بزرگ‌ترین بازندگان تحریم روسیه

عقل متعارف می‌گوید، تحریم‌ها علیه روسیه برای ایالات متحده دلپذیرتر هستند تا اروپا؛ چرا که شرکت‌های آمریکا تجارت کمتری با شرکت‌های روسی دارند و منافع کمتری را از دست می‌دهند. آخرین بخش این جمله احتمالا به عبارتی غیرواقعی تبدیل خواهد شد. دست‌کم تا زمانی که اتحادیه اروپا تنبیه اقتصادی روسیه را آغاز می‌کند. دو شرکت آمریکایی ویزا (Visa) و مسترکارت (Mastercard) احتمالا اولین شرکت‌هایی خواهند بود که از تحریم روسیه آسیب می‌بینند. ضرر و زیان آنها حتی از هزینه مستقیمی که تحریم‌های ایالات متحده تا به امروز علیه سیستم مالی روسیه اعمال کرده است، فزونی خواهد گرفت. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به تازگی اصلاحیه قانون سیستم پرداخت ملی را امضا کرد. شرکت‌های ویزا و مسترکارت پیش از این به سرمایه‌گذاران خود در این باره هشدار داده بودند. قانون جدید مدل‌های کسب و کار و فناوری استفاده شده توسط ویزا و مسترکارت در روسیه را کاملا مختل می‌کند، در کشوری که این شرکت‌ها حدود ۹۰ درصد همه تراکنش‌های کارتی را پردازش می‌کنند. اگر ویزا و مسترکارت بخواهند به فعالیت در بازار داخلی روسیه ادامه دهند، باید از داده‌های مربوط به تراکنش‌ها در داخل مرزهای این کشور نگهداری کنند.این قانون نسبتا مبهم نیز به آنها می‌گوید «کنترل» امور اجرایی خود را به بانک مرکزی روسیه یا سایر نهادهای این کشور واگذار کنند؛ در غیر این صورت، نزد بانک مرکزی وثیقه‌ای معادل حجم عملیات پردازش طی ۲ روز بسپارند. در عین حال، در صورت توقف یکجانبه ارائه خدمات به یک بانک، جریمه مالی تا ۱۰درصد وثیقه سپرده شده از شرکت‌های یاد شده اخذ خواهد شد. آخرین الزام، پاسخی مستقیم به تحریم‌های ایالات متحده‌آمریکا علیه چهار بانک روسی است که به دوستان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه تعلق دارند. بانک Rossiya از نظر دارایی شانزدهمین بانک بزرگ روسیه به شمار می‌رود. از نظر اندازه عملیات خرده فروشی، بانک‌های تحریم شده کوچک هستند: SMP Bankدر شاخص سپرده گذاری‌های خصوصی دارای رتبه ۳۰ است و سایر بانک‌ها حتی پایگاه‌های مشتری کوچک‌تری دارند. وقتی ایالات متحده آمریکاعلیه مالکان این بانک‌ها اقدام کرد، مشتریان بانک‌ها نیز با عدم حضور خود اقدام کردند: Rossiya ۵ درصد سپردگذاری‌های خرد خود را در ماه مارس از دست داد، و SMP اگر چه در ماه آوریل تحریم شد، اما ۱۳ درصد سپرده‌گذاری‌های خرد خود را از دست داد. سپرده‌گذاران فهمیدند باد از چه جهتی می‌وزد. برای سیستم مالی روسیه و شبکه پرداخت ایالات متحده‌آمریکا که به این سیستم خدمت می‌کند، مشکلات این چهار بانک به دشواری، یک وقفه به شمار می‌رفت. ویزا و مسترکارت می‌گویند پیش از این، این بانک‌ها کمتر از یک درصد حجم کسب‌وکار روسی آنها را تشکیل می‌دادند. ویزا و مسترکارت باید تصمیم بگیرند که آیا می‌خواهند در این بازی شرکت داشته باشند و با سیستم ملی رقابت کنند یا فقط می‌خواهند با آن برای پردازش تراکنش‌های فرامرزی تعامل کنند؛ راهی که آنها در چین طی کردند.کشوری که سیستم پرداخت محلی آن (UnionPay) در اقتصاد داخلی چین انحصار داشت. «ویلیام شیدی»معاون اجرایی مدیرعامل ویزا در امور استراتژی این شرکت به تازگی گفته است: «بازار روسیه به عنوان کشوری که رشدی سریع‌تر از سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل دارد، برای ما بسیار بزرگ است.» هرچند، تحت قانون جدید هزینه‌های ادامه‌دادن به فراهم آوردن خدمات کامل ممکن است منافع را سنگین‌تر کند. بر اساس گزارش بانک مرکزی روسیه، ارزش مالی حجم تراکنش‌های کارت در این کشور در چهارمین فصل ۲۰۱۳ به ۳/۷ تریلیون روبل (۲۰۴ میلیارد دلار) رسید. اگر این دوشرکت آمریکایی ۹۰ درصد از آن حجم را یعنی حدود ۲ میلیارد دلار در روز را پردازش کرده باشند، احتمالا باید نزد بانک مرکزی ۴ میلیارد دلار سپرده‌گذاری کرده باشند. به نظر می‌رسد درآمد روسیه در سال ۲۰۱۳ در سطح یک درصد حجم تراکنش، حدود ۷۲۴ میلیون دلار بوده است، اگر‌چه ممکن است این رقم تخمینی زیاد باشد. مسترکارت می‌گوید روسیه ۲ درصد درآمد این شرکت را- نزدیک به ۱۶۷ میلیون دلار - در ۲۰۱۳ تامین کرده است. از این رو، در صورت توقف خدمات، جریمه نقدی وجود دارد که شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کارت اعتباری مجبور خواهند بود طبق قانون ایالات متحده آمریکا آن را پرداخت کنند. این شرکت‌ها برای روشن شدن گزینه هایشان درحال مذاکره با بانک مرکزی هستند. «آجای بنگا» مدیر اجرایی مسترکارت در اول ماه مه گفت: «مسائل بسیاری به گفت و گو با بانک مرکزی روسیه بستگی دارد.» در همین حال، «چارلی شارف» مدیر اجرایی ویزا نمی‌تواند باور کند، روسیه تا حدی پیش برود که روی اپراتورهای ایالات متحده آمریکا فشار آورد. او در این رابطه خطاب به تحلیلگران گفت: «اگر برای یک ثانیه به واقعیت توجه کنید، متوجه خواهید شد که ما ۱۰۰‌میلیون کارت‌اعتباری در روسیه داریم و این به نفع هیچ‌کس به‌ویژه روس‌ها نیست که این ۱۰۰ میلیون کارت را در دسترس شهروندانشان قرار ندهند.» اگرچه، روسیه ظاهرا در برابر از دست دادن ویزا و مسترکارت تسلیم شده است، اما آنها باید نسبت به هزینه‌های نگهداری آن بنگاه‌ها بیندیشند، هزینه‌هایی که تحت قانون جدید بسیار زیاد است.

نتیجه این مساله برای دو شرکت بزرگ آمریکایی از دست رفتن بالقوه یک بازار بزرگ است. هزینه قابل توجهی برای مالیات‌پردازان روسی نیز در پی خواهد داشت، کسانی که صورتحساب ایجاد سیستم پرداخت ملی و همچنین هزینه ناراحتی بانک‌های روسی و مشتریان آنها را می‌پردازند. هنوز در این موارد، هزینه‌ها پنهان خواهند بود و در طولانی مدت سیستم پرداخت ملی یک سرمایه‌گذاری بالقوه سودآور است. تجربه چینی الهام بخش مشاوران پوتین است: کسانی که کارت اعتباری سیستم UnionPay را دارند، در ۱۳۵ کشور پذیرفته می‌شوند. این سیستم هم اینک از نظر حجم پردازش بزرگ‌تر از مسترکارت و در قیاس با شرکت ویزا در رتبه دوم قرار دارد. دولت ایالات متحده باید همانند دولت‌های اروپایی به اثرات تحریم‌ها به عنوان مساعدت به بهبود روند بحران اوکراین فکر کند. تاکنون شرکت‌های ویزا و مسترکارت بیش از آنچه اوکراین احتمالا قرار است به دست آورد، دچار ضرر و زیان شده‌اند.