بازتاب تحولات برجامی بررسی شد
خوش‌بینی بورس احتیاط بازار ارز
بازار سهام کشور در اولین روز از هفته جاری با عبور از یک ابهام دیگر در مورد برجام (تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای از سوی آمریکا)، فضایی مثبت و رو به رشد را تجربه کرد که طی آن شاخص کل با افزایش قابل توجه ۴۴۲ واحدی مواجه شد. به این ترتیب معادله رکود و افت عمومی قیمت‌ها در بازار عملا پس از حدود دو هفته بر هم خورد. در این شرایط، هرچند حجم پایین داد‌و‌ستد سهام به‌عنوان یکی از نشانه‌های تردید در بین سرمایه‌گذاران قابل اشاره است اما گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها در کنار اصلاح قیمت سهام طی روزهای گذشته و سطوح بالای قیمت مواد خام در بازارهای جهانی (برخی موارد نظیر نفت، مس و روی رکورد‌های چند ساله قیمت خود را شکسته‌اند) به‌عنوان محرک‌های بازگشت رونق به بورس مطرح هستند.
خرید محتاط سهامداران
پس از تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران از جانب آمریکا در شامگاه جمعه، دیروز تا حدودی این ابهام از سر راه معاملات برداشته شد. این امر در کنار سطوح بالای قیمت کالاها در بازارهای جهانی، منجر به تقویت تقاضای سهام در گروه‌های مربوطه شد و رشد حدود ۵/ ۰ درصدی نماگر اصلی بازار را به دنبال داشت. در نهایت شاخص کل در سطح ۹۶ هزار و ۶۲۸ واحدی قرار گرفت و بازدهی خود از ابتدای سال را مجددا به بیش از ۲۵درصد رساند. در عین حال ارزش پایین معاملات خرد سهام نشانه‌ای از تردید سهامداران بود. ارزش معاملات خرد سهام دیروز به زحمت به ۱۲۹ میلیارد تومان می‌رسید. امری که نشان می‌دهد تردید‌ها همچنان فضای محتاطانه‌ای پیش روی بورس قرار داده‌اند. فضایی که البته تحت تاثیر گزارش‌های ۹ماهه شرکت‌ها می‌تواند رنگ و بوی رونق به خود بگیرد. به اعتقاد کارشناسان انعکاس محتوای گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها در تالار شیشه‌ای و همچنین پایداری قیمت‌ها در بازارهای جهانی می‌تواند به تدریج اعتماد و اطمینان سهامداران را جلب کند.
آینده ریسک ترامپ
ترامپ در شامگاه جمعه یک بار دیگر رای به تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران داد تا این ریسک سیستماتیک تا حد زیادی اثر منفی خود را در بازار سهام تخفیف دهد. هر چند اقدام ترامپ در شامگاه جمعه موجب تعویق ریسک‌های سیستماتیک در بورس شد، اما همچنان نگرانی‌ها از این موضوع در معاملات مشهود بود. در این میان باید رفتار آتی ترامپ را در دو نگاه بررسی کرد.در نگاه اول این امکان وجود دارد که ترامپ به‌صورت یکجانبه در مورد برجام تصمیم بگیرد و نظری مخالف دیگر قدرت‌های دنیا ارائه کند. نمونه این رفتارها را آمریکا در مورد برخی رئیس‌جمهور‌های دیگر خود (نظیر روزولت و نیکسون) تجربه کرده و نتایج زیانبار آن را نیز در بلندمدت دیده است. بر همین اساس شاید مشاهده تبعات تصمیم‌هایی از این دست بنا به تجربه تاریخی این کشور موجب شود، بدنه قدرت با یک رفتار عقلایی از چنین رفتارهای یکجانبه‌ای از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا ممانعت به عمل آورد. اینجاست که نگاه دوم به رفتار ترامپ مطرح می‌شود. باید در نظر داشت پافشاری دیگر کشورهای درگیر در برجام در حفظ و پایبندی به آن، ترس از انزوای آمریکا را میان مشاوران و دیگر ارکان هسته قدرت این کشور به وجود آورده است. شاید همین امر بوده که تاکنون موجب حفظ برجام شده است. علاوه بر این ترامپ نشان داده که در بسیاری موارد تنها به ایراد حرف و سخن بسنده می‌کند و عملا چیزی در چنته برای عملی کردن ندارد. تا جایی که حالا تصمیم‌های وی واکنشهای محسوسی در بین فعالان بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف به وجود نمی‌آورد. در این میان شاید مرور آخرین تجربه بورس تهران در مواجهه با این ریسک خالی از لطف نباشد.
تجربه پیشین در مواجهه با ریسک برجام
مهرماه سال جاری بورس تهران با ریسک اعلام نظر ترامپ در مورد پایبندی یا عدم پایبندی ایران به برجام مواجه بود. این موضوع پیش از اعلام اظهار نظر رئیس‌جمهوری آمریکا موجب احتیاط سهامداران و همچنین افت عمومی قیمت سهام شد. با این حال در ادامه و با رد پایبندی ایران به برجام از سوی وی، سهامداران به معاملات سهام اقبال نشان دادند. اقبالی که البته در ابتدا با احتیاط همراه بود. در اولین روزهای پس از اعلام نظر رئیس‌جمهوری آمریکا و رد پایبندی ایران به برجام تردید میان سهامداران مشهود بود با این حال به تدریج برخی عوامل سبب شدند اعتماد سهامداران به معاملات افزایش یابد تا یکی از بهترین دوران رونق بورس طی سال‌های اخیر رقم بخورد. مهم‌ترین نقش در بازیابی اعتماد و اطمینان سهامداران را گزارش‌های عملکرد ۶ ماهه شرکت‌ها داشتند. در آن بازه زمانی انتشار گزارش‌های عملکرد شرکت‌ها با تعدیل مثبت چشمگیر سودآوری به ویژه در گروه‌های کالایی همراه بود و این امر با کمرنگ کردن تدریجی اثر ریسک مزبور منجر به افزایش تقاضا و رشد عمومی قیمت سهام شد. دوره کنونی نیز بی‌شباهت به دوره قبل نیست. اگر در آن دوره گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها منجر به تقویت تقاضای سهام شد، حالا نیز گزارش‌های عملکرد ۹ ماهه شرکت‌ها می‌توانند محرکی برای بازار سهام باشند. با این حال تحت تاثیر چند عامل این دوره نمی‌تواند با رشد پرشتاب قیمت‌ها مانند آنچه در آن بازه زمانی مشاهده شد، همراه باشد. اول آنکه گزارش‌های ۹ ماهه این بار به‌طور قطع در مورد عمده شرکت‌های بورسی به قدرتمندی گزارش‌های ۶ ماهه شرکت‌ها نیست و در واقع درصد تعدیل‌های سودآوری مشابه قبل شوکه‌کننده نخواهد بود. علاوه بر این در دوره رونق اخیر (رشد حدود ۱۰ هزار واحدی شاخص کل)، قیمت عمومی سهام در سطوح بالاتری نسبت به مهرماه قرار گرفته است. از سوی دیگر نقش عوامل غیراقتصادی در معاملات سهام هنوز مشهود است. بنابراین، در مجموع می‌توان گفت که گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها در کنار حفظ سطوح فعلی نرخ ارز و همچنین پایداری قیمت مواد خام در بازارهای جهانی می‌تواند محرک معاملات سهام باشد با این حال سه عامل مذکور احتمالا جریانی با قدرت صعود قبلی بورس ایجاد نخواهند کرد.
اقبال مجدد سهامداران به کالایی‌ها
در معاملات دیروز سهام اقبال سهامداران به گروه‌های کالایی مشهود بود. در صدر این صنایع، فلزات اساسی قرار داشت. رشد قیمت فلزات پایه در بازارهای جهانی در هفته گذشته با کمرنگ شدن اثر ریسک سیستماتیک پس از تمدید تعلیق تحریم‌ها از سوی آمریکا، دیروز منجر به اقبال سهامداران به سهام زیر‌مجموعه این گروه شد. «فولاد» و «فملی» با صدرنشینی در جدول نمادها با بیشترین ارزش معاملات در صدر نمادها با بیشترین تاثیر مثبت در محاسبه شاخص کل نیز قرار گرفتند. در نهایت شاخص این گروه ۲/ ۱ درصد رشد کرد و رتبه پنجم جدول بازدهی صنایع را به خود اختصاص داد. مطابق آنچه در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» گفته شد، سطوح بالای قیمت‌ها در بازارهای جهانی در کنار انتظارات از گزارش‌های مثبت عملکرد ۹ ماهه شرکت‌ها از سهام این گروه حمایت می‌کند. در تحولات پیرامون بازارهای جهانی معاملات فلزات پایه در هفته گذشته با رشد مواجه شدند. افت ارزش دلار به حمایت از این بازارها آمد. هر چند در پایان هفته تغییرات موجودی انبارها منجر به تشدید فشار فروش شد تا این بازارها معاملات خود را نسبتا ضعیف به پایان برسانند. در نهایت قیمت هر تن مس با افت اندکی در سطح ۷۱۱۰ دلار ایستاد. قیمت روی و سرب نیز به ترتیب حدود ۳۳۹۰ دلار و ۲۵۶۰ دلار (در هر تن)گزارش شدند. این سطوح همچنان سطوح جذابی برای وضعیت سودآوری شرکت‌های مربوطه به شمار می‌روند. از دیگر گروه‌های پیشتاز دیروز می‌توان به صنعت فرآورده‌های نفتی (پالایشی) اشاره کرد. معاملات این گروه دیروز در محدوده مثبتی معامله شد. رشد قیمت نفت و رسیدن قیمت آن به ۷۰ دلار در کنار رشد نرخ دلار مبادله‌ای همچنان مهم‌ترین عوامل حمایت‌کننده از سهام این شرکت‌ها به شمار می‌روند. با فرض تداوم روند قیمت‌گذاری نرخ گذار(شرکت پالایش و پخش) می‌توان به بهبود وضعیت سودآوری این شرکت‌ها امیدوار بود. شاخص گروه فرآورده‌های نفتی دیروز با ثبت رشد بیش از ۴/ ۱ درصدی رتبه چهارم جدول بازدهی صنایع بورسی را به خود اختصاص داد.
اقبال به خودرویی‌ها
پربازده‌ترین صنعت بازار دیروز گروه خودرویی بود. این صنعت همچنین در صدر صنایع برتر بورسی قرار داشت. در این میان «خودرو» دیروز با ارتقای حدود ۳۵ واحدی شاخص سهام سومین نماد اثر‌گذار مثبت در محاسبه شاخص کل بود. به نظر می‌رسد با کنار رفتن ریسک‌های سیستماتیک، برخی شرکت‌های این گروه بتوانند با پشتوانه بنیادی در بازار سهام خودنمایی کنند.
مروری بر آمار معاملات دیروز
در داد‌و‌ستدهای روز گذشته سرمایه‌گذاران بورس تهران بیش از ۷۰۱ میلیون برگه سهم را دست به دست کردند. ارزش این مبادلات بیش از ۱۵۸ میلیارد تومان بود. از این میزان حدود ۱۲۹ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام اختصاص داشت. نماد معاملاتی شرکت‌های فولاد مبارکه، ملی مس، ایران‌خودرو، صنعتی معدنی گل گهر و پالایش نفت تهران، بیشترین تاثیر مثبت را در محاسبه شاخص کل داشتند. این در حالی بود که نماد معاملاتی شرکت‌های پتروشیمی خلیج فارس و گسترش نفت و گاز پارسیان با بیشترین تاثیر منفی مانع از رشد بیشتر شاخص سهام شدند. همچنین دیروز گروه‌های خودرو و فلزات اساسی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. در بازار دیروز ۱۶ صنعت با رشد شاخص و ۱۳ صنعت با افت شاخص به کار خود پایان دادند. گروه‌های خودرو، سایر واسطه‌گری مالی(لیزینگ)، سایر محصولات کانی غیر‌فلزی با رشد به ترتیب ۱/ ۲، ۲ و ۹/ ۱ درصدی عنوان پربازده‌ترین صنایع بورسی دیروز را به خود اختصاص دادند. در مقابل گروه ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی، تامین آب، برق و گاز و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی در قعر جدول بازدهی صنایع بورسی قرار گرفتند.صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای «خگستر»، «شپترو»، «شکلر» و «حتوکا» بود. در مقابل نمادهای «لپارس»، «قهکمت»، «فلامی» و «بسویچ» با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات قرار گرفتند.
زهرا رحیمی
ارسال نظر