گروه خبر: رئیس سازمان حج و زیارت روز گذشته از جمع‌بندی ایران و عربستان بر سر سه موضوع برای اعزام زائران ایرانی به حج خبر داد. به گفته سعید اوحدی که سرپرستی هیات ایرانی در عربستان را برعهده دارد، ریاض متعهد شده است که صدور روادید در داخل ایران انجام شود. آنها موافقت کردند که پروازها هم از داخل ایران (به طور مستقیم به عربستان) انجام شود.

اوحدی همچنین اضافه کرد: «با توجه به اینکه عربستان هنوز روی موضوع خدمات کنسولی پیشنهادی ارائه نداده است، وزیر جدید حج عربستان قول داد این مساله را شخصا از طریق وزارت خارجه پیگیری کند زیرا خود او پذیرفت خدمات کنسولی باید به زائران ایرانی ارائه شود.»

همزمان به گزارش خبرگزاری تسنیم، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گفت‌وگوی اختصاصی با صداوسیما با اشاره به سفر اخیر هیات ایرانی به عربستان تاکید کرد: «اگر عربستان نتواند خواسته‌های جمهوری اسلامی را تامین کند امسال حجی انجام نخواهد شد.»

این توافقات در دومین سفر هیات ایرانی به عربستان برای تعیین تکلیف نهایی اعزام زائران ایرانی به حج تمتع صورت گرفته است.

پیش‌تر هیات ایرانی روز ۲۶ فروردین‌ماه ۹۵ برای برگزاری دور اول مذاکرات به عربستان سفر و شروطی را مطرح کرد که مورد توافق دو‌طرف واقع نشد. دلیل این عدم توافق اصرار مسوولان سعودی بر صدور روادید در کشور ثالث و عدم برخورداری ایران از حقوق کنسولی بود که درنهایت این شروط از سوی ایران مورد موافقت قرار نگرفت. حالا با سخنان سعید اوحدی، رئیس سازمان حج و زیارت، به‌نظر می‌رسد که دو کشور سرانجام توانسته‌اند بر سر این دو موضوع به تفاهم اولیه برسند.

هر چند هنوز تکلیف نهایی اعزام زائران به عربستان برای حج تمتع نهایی نشده است، اما به‌نظر می‌رسد که ریاض این بار تا حد زیادی از مواضع پیشین خود عقب‌نشینی کرده است. شاید یکی از دلایل این تغییر رفتار، برکناری «بندر حجار» وزیر سابق حج این کشور و سیاست تازه «محمد بنتن» وزیر جدید حج عربستان باشد. ۱۸ اردیبهشت، ملک سلمان پادشاه عربستان در ادامه تغییرات داخلی، با صدور فرمانی دستور برکناری بندر حجار، وزیر حج این کشور را صادر و «محمد بنتن» را جایگزین او کرد.

پس از این تغییرات در وزارت حج عربستان و انتصاب وزیر جدید حج، مسوولان سعودی، در آخرین روزهای برنامه‌ریزی برای حج تمتع ۹۵ ، از مسوولان حج ایران برای مذاکره دعوت کردند. از سوی دیگر مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل ‌سنت زاهدان نیز همزمان با سفر هیات ایرانی به عربستان طی نامه‌ای به پادشاه عربستان سعودی، از او خواست زمینه تشرّف حجاج ایرانی را به فریضه حج در سال جاری فراهم کند. این در حالی است که در هفته‌های گذشته مسوولان حج ایران از ورود به خط قرمز محدوده زمان‌بندی خبر داده بودند و تاکید کردند که باید تا هشتم شعبان تمهیدات لازم برای این سفر اندیشیده شود در غیر این صورت زمان برای اعزام زائران به حج به دلیل کارشکنی مقامات ریاض ازدست رفته است. دوم مهرماه سال گذشته و همزمان با عید قربان و مراسم رمی جمرات، ۴۶۱ نفر از حجاج ایرانی جان خود را از دست دادند، واقعه‌ای که به فاجعه منا مشهور شد. از آن زمان تاکنون برگزاری مراسم حج‌ایمن به موضوع اختلاف برانگیز میان دو کشور تبدیل شده است و سعودی‌ها تاکنون با کارشکنی و مانع‌تراشی، سد راه زائران ایرانی بیت‌الله الحرام شده‌اند. در کنار آن عربستان سعودی به‌دنبال حمله به اماکن دیپلماتیکش در مشهد و تهران، اوایل زمستان گذشته، روابط سیاسی و اقتصادی را خود با ایران قطع و سوئیس را به عنوان حافظ منافع خود معرفی کرده است که همین امر برپیچیدگی حل مشکل اعزام زائران به حج تمتع افزود.

آخرین فرصت برای اعزام حجاج ایرانی

به هر حال روز گذشته رئیس سازمان حج و زیارت در تشریح آخرین مذاکرات هیات ۶ نفره ایرانی به ریاض برای تعیین تکلیف نهایی حج گفت: به سعودی‌ها تاکید کردیم این دوره از مذاکرات آخرین فرصت و منزلگاه تلاش برای اقامه فریضه حج است و طرف سعودی است که باید مواضع شفاف خودش را اعلام کند. به گزارش «ایرنا»، اوحدی درخصوص مذاکرات اخیر توضیح داد: یک جلسه چهار ساعته با طرف سعودی داشتیم. جمع‌بندی ما بر این شد برای اینکه با تاخیر بیشتری مواجه نشویم مبنای تنظیم تفاهم‌نامه، همان تفاهم‌نامه سال‌های گذشته باشد و روی آن متمرکز شویم و اصلاحات لازم را در تفاهم‌نامه پیشنهادی انجام دهیم. اوحدی بیان کرد: قرار شد در جلسه کارشناسی متن لازم پیشنهادی برای لحاظ کردن در تفاهم‌نامه تهیه شود و برخی بندهایی که زیاده‌خواهی‌های عربستان بود و با اصل حفظ عزت، کرامت و حرمت زائران ایرانی مغایرت داشت، با طرف سعودی تفاهم کردیم و موافقت شد که از متن تفاهم‌نامه جدید حذف شود.

سرپرست هیات مذاکره‌کننده حج جمهوری اسلامی افزود: به‌نظر می‌آید همچنان نبود انسجام و هماهنگی و تصمیم‌گیری واحد در میان دستگاه‌های عربستان علت اصلی کندی مذاکرات حج است. امیدواریم سعودی‌ها بتوانند به یک جمع‌بندی متقن برسند و پیشنهادهایی که حقوق زائران ما است، در متن تفاهم‌نامه لحاظ شود.

سفر به دعوت مقامات عربستان

او با اشاره به برخی فضاسازی‌های رسانه‌های عربی مبنی بر اینکه هیات ایرانی به تقاضای خود راهی عربستان شده است، تاکید کرد: هیات ایرانی بنا به دعوت رسمی و مکتوب وزیر جدید حج عربستان برای حضور در دور دوم مذاکرات راهی این کشور شده است. او با تاکید بر اینکه اعزام زائران ایرانی به حج ۹۵ تنها منوط به قبول پیشنهادهای منطقی هیات ایرانی مبنی‌بر حفظ امنیت، عزت و کرامت زائران کشورمان از سوی عربستان است، ادامه داد: مسوولیت هر گونه کارشکنی در اعزام زائران کشورمان برای انجام فریضه الهی حج بر عهده مسوولان سعودی است.