مقتدی صدر در سودای بازگشت/ پرچم جدید جریان صدر رونمایی شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، 21 ماه پس از وعده صدر مبنی بر کناره‌گیری از میدان سیاست عراق، مقتدی صدر نام جنبش صدر را به جنبش ملی شیعه تغییر می‌دهد. این تصمیم ناگهانی گمانه‌زنی‌ها را در مورد اینکه آیا این سیاستمدار شیعه قصد دارد از طریق انتخابات زودهنگام پارلمانی دوباره وارد عرصه سیاست شود یا نه، افزایش داده است. این تصمیم در شرایطی رسانه‌ای شد که اخبار ضد و نقیض در باب شکاف عمیق میان رقبای صدر در «هیئت هماهنگی شیعیان» به گوش می رسد.

گمانه زنی ها درباره بازگشت صدر

10 آوریل، صالح محمد العراقی، چهره‌ای که به واسطه بازنشر نظرات صدر شهره است، دست نوشته‌ای با امضای مقتدا صدر منتشر کرد که در بخش نخست آن نام «جنبش ملی شیعه» آمده بود. 22 آوریل همان حساب کاربری تصویری را به اشتراک گذاشت که به نظر می‌رسد لوگوی جنبش در حال تغییر است.

پس از آن، خود صدر توئیت مبهمی را منتشر کرد که در آن به آمادگی برای به چالش کشیدن «هیئت هماهنگی شیعیان» اشاره داشت. این روحانی و سیاستمدار عراقی موضع‌گیری کسانی که می‌گویند «فقط فاسدها می‌توانند به قدرت برسند و یک حکومت فاسد تشکیل دهند» به چالش کشید و در اظهار نظری عجیب و با اشاره به اولویت داشتن اصولی چون  کشور، استقلال، امنیت و حاکمیت، بر پایگاه مردمی‌اش در عراق تاکید داشت و عبارتش به گونه‌ای تعبیر شد که گویی برای بازگشت به سیاست آماده شده است.

در حالی که رسانه‌های وابسته به احزاب فعال در «هیئت هماهنگی شیعیان»، اخبار مرتبط به این جریان را چندان پوشش نمی‌دهند، سخنان صدر بازتاب بسیاری در سایر رسانه های عراقی داشت.

شفق نیوز 22 فروردین به نقل از یک منبع نزدیک به صدر، بازگشت ظاهرا قریب الوقوع او به سیاست را تایید کرد. 13 آوریل، همان رسانه از نهادهای «سیاسی مختلف شیعی و مردمی» و نمایندگان مستقل مجلس گزارش داد که به دنبال پیوستن به جنبش ملی شیعه برای «مقابله» با «هیئت هماهنگی شیعیان» هستند.

روزنامه صوت العراق 15 آوریل بر تلاش‌های مجلس جهت اصلاح قانون انتخابات و برگزاری کارزار پارلمانی زودهنگام تاکید کرد. علیرغم مخالفت مقامات مذهبی شیعی عراق و صدر، قانونگذاران در مارس 2023 اصلاحات انتخاباتی را تصویب کردند که به نفع احزاب مستقر بود. این روزنامه همچنین به نقل از یکی از چهره‌های نزدیک به صدر گفته که این جنبش قصد دارد در انتخابات پارلمانی بعدی شرکت کند.

چند صدایی در جبهه متحدان

به نوشته امواج مدیا، محمد شیاع السودانی پس از تصدی پست نخست وزیری در نوامبر 2022، تعهدش نسبت به برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمان را تایید کرد؛ خواسته ای که مدت‌ها توسط صدرها حمایت می شد. صدری‌ها پس از تبدیل‌شدن به بزرگترین بلوک در انتخابات پارلمانی ۲۰۲۱ عراق، به منظور تشکیل یک دولت «اکثریت ملی» با هم‌پیمانان عرب سنی و کرد خود متحد شدند. اما این اقدام ناکام ماند و پس از حضور حامیان صدر در خیابان‌ها و ساختمان‌های کلیدی عراق، «هیئت هماهنگی شیعیان» به عنوان رقیب، کثریت کرسی های پارلمان را از آن خود کرده و در نهایت سودانی را به عنوان نخست‌وزیری رساند.

در پایان بن بست حاصل در باب تشکیل دولت، صدر در ژوئن 2022 دستور استعفای دسته جمعی قانونگذاران خود را صادر کرد. پس از آن و به دنبال موجی از درگیری‌های مرگبار میان حامیان صدر، نیروهای امنیتی عراق و حامیان «هیئت هماهنگی شیعیان»، این چهره شیعی در سال 2022 کناره گیری‌اش را از میدان سیاست اعلام کرد.

صدرها در طول تاریخ با عناوین متفاوتی در انتخابات پارلمانی شرکت کرده‌اند و در همین راستا در سال 2014 به عنوان بلوک الاحرار و در سال 2018 به عنوان سائرون در کارزار حضور داشتند.با این حال، ناظران می گویند که این اولین بار است که صدر نامی را انتخاب می کند که نشان دهنده جاه طلبی اش است و مستقیماً اقتدار «هیئت هماهنگی شیعیان» را به چالش می کشد. به ادعای گروهی از ناظران نام تازه «جنبش ملی شیعی» اندکی پس از دیدار صدر با آیت الله علی سیستانی، مطرح شد. این نشست تا حدی توجه ها را به خود جلب کرد. گروهی از تحلیلگران مدعی اند که صدر پس از این نشست نادر ظاهرا جسورتر شده و به همین دلیل اواخر ماه مارس از اعضای این جنبش خواسته  تا «با پایگاه های مردمی دوباره ارتباط برقرار کنند». چند روز بعد، نمایندگان صدری که در سال 2022 استعفا دادند گرد هم آمدند. فعلا پرسش‌ها در مورد گام‌های احتمالی بعدی صدر و رقبای او را در چارچوب هماهنگی بسیار است.

اواسط ماه مارس، روزنامه الشرق الاوسط تحت حمایت عربستان سعودی گزارش داد که نوری المالکی، رهبر بلوک دولت قانون، رقیب دیرینه صدر تلاش داشته تا با این چهره سیاستمدار شیعی تماس داشته باشد. بر اساس گزارش ها، مالکی به دنبال حمایت صدر از قانون جدید انتخاباتی بود که به نفع صدری ها و «محدود کردن» نفوذ سودانی در پارلمان آینده باشد. الشرق الاوسط همچنین مدعی شد که دیگر چهره های «هیئت هماهنگی شیعیان» - از جمله هادی العامری از ائتلاف فتح و عمار الحکیم از جنبش حکمه - با صدر در مورد بازگشت احتمالی او به سیاست تماس داشتند. ناظران عراقی حدس می زنند که سودانی ممکن است قصد داشته باشد تا حضور پارلمانی قابل توجهی را تضمین کند - که ظاهراً توسط عصائب اهل الحق به رهبری قیس الخزعلی، یکی از اعضای چارچوب هماهنگی حمایت می شود.

هدف از چنین تلاشی تقویت چشم انداز سودانی برای باقی ماندن در قدرت خواهد بود. در چنین شرایطی مانور اخیر صدر می‌تواند به نشانه رد همکاری با چهره‌های «هیئت هماهنگی شیعیان»، حداقل در حال حاضر، باشد.در میانه پیش بینی ها در باب بازگشت پرقدرت صدر در انتخابات زودهنگام پارلمانی، به نظر می رسد این سیاستمدار شیعی برای همکاری با شرکای شیعی که خارج از محدوده «هیئت هماهنگی شیعیان» فعالیت می کنند، تمایل بیشتری داشته باشد.صدر به احتمال زیاد سودانی را به واسطه تعهدش مبنی بر تسهیل برگزاری انتخابات زودهنگام، علیرغم موانع متعدد در برابر چنین چشم اندازی در کوتاه مدت تحت فشار قرار خواهد داد.حال به گفته ناظران، باید دید که آیا او برای تقویت اهرم خود به اتحاد مجدد با متحدان قدیمی کرد و عرب سنی فکر می کند یا خیر.