«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
بورس در آینه ۱+۹ بازار
۳ماه سوم سال ۲۰۱۷ با درخشش بازارهای کالایی به پایان رسید. در این میان بورس کالامحور تهران نیز همراستا با رشدهای قابل توجه قیمت‌ها در سه ماه گذشته توانست با جهش ۹ درصدی مواجه شود. پس از آغاز نیمه دوم سال میلادی جاری، در حالی‌که قیمت‌ها در بازارهای اثرگذار بر صنایع بورسی داخلی چنگی به دل نمی‌زد، کارشناسان به احتمال رونق گرفتن دوباره معاملات کالاها به خصوص در بخش فلزات اشاره می‌کردند. با این حال خوش‌بین‌ترین کارشناسان در سطح جهانی جهش این‌چنینی قیمت‌ها را متصور نبود. این موضوع به خصوص در بخش مواد فلزی و معدنی کاملا محسوس بود.در این شرایط شاهد رشد ۹ درصدی شاخص کل بورس تهران و ۷ کانال‌شکنی متوالی این نماگر در سه‌ماه گذشته بودیم. در گزارش پیش‌رو با توجه به اهمیت اثر رشد قیمت‌ها در بازار جهانی بر بورس تهران عملکرد کالاها در ۳ ماه دوم سال ۲۰۱۷ بررسی شده است.
کالایی‌ها خوش درخشیدند
هر تن مس، روی، آلومینیم و سرب در بورس فلزات لندن طی ۳ ماه سوم سال ۲۰۱۷ به ترتیب رشد ۸، ۱۵، ۱۱ و ۸ درصدی را تجربه کردند. در این میان شاخص قیمت سنگ‌آهن تحت قرارداد CFR چین با افت ۳ درصدی مواجه شد اما ورق گرم و اسلب فولادی در معاملات دریای سیاه (CIS) با رشد بیش از ۳۰ درصدی مواجه شدند. قیمت هر تن زغال‌سنگ کک‌شو نیز در این مدت با جهش ۲۷ درصدی مواجه شده است. علاوه بر قیمت مواد فلزی و معدنی در دیگر بازارها مانند متانول و اوره نیز شاهد جهش قابل توجه قیمت بودیم. قیمت هر تن اوره در بازار جهانی رشد ۴۴ درصدی و هر تن متانول نیز رشد ۲۴ درصدی را تجربه کرد. هر بشکه نفت خام آمریکا (WTI) نیز با رشد ۱۲ درصدی مواجه شد.
فلزی و معدنی‌ها پیشتاز صنایع بورسی
رشد قیمت‌های جهانی کالاهای اثرگذار بر بورس تهران در سه ماهه سوم سال میلادی با رشد ۵ درصدی نرخ دلار در بازار ارز کشورمان همراه شد تا شرکت‌های کالامحور داخلی فصلی رویایی را در بخش سودآوری تجربه کنند. اثر رشدهای اخیر قیمت کالاها در بازار جهانی در عملکرد نیمه نخست شرکت‌های بورسی و همچنین عملکرد شرکت‌ها در پاییز قابل رصد است. در این خصوص عمده شرکت‌هایی که سودآوری آنها به فروش کالاهای مزبور وابسته است احتمالا با تعدیل مثبت قابل توجهی گزارش‌های پیش‌بینی جدید را به بازار ارائه دهند. نمونه‌ای از جهش سودآوری شرکت‌ها را می‌توان در پیش‌بینی جدید شرکت فولاد خوزستان مشاهده کرد. گرچه عملکرد این شرکت در شهریور با توجه به نوع قرارداد فروش مطابق با انتظارات و همگام با رشد قیمتی در بازارهای جهانی نبود اما مدیران این شرکت به منظور شفاف‌سازی از وضعیت سودآوری این شرکت و جلوگیری از گسترش شایعات در بازار پیش‌بینی‌های خود را اصلاح کردند.
اصلاح فولاد پس از جهش قیمت
جهش قیمت اسلب و بیلت در بازار جهانی اثر مستقیمی بر رشد سودآوری فولاد خوزستان داشت. در حالی‌که سهام شرکت‌های فولادی پس از جهش‌های ماه‌های اخیر در مسیر اصلاح قرار گرفته بودند، با توقف «فخوز» برای ارائه تعدیل مثبت سودآوری، دیگر نمادهای این گروه با افزایش نسبی تقاضا مواجه شدند. از دیگر اتفاقات مثبت که در هفته‌های اخیر رخ داد پیش‌بینی خروج ذوب‌آهن از زیان بود. در این خصوص قیمت هر تن فولاد ساختمانی در معاملات CIS با رشد ۲۵ درصدی در ۳ ماه سوم سال جاری میلادی مواجه شد. انتظار برای انعکاس رشدهای سودآوری دیگر شرکت‌های فولادی نیز وجود دارد. با این حال قیمت فولاد در بازار جهانی در مسیر اصلاحی قرار گرفته است. گرچه احتمال بازگشت قیمت مقاطع فولادی به کف‌های قبلی اندک است اما میزان اصلاح و زمان توقف اصلاح می‌تواند نکته بسیار مهمی در سودآوری و همچنین تحرکات قیمت سهام این شرکت‌ها باشد.
خوشحالی صادرکنندگان سنگ‌آهن پایدار نماند
دومین گروهی که بیشترین نفع را از جهش قیمتی فلزات در بازار جهانی بردند، گروه کانه‌های فلزی بود. در این خصوص گرچه قیمت سنگ‌آهن در بازار جهانی در پایان سپتامبر نسبت به پایان جولای افت کرده است اما سنگ‌آهن طی روند سه‌ماهه، قیمت‌های بالاتری را نیز تجربه کرد. قیمت هر تن سنگ‌آهن ۶۲ درصد تحت قرارداد CFR چین در هفته‌های پایانی آگوست به ۸۰ دلار نیز رسید. با این حال فشار کاهش تقاضا از سوی فولادی‌ها و همچنین مازاد عرضه موجود در بازار موجب شد این کالا بار دیگر در مسیر نزولی قرار گیرد. قیمت هر تن سنگ‌آهن در پایان سپتامبر به کمتر از ۶۳ دلار رسید (پایان هفته گذشته). باید توجه داشت که عمده رشد قیمت فولاد در بازار چین ناشی از هراس از ضعف محسوس سمت عرضه با توجه به محدودیت‌های احتمالی تولید این فلز، در آغاز فصل سرما است (تلاش دولت مرکزی چین برای مقابله با آلودگی شهرهای بزرگ این کشور). بر این اساس کارشناسان پیش از آغاز رالی پرشتاب قیمت فولاد در بازار جهانی احتمال جدایی مسیر قیمتی سنگ‌آهن را با فولاد بالا عنوان می‌کردند. کاهش تقاضای سنگ‌آهن در پی کاهش تولید چین عامل جدایی مسیر قیمتی سنگ‌آهن و فولاد مطرح می‌شد.
بخش اندکی از قیمت سنگ‌آهن در بازار داخلی به‌طور مستقیم با قیمت‌های جهانی این کالا وابسته است و سودآوری بیشتر شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن در کشورمان وابستگی مستقیمی به قیمت شمش فولاد خوزستان در بورس کالا دارد (فروش داخلی شرکت‌های سنگ‌آهنی). بر این اساس جهش قیمت فولاد در بازار داخل اثر مستقیمی بر سودآوری شرکت‌های سنگ‌آهنی خواهد داشت. البته شدت اثر رشد قیمت فولاد در صورت‌های مالی تولیدکنندگان سنگ‌آهن نسبت به عرضه‌کنندگان فولاد داخلی کمتر خواهد بود. علاوه بر سنگ‌آهن دیگر مواد معدنی نیز رشدهای قابل توجهی را تجربه کردند. در این خصوص کنسانتره سرب و روی نیز با رشد محسوس قیمتی مواجه شدند. تولیدکنندگان کنسانتره سولفوره این فلزات که مجوز فروش صادراتی را دارا هستند شاهد اثر مثبت فروش محصولات در قیمت‌های بالا در عملکرد شهریور هستند. این موضوع انتظار برای رشد پیش‌بینی‌های جدید این شرکت‌ها را بیشتر کرده است.
رالی دلچسب در فلزات پایه
قیمت فلزات پایه در ۳ ماهه سوم ۲۰۱۷ رشدهای قابل‌توجهی را تجربه کرد. گرچه برخی از این فلزات در ادامه با اصلاح قیمت شدیدی مواجه شدند اما همچنان در سطوح نسبتا بالایی در حال نوسان هستند. در این‌خصوص قیمت هر تن مس در پایان نیمه نخست ۲۰۱۷ سطوح ۵۹۰۰ دلاری را تجربه می‌کرد که در ادامه تا نزدیک سطح ۷ هزار دلار به ازای هر تن نیز رشد کرد. با این حال در موج اصلاحی قیمت فلزات پایه، مس با اصلاح قابل توجه قیمت مواجه شد. در پایان سپتامبر در سطح ۶۴۰۰ دلاری قرار داشت تا به این ترتیب در ۳ ماه گذشته با رشد ۸ درصدی همراه شود. قیمت مس به‌طور مستقیم بر سودآوری شرکت ملی مس ایران و برخی از صنایع پایین‌دستی اثرگذار است و انتظار برای رشد سودآوری این شرکت وجود دارد.
سرب و به‌خصوص روی از فلزات مهم برای بورس تهران محسوب می‌شوند. با توجه به اینکه شرکت‌های زیادی چه در بخش معدنی و همچنین تولیدکننده شمش خالص این دو فلز در بورس و فرابورس به ثبت رسیده‌اند، نوسانات قیمتی این دو فلز نیز به دقت از سوی فعالان بازار سهام کشورمان دنبال می‌شود. روی با جهش ۱۵ درصدی قیمت مواجه شد تا پس از رشدهای قابل‌توجه در سال گذشته همچنان فعالان بازار را غافلگیر کند. قیمت هر تن روی که در آغاز فصل سوم ۲۰۱۷ حدود ۲۷۵۰ دلار به ازای هر تن بود، در پایان سپتامبر (پایان ۳ ماهه سوم ۲۰۱۷) به بیش از ۳۱۵۰ دلار به ازای هر تن رسید. سرب نیز وضعیت مشابهی را به ثبت رساند. کارشناسان همچنان افزایش فاصله قیمتی فلز روی و سرب نسبت به میانگین را محرک صعود ادامه‌دار قیمت این فلز عنوان می‌کنند. اثر جهش قیمتی روی و سرب را در گزارش‌های پیش‌بینی جدید شرکت‌های این گروه بر‌اساس عملکرد ۶ ماهه می‌توان مشاهده کرد. گرچه این فلزات و به‌خصوص روی تا سطح ۳ هزار دلار اصلاح قیمتی را تجربه کرد، در ادامه اما بار دیگر به سقف‌های قیمتی قبلی بازگشت. این موضوع می‌تواند سودآوری دلچسبی را برای شرکت‌های زیرمجموعه این گروه ایجاد کند.
قیمت هر تن آلومینیوم در بورس فلزات لندن نیز در سه‌ماه گذشته با رشد ۱۱ درصدی مواجه شده است. در این میان آلومینیوم از جمله فلزاتی است که کارشناسان در ماه‌های گذشته به پتانسیل موجود در رشد قیمتی این فلز اشاره داشتند. محدودیت‌های آلودگی به‌شدت می‌تواند در ضعف سمت عرضه این فلز از سوی چین موثر باشد. بر این اساس قیمت این فلز نیز رشدهای قابل‌توجهی را در این مدت تجربه کرد. از میان شرکت‌های بورسی «فایرا» اثرپذیری مستقیمی از رشد قیمت آلومینیوم خواهد داشت. برخلاف دیگر شرکت‌های فلزی که قیمت سهام با هراس از اصلاح جهانی روند منطقی را طی ماه‌های اخیر در پیش گرفتند و فضا را برای جذابیت احتمالی سهام با برآورده شدن انتظارات در رشد سودآوری این شرکت‌ها به وجود آوردند، «فایرا» با هجمه نقدینگی از سوی بورس‌بازان مواجه شده و قیمت این سهم بی‌توجه به واقعیت‌های بنیادی و تنها با موج‌های سفته‌بازی مسیر صعودی را تجربه می‌کند.
اثر پنهان زغال‌سنگ بر بورس تهران
قیمت زغال‌سنگ کک‌شو نیز در فصل سوم ۲۰۱۷ با جهش ۲۷ درصدی مواجه شد. هر تن زغال‌سنگ تحت قرارداد فوب استرالیا در پایان نیمه نخست سال جاری میلادی در محدوده ۱۴۷ دلاری معامله می‌شد که قیمت این کالا تا پایان سپتامبر به ۱۸۷ دلار به ازای هر تن رسید. زغال‌سنگ به‌طور مستقیم اثری بر سودآوری شرکت‌های بورسی داخلی ندارد. بر اساس آخرین مصوبه نرخ فروش زغال‌سنگ از سوی شرکت‌های تولیدکننده داخلی این محصول بر اساس قیمت شمش فولاد خوزستان تعیین می‌شود. پیش از این نیز قیمت فروش زغال‌سنگ به‌صورت توافقی تعیین می‌شد. با این حال نوسانات قیمت زغال‌سنگ می‌تواند اثرات خود را با تاخیر زمانی در دیگر محصولات بگذارد. در این‌خصوص بخش قابل‌توجهی از متانول و همچنین اوره چین (حدود ۸۰ درصد از ظرفیت تولید این کشور) بر پایه خوراک زغال‌سنگ تولید می‌شود. در نتیجه رشد قیمتی زغال‌سنگ می‌تواند با افزایش هزینه‌های تولید، بر تولیدکنندگان متانول و اوره چین فشار وارد کند.
صدرنشینی اوره و متانول پس از فلزی‌ها
گروه اوره‌ای بورس تهران در سال‌های اخیر با ضعف چشمگیر سودآوری مواجه شده‌اند. عمده فروش شرکت‌های تولیدکننده اوره در بورس تهران به بازار صادرات اختصاص دارد. فروش داخلی این شرکت‌ها از طرفی با ضعف تقاضا همراه بوده و از سوی دیگر نرخ‌گذاری تکلیفی آنها در سال‌های اخیر باعث شده که حاشیه سود فروش داخلی این شرکت‌ها بسیار پایین باشد. بر این اساس چشم امید این شرکت‌ها به صادرات و تقاضای این محصول در بازار جهانی دوخته شده است. در این میان بازار جهانی نیز در سال‌های اخیر وضعیت مناسبی نداشته و مازاد عرضه ذاتی این محصول در بازار جهانی موجب شده که شرایط برای رشد قیمتی اوره فراهم نباشد. بالاتر بودن ظرفیت تولید اوره نسبت به تقاضای جهانی باعث شده که نوسانات قیمتی اوره به‌شدت از نرخ خوراک واحدهای تولیدکننده اثر بپذیرد. عمده تولید اوره در بازار جهانی از زغال‌سنگ و گاز طبیعی انجام می‌شود. بر این اساس رشد قیمت خوراک با فشار بر حاشیه سود تولیدکنندگان، رشد قیمت‌ها را به دنبال دارد. همان‌طور که اشاره شد قیمت زغال‌سنگ در فصل سوم ۲۰۱۷ با رشد ۲۷ درصدی مواجه شد (نوسانات قیمتی انواع زغال‌سنگ معمولا با همبستگی بالایی همراه است). بر این اساس به‌نظر می‌رسد رشد قیمت زغال‌سنگ اثر مستقیمی بر جهش قیمتی اوره داشته است.
علاوه بر این انتظار برای رشد قیمت گاز طبیعی در فصل سرما نیز وجود دارد که می‌تواند به حمایت از قیمت اوره برآید. با این حال همچنان سطوح کنونی قیمت‌ها به نظر بالا بوده و بسط دادن نرخ‌های کنونی به کل سال ریسک بسیار بالایی را دارا است. متانول نیز در بازار جهانی حالت نسبتا مشابهی را از نظر عرضه و تقاضا با اوره دارا است. البته مصارف این دو کالا کاملا متفاوت است. از نظر بازاری متانول با اختلاف قابل‌توجه ظرفیت اسمی تولید این محصول در بازار جهانی در مقایسه با میزان تقاضای موجود همراه است. در این میان انتظار برای افزایش ظرفیت تولید این دو محصول پتروشیمی در سال‌های آتی نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد رشد قیمت زغال‌سنگ به‌عنوان خوراک اصلی واحدهای تولید متانول در چین عاملی برای حمایت از قیمت این محصول بوده است. پایداری سطوح بالای قیمتی زغال‌سنگ می‌تواند فضا را برای ساخت کف‌های قیمتی بالاتر در اوره و متانول فراهم آورد. اوره در هفته گذشته در حالی تا سطح ۲۶۰ دلار به ازای هر تن نیز معامله شد که طی روزهای اخیر در مسیر اصلاح آرام قیمتی قرار دارد. متانول پس از لمس قیمت ۳۶۰ دلاری با افت شدید قیمت در دو هفته قبل مواجه شد، با این حال پایان هفته گذشته تا حدودی این افت جبران شد.
نفت کانال ۵۰ دلاری را بازپس گرفت
هر بشکه نفت خام آمریکا طی هفته‌های اخیر با رشدهای مداوم به بیش از ۵۰ دلار رسید. گرچه همچنان افق رشد ادامه‌دار قیمت این محصول چندان روشن نیست، اما سطوح کنونی قیمتی نفت نیز می‌تواند برای بورس تهران مفید واقع شود. در این خصوص علاوه بر اثر افزایش درآمد ارزی کشور ناشی از فروش نفت بر اقتصاد کشور، می‌توان به اثر مثبت آن بر صنایع وابسته نیز اشاره کرد. گرچه با توجه به نرخ‌گذاری مبهم محصولات و مواد شرکت‌های پالایشی نمی‌توان درخصوص سودآوری این شرکت‌ها اظهار نظر دقیقی داشت؛ اما با فرض حاشیه سود ثابت در دوره‌های مشابه، رشد قیمت نفت می‌تواند در حاشیه سود ثابت افزایش مبلغ سود ناخالص را به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، رشد قیمت نفت می‌تواند به شرکت‌های پتروشیمی داخلی برای رقابت در بازار جهانی کمک کند. در این خصوص عمده شرکت‌های پتروشیمی داخلی از خوراک گازی استفاده می‌کنند که به واسطه از بازار جهانی گاز اثر می‌پذیرد (با فرض نرخ‌گذاری گاز اتان بر اساس فرمول ابلاغی وزیر نفت). در حالی‌که با افزایش قیمت نفتا (همگام با رشد قیمت نفت) عمده تولیدکنندگان اتیلن تحت فشار قرار می‌گیرند و احتمال رشد قیمتی اتیلن و محصولات پایین‌دستی را به همراه دارد، تولیدکنندگان داخلی می‌‌توانند با افزایش هزینه‌های کمتر در بخش تامین مواد اولیه، محصولات خود را در قیمت‌های بالاتری به فروش برسانند.
ارسال نظر