تیغ آفتاب و قیمت سهام

 انسان عقلانی در تصمیم‌گیری‌های خود دچار خطا نمی‌شود و اگر نور خورشید وجود داشته باشد، بر آب و هوا تاثیر می‌گذارد و به همین ترتیب می‌تواند بر کشاورزی و شاید بر سایر صنایع مرتبط با شرایط آب و هوایی اثرگذار باشد. اما مساله اصلی آن است که در اقتصادهای مدرن که در آن کشاورزی به شکل سنتی آن، نقش کوچکی دارد، بعید به نظر می‌رسد که قیمت منطقی شاخص سهام بازار کشور را تحت تاثیر قرار دهد. دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که مالی رفتاری به آن می‌پردازد: نور خورشید بر خلق اثر می‌گذارد و هنگامی که مردم خلق مثبتی دارند، تمایل دارند چشم‌انداز آینده‌شان را خوش‌بینانه‌تر ارزیابی کنند. ادبیات ‌پژوهشی در حوزه روانشناسی این حالت را تبیین می‌کند که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

مطالعات انجام شده در حوزه روانشناسی به بررسی این مساله می‌پردازد که چگونه هیجانات و احساسات بر تصمیم‌گیری‌های انسانی اثر می‌گذارند. هنگامی که افراد خلق مثبتی دارند یا به عبارت دیگر حال خوشی دارند، انتخاب‌های خوش‌بینانه‌تری می‌کنند. آنها ارزیابی‌های مثبت بسیاری در موارد مختلف از قبیل رضایت از زندگی، رویدادهای گذشته، مردم و محصولات مصرفی از خود نشان داده‌اند. در مقابل هنگامی که افراد حال بدی دارند، بر مسائل منفی بیشتر تمرکز یا آنها را بیشتر برجسته می‌کنند. در حقیقت خُلق اغلب بر قضاوت‌های نسبتا انتزاعی اثر می‌گذارد که مردم هیچ اطلاعات خاصی در آن ندارند.

احساسات هم بر ارزیابی چشم‌انداز آینده و هم بر ارزیابی ریسک تاثیر می‌گذارد. مطالعات متعددی نشان داده‌اند هنگامی که افراد حال خوبی دارند، از قاعده سرانگشتی ساده‌سازی (simplifying heuristics) برای تصمیم‌گیری، بیشتر استفاده می‌کنند. علاوه‌براین، مطالعات بسیاری نیز گزارش کرده‌اند که حال بد، افراد را به درگیر شدن در فعالیت‌های تحلیلی دقیق تحریک می‌کند، در حالی که حال خوب، افراد را به حالت‌های کمتر نقادانه در پردازش اطلاعات سوق می‌دهد. افراد با خلق مثبت تمایل به ایجاد تداعی‌های غیرمعمول‌تری دارند، در حل مسائل خلاقانه بهتر عمل می‌کنند و انعطاف‌پذیری ذهنی بیشتری را نشان می‌دهند. احساسات به‌عنوان یک منبع مهم برای گرفتن اطلاعات زمینه‌ای از محیط به کمک انسان‌ها آمده است، درحالی که استفاده از آن همیشه راهگشای مسائل نیست.

مردم اغلب احساسات خود را به منبع اشتباه نسبت می‌دهند که در نتیجه به قضاوت نادرست منتهی می‌شود. به‌عنوان مثالی از این سوء برداشت، مردم به‌طور معمول در روزهای آفتابی شادتر از روزهای ابری هستند. جالب‌ آنکه در صورتی که از مردم درباره آب و هوا سوال کنید، اثر نور خورشید بر قضاوت‌های آنها در‌باره شادی کاهش می‌یابد و احتمالا این سوال به آنها یادآوری می‌کند که به جای آنکه خلق خویش را به نور خورشید نسبت دهند، باید به مسائل طولانی‌مدت توجه کنند.روانشناسان در طول دهه‌ها، رابطه بین آفتاب و رفتار را مستند کرده‌اند و این مطالعات نشان داده‌اند که نبود آفتاب با افسردگی و خودکشی ارتباط دارد. اکثر شواهد نشان می‌دهد که مردم هنگام حضور آفتاب حال بهتری دارند.اگر مردم هنگامی که خورشید می‌درخشد بیشتر خوش‌بین باشند، ممکن است بیشتر مایل به خرید سهام در روزهای آفتابی باشند. به‌طور خاص، آنها ممکن است به‌طور اشتباه خلق و خوی خود را به چشم‌اندازهای مثبت اقتصادی نسبت دهند تا هوای خوب همان روز و اگر چنین سوءبرداشتی به سرمایه‌گذاری نیز کشیده شود، در این صورت قیمت سهام در پاسخ به خلق سرمایه‌گذاران تغییر خواهد کرد. این نشان می‌دهد که رابطه مثبتی میان آفتاب و بازده سهام وجود دارد. با این حال جواب این سوال موضوعی است که در قالب مالی رفتاری مطرح می‌شود، چرا که اصولا چنین سوالاتی در نظریات مالی با رویکرد سنتی جایگاهی ندارند.

به این منظور چند مطالعه از سال ۱۹۹۳ تا کنون، رابطه بین روز آفتابی و سهام را بررسی کرده‌اند. در یکی از آنها رابطه بین روز آفتابی و سهام آن روز در ۲۶ سهام بین‌المللی مبادله شده از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۷ بررسی شده است. نتایج مطالعه نشان داد که آفتاب با بازده روزانه سهام ارتباط بسیاری دارد. درحالی که پس از کنترل آفتاب، میان سایر شرایط آب و هوایی مانند بارش باران و برف با بازده سهام ارتباطی پیدا نشد. در مطالعه دیگری نیز نشان داده‌ شد که آب و هوای آفتابی قیمت‌گذاری درک شده در سهام فردی و خرد را افزایش می‌دهد که در نتیجه آن، سهام مذکور در بازار بیشتر به فروش رسیده‌اند، چرا که قیمت‌شان بیشتر شده است. مطالعه‌‌ای در دانشگاه برکلی آمریکا در سال ۲۰۱۱ نتیجه گرفته است که «نور آفتاب بر خُلق اثر می‌گذارد و خلق می‌تواند رفتار را شکل دهد». اگرچه مطالعات دیگری نیز بر میزان دما و میزان ابری بودن هوا تاکید کرده‌اند اما در مجموع می‌توان گفت که «رابطه معناداری میان نور خوشید و قیمت سهام، در نیم قرن گذشته وجود داشته است».

بنابراین به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران می‌توانند با آگاهی از خلق خود، از اشتباهات مبتنی بر خلق در قضاوت‌ها و معاملات اجتناب کنند. شاید لازم است افرادی که خلق منفی دارند و اطلاعات را دقیق‌تر پردازش می‌کنند، بیشتر به خبرهای واقعا مرتبط، چه خوب و چه بد، واکنش نشان دهند و از واکنش به شبه خبرهای نامناسب جلوگیری کنند. در مقابل، افرادی که در خلق مثبت قرار دارند، لازم است خبرهایی با منابع اطلاعاتی مشکوک را نیز درنظر بگیرند. چیزی که این مطالعات نشان می‌دهند آن است که آفتاب تنها یکی از عوامل بی‌شماری است که بر حالت‌های خلقی اثر می‌گذارد. این مطالعات نشان می‌دهند که حالت‌های دیگر خلقی نیز ممکن است مهم باشند. شاید وسیع‌ترین پیام این مطالعات این باشد که برای درک تغییرات قیمت سهام، مهم است که فراتر از رفتار قیمت‌ها و مبانی آن برویم و بررسی کنیم که چه چیزی بر حالت‌های خلقی و احساسات سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد و این موضوعی است که مالی رفتاری به آن می‌پردازد.

اخبار مرتبط