اقتصاد ایران

دنیای اقتصاد-البرز نظامی: بیش از پنج دهه است که اقتصاد ایران با تورم مزمن و دو رقمی در حال ستیز و گریز است؛ حکایتی طولانی و پر فراز و نشیب که در سال‌های اخیر شکل ویژه‌تری به خود گرفته‌ است. واقعیت آن است که به پشتوانه ادبیات شکل‌گرفته در حوزه سیاست‌های پولی، با قدری چشم‌پوشی می‌توان گفت که پدیده تورم در بسیاری ازکشورهای جهان، رام یا حداقل قابل کنترل شده ‌است.

اکوایران: چرخه تولیدات کشاورزی و صنعتی دو بال قوی برای یکی از پهناورترین استان‌‌های کشور یعنی استان کرمان است.

دنیای اقتصاد: پرونده شماره جدید «تجارت‌فردا» به روند انحصاری شدن تجارت پرداخته است. در این پرونده دو مقطع تاریخی که در آن نقش دولت در تجارت خارجی پررنگ‌تر شده مورد بررسی قرار گرفته است؛ بین سال‌های ۱۳۰۹ تا ۱۳۶۱ فاصله زمانی زیادی وجود دارد؛ اما در هر دو برهه استدلال‌هایی همچون تلاش برای محافظت از تولید ملی یا خودکفایی، مستمسکی برای مقابله با آزادی اقتصادی شده است؛ رویکردی که دشمنان تجارت آزاد در نتیجه آن، فرصت بیشتری برای دسترسی به رانت دارند.

اکوایران: دهک اول پایین‌ترین افزایش در شاخص قیمت اقلام خوراکی را تجربه کرده و در سایر دهک ها، رشد قیمت ها سطوح بالاتری داشته است است.

اکوایران: بررسی‌ها نشان می‎دهد مشارکت اقتصادی در استان تهران وضعیت چندان جالبی ندارد.

استاد بزرگوار آقای دکتر تیمور رحمانی در یادداشت خود با عنوان «تورم، فشار هزینه و پول» در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» مورخ ۱۴۰۳.۰۱.۲۵ مجموعا بر نقش علّی عامل پول (نقدینگی) در بروز تورم در کشور تاکید کرده‌اند.

در سال‌های اخیر با رشد و گسترش جامعه مدنی و نقش روزافزون انسان‌ها در دستیابی به برخی از مظاهر پیشرفت و تمدن، مساله رفاه فردی و اجتماعی تبدیل به یکی از مسائل مهم جامعه‌شناسان، اقتصاددانان و سایر علمای علوم مختلف و دولت‌ها شده است. از این رو، رفاه به مفهوم کلان آن می‌تواند نتیجه تلاش‌های ملی یک جامعه باشد که معمولا با سیاستگذاری و اجرای برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی حاصل می‌شود.

تعیین شعار اقتصادی برای سال ۱۴۰۳ از سوی مقام معظم رهبری نشان می‌دهد که اقتصاد همچنان مهم‌ترین مساله برای ایران اسلامی است.

نگاهی به وضعیت اقتصاد ایران نشان می‌دهد که باید در اجرای سیاست‌‌‌ها محتاطانه رفتار کرد. شرایط خاص امروز اقتصاد کشور به شکلی است که در دستکاری هر متغیر اقتصادی باید به همه جوانب امر توجه کرد. به‌عنوان مثال، اگر قرار بر افزایش رشد اقتصادی کشور از محل افزایش صادرات باشد، باید حل مشکلات ارزی و تورمی در دستور کار قرار گیرد. طبیعتا برای تحقق ثبات اقتصادی، سیاست کنترل رشد نقدینگی کماکان اجرایی شود و از آن سو اگر همین موضوع فراموش نشود، نمی‌‌‌توان انتظار مشاهده عملکرد قابل‌توجه از جانب صنایع با توجه…

درباره نااطمینانی به‌کرات صحبت شده و اقتصاددانان و فعالان اقتصادی از زوایای مختلف این مشکل بزرگ اقتصاد ایران را مورد واکاوی قرار داده‌اند. اما یک جنبه از نااطمینانی وجود دارد که کمتر به آن پرداخته شده و آن انجام کارهای بزرگ است. با وضعیتی که رخ داده و شرایطی که برای اقتصاد ایران حادث شده، انجام کارهای بزرگ از تیررس فعالان اقتصادی دور مانده است. آیا امروز بخش خصوصی عریض و طویل کشور با این سابقه نمی‌‌‌تواند تولیدکننده نسلی از خودروهای الکتریکی پاک و مدرن برای تامین بازارهای داخلی و خارجی باشد؟…

گروه محتوا: در اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری در حوزه زمین و مسکن به دلیل تورم بالا سبب شده قدرت خرید خانواده‌ها را متناسب با تورم حفظ کند. زمین به‌عنوان یک منبع اصلی و تجدیدناپذیر در توسعه پایدار شهری و تولید مسکن محسوب می‌شود. از این نظر مدیریت زمین برای کنترل قیمت و توزیع عادلانه آن امری ضروری است.

عدالت اجتماعی از مفاهیم مهم در جامعه ایرانی است. یکی از نقاط تحریک‌پذیر اقتصاد ایران در دوران معاصر وضعیت طبقات در جامعه و ضریب جینی بوده است. فراز و فرود شکاف طبقاتی و وضعیت معیشت مردمان در این روزگار در مرکز گفتمان حاکم بر جمهوری اسلامی قرار گرفته است. اگر امروز وعده و وعید‌های اقتصادی در میان مردم شنیده می‌شود و مورد توجه مثبت یا منفی قرار می‌گیرد همگی از احساس بی عدالتی ای برمی خیزد که این سالیان خود را قربانی آن دانسته‌اند. به نمایش درآمدن شکاف طبقاتی و سبک‌های مختلف زندگی وسیله‌ای شده تا…

صنعت پخش در ایران در خلال دهه‌های متمادی توانسته نقش بسیار مهمی در اقتصاد ایران ایفا کند به طوری که امروزه ۱۰۰درصد توزیع کالاهای دارویی و ۹۰درصد کالاهای FMCG را برعهده دارد و در عین حال ۹درصد از جی دی پی کشور را نیزدر اختیار دارد. برای اینکه بدانیم این رقم چه معنایی دارد باید گفت سهم بخش کشاورزی از جی دی پی کشور رقمی معادل ۱۱درصد است که نشان می‌دهد صنعت پخش چه جایگاه مهمی در اختیار دارد. در گفت‌وگو با احمد شیروانی، دبیر انجمن ملی صنعت پخش کشور به بررسی چالش‌هایی پرداخته‌ایم که این صنعت با…

دنیای‌اقتصاد: خبرساز شدن تصویری از یک گردشگر روس با کیسه‌ای پر از دسته‌های اسکناس ریال، بار دیگر جای خالی اسکناس درشت در اقتصاد ایران را به سیاستگذار یادآوری کرد. البته باید توجه کرد این موضوع منافاتی با ضرورت مهار تورم به‌عنوان یک اولویت برای سیاستگذار ندارد، اما به نظر می‌رسد با کاهش ارزش ریال، انتشار اسکناس‌های جدید که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب می‌شود. از سوی دیگر می‌توان با اطلاع‌رسانی بیشتر، استفاده از کارت‌های اعتباری مخصوص گردشگران را هم رواج داد.

اکوایران: صالحی اصفهانی*:‌ ایران، عراق، مصر، فلسطین، و اردن کمترین میزان مشارکت زنان در بازار کار را دارند. چرایی پایین ماندن مشارکت زنان به سوال مهمی در مورد اقتصاد ایران تبدیل شده‌است. در این مقاله، نظریات عمده‌ای را که برای پاسخ به این سوال مطرح شده به اجمال مرور می‌کنیم.

اقتصاد، علمی است سهل و ممتنع. سهل از این جهت که برای بسیاری از پدیده‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مدل‌های مشخص و روشنی دارد و می‌تواند درخصوص کنش و واکنش عوامل موثر در هریک از رویدادهای ملموس زندگی بشر، پیش‌بینی‌های دقیق و مشخص ارائه کند و ممتنع از آن جهت که گاه بسیاری از فارغ‌التحصیلان بلندپایه این رشته در تحلیل مسائل ساده اقتصادی به بیراهه می‌روند؛ خطایی که می‌تواند از طریق سیاستگذاری‌های اشتباه، تاوان سنگینی را بر جامعه تحمیل کند.

«تناقض» بهترین واژه برای تعریف بخش مهم حیات فرهنگی - اجتماعی ما در ایران است. وضعیتی که این ‌روزها به جاهای دیگر هم سرایت کرده و به بخش مهمی از مشغله صنعتگران بدل شده است. صنعتگران هم جز دست‌وپنجه نرم کردن با آن کاری از دستشان برنمی‌آید. شوربختانه اقدامات دولتی هم این وضعیت را تشدید می‌کند. چرا؟ سعی دارم اینجا بخشی از آن را بازگو کنم. در ادبیات جدید سیاستگذاری اقتصادی، توسعه زنجیره تامین مستقل در کشور اهمیت بالایی دارد. چیزی که سال‌ها در ایران شعار سیاستگذاران بوده، حالا در دو سال اخیر به محور…

اقتصادآنلاین: برات الکترونیکی سبب می‌شود که تجارت نقد به مدت‌دار تبدیل شود؛ به نحوی‌که این رویه به نفع اقتصاد کشور است. سال گذشته بسیاری از فعالان اقتصادی از کمبود نقدینگی برای تامین نیاز‌های واحد تولیدی خود رنج می‌بردند. در واقع، سیاست‌هایی در راستای کنترل تورم، زمینه کاهش نقدینگی را فراهم کرده بود، اثرات خود را در واحد‌های تولیدی به جا‌ گذاشته و برخی مضیقه‌ها را برای آنها در حوزه تامین مالی فراهم آورده بود. حالا دولت با برنامه‌ریزی‌هایی که صورت داده تا شعار سال را محقق کند و بتواند چرخ تولید را بیشتر به…

در پی درک عمیق از چالش‌های اقتصادی کشور و با هدف ریشه‌کنی تورم و رکود حاکم، از چندین سال پیش تصمیم به توسعه یک مدل تعادل عمومی موسوم به DIGNAR-MTFF گرفتم که مختص سیاستگذاری در اقتصاد ایران و سایر ملل دارنده منابع نفتی است.

دنیای اقتصاد: یک پژوهش جدید درباره ریشه‌ها و ویژگی‌های تورم در ایران، بازیگران اصلی این پدیده مزمن را معرفی کرد. این مطالعه نشان می‌دهد که از میان تکانه‌های تحریمی و تکانه‌های پولی، تحریم‌ها اثر ماندگارتری بر افزایش تورم در اقتصاد ایران دارند. علت این امر به این نکته بازمی‌گردد که تکانه خارجی از سه کانال انتظارات، تقاضا و عرضه بر تورم و تولید اثر می‌گذارد؛ درحالی‌که اثر تکانه پولی فقط محدود به کانال تقاضا است. در همین ارتباط، احمدرضا جلالی‌نائینی، اقتصاددان، در ارائه آخرین مطالعه خود بر این نکته تاکید کرد…

دنیای اقتصاد-کیوان حسین‌وند: در قسمت پیشین با تیتر «تفسیرهایی درباره نفرین منابع در ایران» به این موضوع پرداخته شد که چگونه برخی کشورها در استفاده از رانت‌های ناشی از منابع طبیعی، دچار مشکل می‌شوند و برخی دیگر با همان منابع، قادر بوده‌اند که از مواهب آن به بهترین شکل برخوردار شوند و دچار نفرین آن نشوند. در این مقاله ضمن تقسیم‌بندی کشورها به سه گروه شامل کشورهای دارای منابع طبیعی بالا، کشورهای دارای منابع طبیعی اندک و کشورهای بدون منابع طبیعی قابل توجه، مشاهده شد که رفتار و عملکرد مشخصی میان حجم منابع و تولید ناخالص کشورها…

سیاستگذاری عمومی آدابی دارد که ‌رعایت نکردن آنها موجب کم‌‌‌اثر شدن یا انحراف اقدامات دولت می‌شود و نه‌تنها گره از کار فروبسته جامعه در هر یک از حوزه‌‌‌های اجرایی باز نمی‌‌‌کند، بلکه از کانال مقررات و قوانین به قاطبه جامعه فشار بالایی وارد می‌کند. اندکی آشنایی با فضای اقتصاد ایران و نحوه سیاستگذاری در این بخش طی دهه‌‌‌های اخیر نشان می‌دهد که کسب‌وکارها به‌شدت از نحوه تنظیم‌‌‌گری و سیاستگذاری دولت دل‌‌‌آزرده‌‌‌اند. اصطلاح «قوانین خلق‌‌‌الساعه» که ناشی از تزریق یک‌باره حجم عظیمی قانون و مقرره به…

حال و روز بسیاری از شاخص‌های اقتصادی خوب نیست و این امر بیانگر ضرورت برنامه‌ریزی مشخص اقتصادی برای مهار شاخص‌های آسیب‌زای اقتصادی در سال‌جاری است که در نهایت بار آثار ناشی از نگرانی‌های اقتصادی را از دوش مصرف‌کنندگان و فعالان بخش خصوصی برمی‌دارد.

تحریم؛ قصه‌ای که برای دیروز و امروز نیست. حداقل بیش از یک دهه است که تحریم در ایران جدی‌تر شده و سال به سال هم که می‌گذرد، پیکره اقتصاد ایران را نحیف‌تر می‌کند؛ هر چند ریشه‌های محکم پتانسیل‌های خدادادی که راه درازی هم برای به فعلیت رسیدن کامل دارند، اجازه نداده است که درخت اقتصاد و تجارت ایران بر زمین بیفتد.

طبق آخرین آمار قابل دسترسی از بانک‌مرکزی، تورم سالانه در سال ۱۴۰۰ کمی بیش از ۴۶درصد بوده است. در چند سال اخیر تورم فزاینده به حقیقتی پنهان‌ناپذیر در اقتصاد ایران تبدیل شده است که گریبانگیر زندگی روزمره مردم است. عوامل متعددی را می‌توان به عنوان دلایل تورم نام برد که بررسی آنها مستلزم نگاهی عمیق به رابطه اجزای مختلف اقتصاد کشور است که از حوصله این متن به دور است. اما می‌توان بررسی توصیفی از روند تورم در چند سال اخیر داشت و با استفاده از آن، تصویری، اگرچه ناکامل ولی گویا، از آینده تورم در ایران…

پرهام پهلوان: تورم، عبارتی است که نه‌تنها از ادبیات اقتصاد و جامعه ایران دور نمی‌شود، بلکه هر روز کورتر از گره‌‌‌های قبلی می‌‌‌شود و در حالت بدبینانه اقتصاد ایران را وارد دور و تسلسل قیمتی تلخی کرده است. تورم و انتظارات تورمی، توانایی پیش‌بینی‌پذیری را از بنگاه‌‌‌ها و کسب‌وکارها گرفته و بر بی‌‌‌ثباتی فضای اقتصاد کشور افزوده است. در شرایطی که اکثر کارشناسان اقتصادی به این باور رسیده‌‌‌اند که دستیابی به یک راه‌حل داخلی اقتصادی برای پایان دادن به تورم غیر‌ممکن است و تا زمانی که ارتباط سیاسی کشور با دنیا بهبود…

نرخ بهره که در اقتصاد متعارف حاضر به عنوان قدرتمندترین ابزار سیاست‌‌‌ پولی بانک‌های مرکزی شناخته می‌شود، تاریخی بسیار طولانی دارد که نقطه عطف آن به قرون وسطی برمی‌‌‌گردد؛ زمانی که حساسیت‌‌‌های فراوان نسبت به نرخ بهره از ناحیه‌‌ ساختار مبتنی بر مسیحیت حاکم بر دنیای غرب، ممانعت از دریافت نرخ بهره را به همراه ‌‌‌داشت.