

سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران به پیروی از تغییرات تولید افت‌وخیز زیادی داشته است، ولی روند کلی آن در فاصله سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۱ منفی بوده است. آمار محدودی که در دسترس است، نشان از افزایش اندکی در سرمایه‌گذاری در سال‌های اخیر دارد، ولی برای اقتصادی که با بیش از یک دهه رکود اقتصادی سروکار داشته است، نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار بیش از مقادیر فعلی است. اصلاح سیاست‌های داخلی و پیوستن به اقتصاد جهانی برای تامین این سرمایه‌ها یک ضرورت است.

عملکرد اقتصاد کلان ایران به ویژه ذیل متغیرهای اسمی طی شش دهه گذشته، عملکرد مناسبی نبوده و برآیند این عملکرد نامناسب تورم مزمن دورقمی در اقتصاد ایران بوده است. این استمرار در تورم مزمن دورقمی باعث شده اقتصاد ایران از منظر تجربه مستمر تورم دورقمی در دنیا رکورددار باشد. با این حال طی دهه ۹۰ پس از تجربه یک دوره موقت از تورم تک‌رقمی در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ که فارغ از حوادث پیش‌آمده پس از آن از نظر ماهیت شکل‌گیری ناپایدار بود، میزان تورم از سال ۱۳۹۷ افزایش‌های قابل توجهی پیدا کرد و از اردیبهشت ۱۳۹۷…

اگر بخواهیم تصویری از روند تورم در اقتصاد ایران داشته باشیم، به نظر می‌رسد باید به این موضوع اشاره کنیم که تورم نقطه‌به‌نقطه بلندمدت اقتصاد ایران در زمان غیر تحریم‌های نفتی و بانکی شدید، در حدود ۱۵ درصد و در زمان تحریمی در حدود ۴۲ درصد است. از سال ۱۳۹۷ بدین‌سو در زمانی که غزل برجام حداقل در زمینه‌های منافع اقتصادی برای ایران، خوانده شد هرچند تورم روندی صعودی به خود گرفته و در هر سال بیش از سال قبل خود را بروز داده اما آنچه در نیمه اول سال ۱۴۰۲ شاهدش بودیم گویی نشان از آن دارد که روند صعودی…