آیا بازار سهام بر مدار منطق حرکت می‌کند؟
جدال عرضه و تقاضا در قله بورس
با این حال شاخص کل چندان در سطح جدید دوام نیاورد. به این ترتیب بار دیگر فشار عرضه افت اندک نماگر اصلی بازار را رقم زد. از نکات قابل توجه در معاملات دیروز، نوسانات اندک قیمتی در نمادهایی بود که موتورهای اصلی رشد شاخص سهام در ماه‌های اخیر بوده‌اند. به غیر از نماد «فملی» دیگر نمادهای بزرگ گروه فلزات اساسی روند کم‌نوسانی را در پیش گرفته بودند. گروه پالایشی که از محرک‌های اصلی رشد نماگر بازار به خصوص در هفته‌های گذشته بود، نیز در جدال عرضه و تقاضا نوسانات کم‌دامنه حول صفر تابلو را در پیش گرفته بودند. عوامل زیادی در روند قیمتی سهام این گروه‌ها و دیگر نمادهای بازار اثرگذار است. برآیند این عوامل در شرایط کنونی روند منطقی کم‌نوسان این نمادها را رقم زده است. برای پیش‌بینی روند قیمتی آتی و همچنین نوسانات مقطعی سهام باید به تمامی عوامل اثرگذار در تغییر مسیر تعادلی توجه کرد. به نظر می‌رسد عواملی مانند احتمال بازگشت ریسک سیاسی به معاملات سهام، موج شناسایی سود در نمادهای پیشرو، احتمال خودنمایی ریسکهای موجود در آینده بازارهای کالایی در مقابل جذابیت نسبت قیمت به درآمد و انتظار جهش سودآوری شرکت‌ها در گزارش‌های آتی مالی، بازار را در مسیر منطقی کم‌نوسان سوق داده است.
راه خروج از کم‌نوسانی پالایشی‌ها
نمادهای پالایشی در ماه‌های اخیر در پی ارسال سیگنال‌های بنیادی روند صعودی پرشتابی را در پیش گرفتند. از ابتدای پاییز تاکنون شاخص گروه فرآورده‌های نفتی رشد بیش از ۲۰ درصدی را تجربه کرده است. رشد پرشتاب نرخ ارز مبادله‌ای و رسیدن به سطح ۳۵۰۰ تومانی در کنار رشد قیمت نفت طی هفته‌های گذشته از نمادهای پالایشی حمایت کردند. این موضوع در کنار انتظارات مثبتی که بر اساس عملکرد ۳ ماه نخست شرکت‌های پالایشی به وجود آمده بود، انتظار رشد محسوس سودآوری این شرکت‌ها را به وجود آورد.
در نتیجه نمادهای پالایشی یکی پس از دیگری در مسیر پرشتاب صعودی قرار گرفتند. همان‌طور که اشاره شد سوخت صعود پالایشی‌ها گمانه‌زنی‌ها (البته به پشتوانه تحلیلی) از اثر مثبت رشد قیمت نفت و همچنین نرخ ارز مبادله‌ای بر سودآوری شرکت‌های پالایشی بود. به این ترتیب نمادهای پالایشی یکی پس از دیگری سطوح مقاومتی را در هم شکستند. پس از رشدهای قیمتی مداوم بازار انتظار سیگنال بنیادی از سودآوری این شرکت‌ها را می‌کشید. انتشار عملکرد نیمه نخست «شبندر» توانست تا حدودی اطمینان را میان فعالان به وجود آورد. اما نکته جالب در این میان ایست نمادهای پالایشی از ادامه صعود قیمتی بود. علت توقف نمادهای پالایشی در مسیر صعودی را می‌توان پیش‌خور شدن بخش قابل توجهی از انتظارات دانست. علاوه بر این تعدیل مثبت کمتر از ۲۰ درصدی پالایش نفت بندرعباس نیز در تصمیم‌گیری عموم بازار اثرگذار بود.
پس از رشدهای پرشتاب شناسایی سود از سوی سهامداران پیشین نیز به‌عنوان عامل فشار بر قیمت نمادهای پالایشی مطرح بود. در این میان اما تقاضا همچنان برای نمادهای پالایشی مشاهده می‌شود و این موضوع مانع از اصلاح شدید قیمت سهام پالایشی شده است. از نکات قابل توجه درخصوص انتظارات بازار از نمادهای پالایشی نبود دید دقیقی از اثر احتمالی رشد قیمتی نفت و نرخ ارز مبادله‌ای در صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی است. آنچه مشخص است یکی از عوامل اصلی در بهبود سودآوری «شبندر» در نیمه نخست سال افزایش شکاف قیمتی محصولات و نفت آن هم احتمالا به واسطه انعکاس واقعیت‌های بازار جهانی و البته لطف پالایش و پخش در لحاظ کردن این نوسانات در حاشیه سود شرکت‌های پالایشی است. در حالی‌که همچنان ابهامات درخصوص روند نرخ‌گذاری محصولات و ماده اولیه این شرکت‌ها وجود دارد به نظر می‌رسد اثر احتمالی رشد قیمت نفت و نرخ ارز مبادله‌ای در عملکرد پاییز این شرکت‌ها قابل رصد است. البته اثر این متغیرها در سایه ابهامات نرخ‌گذاری شرکت پالایش و پخش می‌تواند رنگ ببازد.
در شرایط کنونی عواملی مانند تشدید نوسانات قیمت نفت در بازار جهانی و نرخ ارز مبادله‌ای در بازار داخلی می‌تواند بر مسیر قیمتی این گروه اثرگذار باشد. علاوه بر این باید به فضای کلی بازار و همچنین احتمال تهدید ریسکهای سیستماتیک نیز توجه کرد. انتشار صورت‌های مالی دیگر نمادهای پالایشی نیز عامل دیگری است که نقش مهمی در نوسانات نمادهای پالایشی خواهد داشت. در معاملات دیروز سه نماد بزرگ پالایشی، حقوقی‌ها نقش پررنگ‌تری را در خرید در مقایسه با فروش ایفا کردند. با انتظار برای افت قیمتی این نمادها، عمده خریدها در کف‌های بازه نوسان قیمتی معاملات روزانه انجام شده است.
کم‌نوسانی فلزات زیر سایه شناسایی سود
گروه فلزات اساسی نیز طی روزهای اخیر با فشار فروش تا حدودی از سقف‌های تاریخی خود عقب‌نشینی کردند. در این گروه نیز هراس از افت آتی قیمت سهام در نتیجه پررنگ شدن احتمالی ریسک سیستماتیک سیاسی بر کل بازار در افزایش فشار فروش موثر بوده است. نمادهای گروه فلزی-معدنی به خصوص فولادی‌ها و سنگ آهنی‌ها نقش پررنگی در رشد شاخص کل در ماه‌های گذشته داشته‌اند. در شرایط کنونی هراس موجود از بازگشت ریسک برجام به اقتصاد کشور و اخبار کاهش تعرفه واردات مقاطع فولادی (اثر منفی در نرخ فروش داخلی محصولات) باعث شده تا معامله‌گران به دنبال شناسایی سود در این نمادها باشند؛ برخلاف نمادهای پالایشی که احتمالا اشخاص حقیقی و حقوقی زیادی وجود دارند که میانگین بهای تمام‌شده سهام این گروه در پرتفوشان همچنان بالاتر از سطوح قیمتی کنونی است (این خریدها به سال ۹۲ و ۹۳ باز‌می‌گردد)، نمادهای فلزی‌ها به خصوص فولادی‌ها عمدتا در سقف تاریخی خود قرار دارند. بر این اساس موج شناسایی سود در این نمادها کاملا منطقی است و ادامه رشد پرشتاب هفته‌های اخیر می‌توانست موجب سبقت قیمت از سودآوری شود و با سیگنال‌های منفی اصلاح شدیدی را به دنبال داشته باشد.
در نمادهای گروه فلزات اساسی نیز قیمت سهام پس از سپری کردن یک روند صعودی پرشتاب در مسیر کم‌نوسان قرار گرفته‌اند. با این حال چشم‌انداز بهبود روزافزون سودآوری این گروه همچنان خریداران را در بازار نگه داشته است. در این شرایط پایداری سیگنال‌های حمایتی و عبور امن از ریسکهای سیستماتیک می‌تواند معاملات این گروه را از مسیر کم‌نوسان خود در هفته‌های آینده خارج کند. در این گروه بار دیگر بر این موضوع تاکید می‌شود که ارزش بازار نماد بزرگ‌ترین فولادساز کشور در شرایط کنونی به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با ابتدای تابستان بازدهی بیش از ۱۰۰ درصدی را برای سهامداران خود به ارمغان آورده است. علاوه بر سیگنال‌های بنیادی باید توجه ویژه‌ای به موج شناسایی سود در نمادهای بزرگ فولادی داشت.
دیگر نمادهای گروه مانند روی و مس و فلزات اساسی نیز چشم‌انداز مثبتی از سودآوری آتی دارند. با این حال مطابق با روند منطقی کنونی معاملات، انتظار برای تداوم ارسال سیگنال‌های بنیادی به نمادهای این گروه به خصوص از سمت بازار جهانی وجود دارد. پایداری سطوح کنونی و افزایش فعالیت شرکت‌ها در بخش فروش می‌تواند به رشد محسوس سودآوری بسیاری از نمادهای فلزی بینجامد. دست به دست شدن سهام در سطوح قیمتی کنونی می‌تواند با ایجاد کف قیمتی و با تداوم حمایت عوامل بنیادی فضا را برای ورود سرمایه‌گذاران جدید در آینده آماده کند.
نگاهی به روند معاملات دیگر صنایع
روند معاملات بورس تهران در ماه‌های اخیر به خصوص از ابتدای تابستان کاملا بر بی‌میلی معامله‌گران به نمادهایی تاکید دارد که عوامل بنیادی توان چندانی در حمایت از آنها نداشته‌اند. در شرایطی که رونق بازار جهانی و همچنین رشد نرخ دلار فضا را برای تعدیل قابل توجه سودآوری گروه‌های کالایی فراهم آورده دیگر گروه‌ها که دارای نسبت قیمت به درآمد بالایی هستند تا حدود زیادی از کانون توجه فعالان بازار خارج شده‌اند. می‌توان گفت چشم‌انداز سودآوری کالایی‌ها و همچنین سطوح جذاب نسبت قیمت به درآمد انتظاری در این گروه‌ها، باعث شده معاملات دیگر صنایع چندان رمقی نداشته باشد. به‌طور مثال معاملات بسیاری از نمادهای کوچک که معمولا در وضعیت رکودی بازار بازدهی‌های قابل توجه را ثبت می‌کردند، در شرایطی که امکان کسب بازدهی مطمئن‌تر و با پشتوانه بنیادی در کالایی‌ها فراهم آمد، به شرایط رکود رسید.
برخی از گروه‌های بزرگ بازار مانند خودرویی‌ها نیز همچنان پس از پشت سرگذاشتن یک دوره طولانی تلاطم قیمتی در مسیر کم‌نوسان قرار گرفته‌اند. وضعیت بنیادی نمادهای این گروه نتوانست از جهش‌های شدید قیمتی پایان سال ۹۴ نمادهای این گروه حمایت کند و از آن به بعد عمده معامله‌گران فعال در گروه خودرویی تنها بر اساس روند قیمتی سهام به دنبال نوسان‌گیری در نمادهای این گروه برآمدند. در نتیجه نوسانات قیمتی سهام خودرویی وابسته به روند ارزش معاملات این گروه قابل رصد بود. رشد ارزش معاملات این گروه حاکی از حرکت جمعی بازار به سمت این نمادها بود که توانایی عبور از سد قدرتمند عرضه‌ها را داشت. با این حال نوسان قیمتی سهم در مسیر صعودی بر شدت عرضه‌ها می‌افزود.
در شرایط کنونی نیز برخی از نمادهای این گروه با سیگنال‌های بنیادی از بهبود روند سودآوری همراه هستند اما همچنان فضای معاملاتی این گروه مانع از رشد پایدار قیمت سهام می‌شود. مهم‌تر از آن سایه سنگین بازگشت احتمالی ریسک سیاسی به معاملات باعث شده که این گروه از مسیر توجه بازار خارج شود. در نتیجه ضعف ورود نقدینگی، نمادهای این گروه مسیر کم‌نوسانی را در پیش گرفته‌اند. گرچه گروه خودرو با ارزش معاملات ۱۱ میلیارد تومانی در رده سوم صنایع با بیشترین ارزش معاملات قرار داشت اما روند سنتی این گروه‌ها در ماه‌های اخیر حاکی از این است که رشد قیمتی این نمادها به قدرت بالاتر نقدینگی نیازمند است. بر این اساس روند قیمتی نمادهای خودرویی منطقی به نظر می‌رسد و شاید حذف ریسک برجام بتواند به حمایت از قیمت نمادهای این گروه آید.
در گروه شیمیایی نیز روند قیمتی محصولات پلیمری، اوره و متانول در بازار جهانی قابل توجه است. در این گروه نیز نمادهای متانولی طی هفته‌های اخیر رشدهای قابل توجهی را به ثبت رسانده‌اند. گرچه بهبود وضعیت قیمت جهانی محصولات پتروشیمی را در بازار جهانی شاهد هستیم اما همچنان اطمینان به ثبات سطوح کنونی در کوتاه‌مدت وجود ندارد. بر این اساس رشد قیمتی نمادهای این گروه می‌تواند ریسک اصلاح شدید قیمتی را به دنبال داشته باشد. در یک مسیر منطقی بازار انتظار پایداری نسبی سطوح کنونی را در بسیاری از نمادهای وابسته می‌کشد. علاوه بر این فعالان بازار سودآوری گروه‌هایی را که به بازار جهانی مرتبط هستند، با یکدیگر مقایسه می‌کنند و در شرایطی که ممکن است نسبت قیمت به درآمد انتظاری دیگر گروه‌ها جذاب‌تر باشد نمی‌توان رشد پرشتاب قیمتی این گروه را انتظار داشت (مگر تا زمانی که نسبت قیمت به درآمد بزرگان بازار تا حدودی تعدیل شود). در شرایط کنونی انعکاس عوامل بنیادی به خصوص درعملکرد این شرکت‌ها و همچنین ثبات نسبی سطوح کنونی قیمت‌ها طی هفته‌های آتی می‌تواند در خروج نمادهای این گروه از مسیر کم‌نوسان موثر باشد. درخصوص نمادهای این گروه شناسایی سود معامله‌گران در گروه متانولی و اوره‌ای پس از رشدهای اخیر نیز قابل توجه است.
ارسال نظر