تنور داغ حاشیه‌ها

کار به جایی رسید که رضا امیرخانی و رضا میرکریمی هم که از هنرمندان و چهره‌های مطرح نزدیک به فرهنگ رسمی هستند نیز از مدیریت فرهنگی کشور انتقادهای تندوتیزی را مطرح کردند. انتقادها از این اتفاق‌ها در این چند روز چنان بالا گرفت که دولت مستقر در سطح معاون اول رئیس‌جمهوری نیز موضع‌گیری کرد و همگان را ملزم به رعایت مجوزهای وزارت ارشاد دانست. محمد مخبر در جلسه دیروز هیات دولت با تاکید بر لزوم احترام همه دستگاه‌ها به مجوزهای رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برگزاری مراسم‌های فرهنگی، تصریح کرد: همه باید به این مجوزها احترام بگذارند و در صورت وجود برخی اشکالات احتمالی، این مسائل را از طریق مرجع صادرکننده مجوز پیگیری کنند.

اما موضوع هشدار سازمان سینمایی درباره عدم‌همکاری با بازیگرانی که کشف حجاب کرده یا به قولی هنجارشکن بوده‌اند نیز در شبکه‌های اجتماعی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. قصه از این قرار است که بر اساس تصویری از یک نامه رسمی، حبیب ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، خواستار منع به‌کارگیری «بازیگران و عوامل هنجارشکن» در فیلم‌ها شده است. به گزارش خبرآنلاین در بخشی از این نامه تصریح شده: «تهیه‌کنندگان باید از به‌کارگیری عوامل و بازیگرانی که به انحای مختلف با هنجارشکنی و نادیده‌گرفتن قوانین کشور، مساله‌ساز بوده‌اند (مثلا کشف حجاب و...) اجتناب ورزند و در صورت هرگونه همکاری، چنانچه هنگام اخذ پروانه نمایش با مشکل مواجه شوند، شخصا مسوول بوده و باید پاسخگوی عملکرد خود و تبعات آن باشند.»

می‌خواهیم در این فضا باشیم

باتوجه به احضارهای اخیر بخشی از هنرمندان به دادگاه بابت مساله کشف حجاب یا واکنش به حوادث اخیر، با این طرح عملا بخشی از هنرمندان سینمایی از انجام فعالیت‌های خود منع خواهند شد؛ ضمن اینکه در این نامه به‌وضوح توضیح داده نشده که آن سه نقطه به صورت دقیق شامل چه مواردی می‌شود. این نامه در شرایطی صادر شده که نوزدهم بهمن سال گذشته، محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، اعلام کرد راه بازگشت حتی برای بازیگران کشف‌حجاب‌کرده باز است.

محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی، گفته بود: «تاکید می‌کنم هر کس علاقه داشته باشد تحت لوای قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت کند، هیچ مشکلی در مسیر فعالیت او وجود نخواهد داشت. برخی از من می‌پرسند آنهایی که در این جریانات کشف حجاب کرده‌اند قرار است چه اتفاقی برایشان رخ دهد. اگر کسی کشف حجاب کرده است، در نظام جمهوری اسلامی ایران قرار نیست بدون حجاب در فیلم‌ها حضور داشته باشد. ما سینمای بی‌حجاب نداریم. سینمای ما چارچوب و تعریف خودش را دارد. سینمای ما قرار نیست به دهه ۴۰ و ۵۰ بازگردد.»

رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: «حتی کسانی که در وقایع اخیر موضع‌گیری داشته‌اند هم همین وضعیت را دارند. اگر خانمی کشف حجاب کرده اما هنوز حاضر است با حجاب در یک فیلم حضور داشته باشد، در عمل می‌گوید من اشتباه کرده‌ام و می‌خواهم به عرصه فعالیت بازگردم، قطعا قرار نیست ما مانع او بشویم. هرکس در هر شرایطی احساس می‌کند اشتباه کرده و می‌خواهد بازگردد، حتما راه برایش باز است».

او افزود: «همین که یک نفر می‌گوید من اشتباه کرده‌ام و در یک مقطع تحت‌تاثیر فضای رسانه‌ای دست به تصمیم و موضع خاصی زده‌ام و الان می‌خواهم به عرصه فعالیت بازگردم و می‌خواهم با حجاب کارم را ادامه دهم، این پذیرفته شده است. ما تا جایی که امکان‌پذیر باشد و دوستان بپذیرند که طبق قواعد کار کنند، پذیرای همه دوستان هستیم. کسی که می‌خواهد خارج از قواعد کار کند و می‌گوید نظام جمهوری اسلامی ایران را قبول ندارم، طبیعتا سینمای جمهوری اسلامی ایران را هم نمی‌تواند قبول داشته باشد. قرار نیست کسی معیشتش از این سینما باشد اما در مباحث سیاسی اهل جای دیگری باشد.»

خزاعی گفت: «برخی می‌گویند بازیگران سینمای ایران را تحریم کرده‌اند اما من می‌گویم آنها تحریم نکرده‌اند چراکه در همین فیلم‌ها نقش‌آفرینی کرده‌اند. اگر بازیگران می‌خواستند سینما را تحریم کنند، در فیلم‌ها هم حاضر نمی‌شدند. حضور در این فیلم‌ها یعنی بازیگر می‌گوید من به این نظام اعتقاد دارم، به سینمای ملی اعتقاد دارم و برای مردم کشورم ارزش قائل هستم. خیلی از بازیگرانی که من شخصا با آنها در ارتباط هستم می‌گویند آقای خزاعی ما مشکلی برای کار کردن نداریم اما از این فضای تخریبی موجود در فضای رسانه ترس داریم. اگر ما مشکل داشتیم که در بحبوحه این اتفاقات نمی‌رفتیم برای بازی در این فیلم‌ها قرارداد امضا کنیم. آنها می‌گویند هنوز مردم و سینمای ملی کشور برای ما محترم است و می‌خواهیم در این فضا بقا داشته باشیم.» خزاعی در پایان گفت: «فضای سینمای ایران برای همه آنها که قواعد حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران را بپذیرند باز است و قطعا همه این افراد می‌توانند در این فضا به فعالیت خود ادامه دهند.»

صحبت‌هایی پر از تناقض؟

پیش از نامه ایل‌بیگی و پس از صحبت‌های خزاعی، یعنی در ابتدای خرداد که قرار بود فیلم سینمایی «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی روی پرده برود، این فیلم در زمینه اکران به مشکل خورد و اعتماد آنلاین با انتشار خبری نوشت: «سازمان سینمایی بنا به دلایل سیاسی‌فرهنگی (فعالیت سیاسی عوامل) از نمایش فیلم «تفریق» در سینماها جلوگیری کرده است و فعلا این فیلم در سینماها نمایش داده نمی‌شود، البته تعویق نمایش این فیلم به معنی توقیف فیلم مانی حقیقی نیست. آنچه مشخص است فعلا این فیلم در سینماها نمایش داده نمی‌شود، چرا که حواشی به وجود آمده برای عوامل فیلم (خصوصا ترانه علیدوستی) بر روند اکران فیلم تاثیر گذاشته است. از آنجایی که فیلم پروانه نمایش دارد، به احتمال زیاد ظرف چند ماه آینده در سینماهای سراسر کشور نمایش داده خواهد شد.»

در شرایطی اکران فیلم «تفریق» با مشکل مواجه شد که پیش از این قانون یا حتی دست‌نوشته‌ای درباره ممانعت از همکاری با افرادی که کشف حجاب کردند، اعلام نشده بود و ساخت این فیلم‌ها پیش از جریانات اخیر بود؛ یعنی ماجرای کشف حجاب «عطف بما سبق» نمی‌شود، ولی نتیجه نهایی بر‌خلاف گفته‌های رئیس سازمان سینمایی است.