اقتصاد ایران

رابرت شیلر در اقتصاد روایی (Narrative Economics) بر نقش روایت‌‌‌‌‌‌ها در شکل‌دادن به فهم ما از رخدادهای اقتصادی تاکید می‌کند. او به زیبایی نشان می‌دهد که داستان‌ها، به‌ویژه داستان‌های متقاعدکننده، توان اثرگذاری بر افراد و رفتار اقتصادی آنها را دارند. روایت غالب رسانه‌ای درباره «کارآفرین» ایرانی، رهبری الهام‌‌‌‌‌‌بخش و فردی سخت‌‌‌‌‌‌کوش را به تصویر می‌کشد که به‌رغم همه دشواری‌‌‌‌‌‌ها و ناملایمات، کسب‌وکاری را به موفقیت رسانده و جمعی را بر سر سفره خود نشانده است. شیلر به ما می‌‌‌‌‌‌آموزد که چرا…

رضوان خدا بر رئیس‌جمهوری فقید که تلاش صادقانه‌ای برای حل مشکلات اقتصادی کشور انجام دادند. اکنون بار دیگر و زودتر از موعد، انتخابات ریاست‌جمهوری در پیش است و شعارهای زیبا و دلنشین نامزدهای محترم در انتظار ماست. برای نمونه، احتمالا خواهیم شنید که نفتمان را می‌فروشیم و پولش را سر سفره مردم می‌آوریم و سفره آنها را رنگین می‌کنیم، هر ماه (مثلا) ۵میلیون تومان به هر ایرانی یارانه نقدی می‌دهیم، همه مردم را تحت پوشش بیمه درمانی رایگان قرار می‌دهیم، حقوق بازنشستگان عزیز را ۲برابر می‌کنیم، قطعا قیمت آب و…

دنیای اقتصاد-البرز نظامی: همان‌طور که در یادداشت پنج‏شنبه دو هفته پیش صفحه اندیشه بیان کردیم، اقتصاد ایران در طول ۵ دهه گذشته درگیر پدیده‏ای بوده‏ که کم‏وبیش در عموم کشورهای جهان ریشه‏کن شده‏ است. این پدیده نام‏آشنا تورم است. ماندگاری تورم‏ دورقمی در اقتصاد ایران و آن هم در عصر ما و عدم حل آن در طول این ۵دهه به مثابه آن است که ما در جهان امروزی به بیماری فلج‏اطفال مبتلا شویم و نتوانیم از آن پیشگیری کنیم. دستاوردهای نظری و عملی علم اقتصاد در جهان امروز حاکی از آن است که مواجهه موقت با تورم‏هایی نظیر ۸ یا ۹درصدی، برای…

دنیای‌اقتصاد: روز گذشته سخنگوی اقتصادی دولت در پاسخ به این پرسش که تحریم‌ها چه اثری بر فرسودگی ناوگان هوایی کشور دارند، تاکید کرد تلاش دولت همواره بر این بوده که با وجود محدودیت‌ها، دستگاه‌های رسمی با روش‌هایی تحریم‌ها را دور بزنند و نوسازی ناوگان‌های حمل‌ونقلی کشور را در دستور کار قرار دهند.

پنجاه‌سال پیش وزیر انرژی ونزوئلا، خوآن پابلو پرز آلفونزو و از بنیان‌گذاران اوپک، جمله مشهوری برای وصف کشورش ونزوئلا گفت: «نفت، ما را به ویرانی خواهد کشاند. نفت، فضولات شیطان است.» او چند سال پس از تاسیس اوپک درگذشت؛ اما شاید اگر امروز زنده بود، اقتصاد ایران را بالاتر از ونزوئلا به‌عنوان بهترین شاهد در تایید کلامش به جهانیان معرفی می‌‌‌کرد.

دنیای اقتصاد-سعیده نبی‌زاده: اقتصاد ایران در نیم‌قرن اخیر همواره در گیر و دار مفهومی ‌‌‌به نام «قیمت‌گذاری دستوری» بوده است. گرچه این مفهوم در دوره‌‌‌های مختلف و با ادبیات گوناگون از جمله قیمت‌های تکلیفی، قیمت‌های توافقی و قیمت‌های عادلانه بیان شده است ولی در این نیم قرن اخیر و در هر شرایطی اعم از اینکه اوضاع اقتصادی در بهترین شرایط بوده یا اینکه به دلایل مختلف از جمله تحریم و جنگ، اوضاع اقتصادی نابسامان بوده است؛ این مفهوم از صحنه اقتصاد کشور بیرون نرفته است. نکته مهم اینکه این موضوع در اوایل دهه ۵۰ و در اوج درآمد‌‌‌های…

دنیای اقتصاد: یکی از اصلاحات اجتناب‌ناپذیر کشورهایی که با ابرتورم مواجه بوده‌اند، حذف صفر از پول ملی است. مطابق پژوهش‌ها، شرط موفقیت‌آمیز بودن چنین اصلاحی، مهار تورم است. در سال‌های گذشته نیز ارزش ریال به‌دلیل تورم‌های مزمن و بالا به‌صورت چشم‌گیری کاهش یافته است و نیاز به چنین اصلاحی احساس می‌شود.

اصلاح (و ارتقای مفاد) قانون متناسب و در پاسخ به تحولات و خصوصا توسعه دانش فنی و ابزارهای عملیاتی و فنی ضرورتی تعیین‌کننده و بدیهی است. هر قانون متکی بر باورها و وقوفی است که روح و محتوای اصلی آن را شکل می‌دهد و عموما در طول زمان بلندمدت تقریبا ثابت است و شامل ابزارها، احکام، مجوزها و توصیه‌هایی است که در روند زمان و توسعه و ارتقای دانش فنی باید بهنگام شوند و ضرورت اصلاح قانون هم به‌طور عمده لزوم همین بهنگام کردن است. تجربه اصلاح قوانین مادر طی دهه‌های اخیر (نظیر قانون محاسبات عمومی مصوب…

اقتصاد سرمایه‌‌‌داری پیوند عمیقی بین علم و ثروت برقرار کرده و پیشرفت کلیه علوم مرهون انتظار کسب بازده اقتصادی و ثروت‌آفرین بوده است. اگر در ابتدای ظهور سرمایه‌‌‌داری صرفا علومی مثل ریاضیات، پزشکی یا مهندسی و مکانیک و فیزیک می‌‌‌توانست راهی برای کسب ثروت با راه‌‌‌اندازی یک بنگاه تولیدی باشد، به‌تدریج در اقتصاد سرمایه‌‌‌داری سایر علوم نظیر روان‌شناسی، تاریخ، جامعه‌شناسی و اقتصاد هم همراه سایر علوم شدند تا نگاهی همه‌جانبه و فراگیر و با استفاده از علوم مختلف، مسیر رشد و توسعه را هموار و به سمت قله…

اقتصادنیوز: رئیس‌جمهوری قیمت تعیین‌شده برای ارزهای حاصله از کالاهای صادراتی را عادلانه توصیف کرد و افزود: ممکن است برخی قیمت ۳۰۰ تومان برای ارزهای صادراتی را ارزان بدانند که واقعیت خلاف این است.

دنیای اقتصاد-گروه سیاستگذاری: دولت سیزدهم به طور غیرمترقبه زودتر از موعد مقرر کار خود را تمام می‌کند تا پس از انتخابات پیش رو در ۸تیرماه سال جاری، سکاندار دولت چهاردهم معرفی شود. اما دولت جدید چه اولویت‌هایی برای سیاستگذاری روی میز خود می‌بیند؟ ‌«دنیای‌اقتصاد» در یک گزارش به بررسی هفت اولویت اصلی اقتصاد کشور پرداخته است که دولت جدید باید برای آنها برنامه مشخصی داشته باشد تا بتواند وضعیت متغیرهای اقتصادی را در دوره چهارساله خود بهبود دهد. از نگاه کارشناسان، رفع محدودیت‌های داخلی و خارجی مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی دولت جدید…

یکی از نکات قابل توجه و مهم پس از شهادت رئیس‌جمهور و همراهانش در حادثه اخیر، مساله چشم‌انداز حرکت ماشین اقتصاد است. به‌طور کلی چشم‌انداز اقتصادی در کوتاه‌مدت و بلندمدت یکی از عوامل تعیین‌کننده برای فعالان اقتصادی برای اتخاذ تصمیماتشان به شمار می‌رود. بررسی‌ها حاکی از آن است که با توجه به تداوم امور کشوری و مهار ریسک‌ها، این رویداد نمی‌تواند اثر زیادی روی وضعیت متغیرهای اقتصادی داشته باشد. «دنیای‌اقتصاد» به بررسی وضعیت اقتصادی کشورها پس از درگذشت رؤسای جمهورشان پرداخته است.

دنیای اقتصاد-گروه سیاستگذاری: روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه با دستور رئیس‌جمهوری واردات چای به کشور محدود شده است. در خبر دیگری عنوان شد که به تازگی ممنوعیت واردات چهار کالا لغو شده است. این رویه قبض و بسط تجارت تبدیل به یک عادت سیاستی شده است که با هدف تنظیم عرضه کالا در بازار یا حمایت از تولید داخلی اتخاذ می‌شود. به بیان دیگر سیاستگذار در گام نخست، وظیفه تعیین قیمت در بازار کالاها را بر عهده گرفته و باعث اختلال کارکرد اصلی قیمت‌ها در تنظیم عرضه و تقاضا شده است. حال در گام دوم، وظیفه تنظیم تجارت را نیز در دستور…

دنیای اقتصاد-البرز نظامی: بیش از پنج دهه است که اقتصاد ایران با تورم مزمن و دو رقمی در حال ستیز و گریز است؛ حکایتی طولانی و پر فراز و نشیب که در سال‌های اخیر شکل ویژه‌تری به خود گرفته‌ است. واقعیت آن است که به پشتوانه ادبیات شکل‌گرفته در حوزه سیاست‌های پولی، با قدری چشم‌پوشی می‌توان گفت که پدیده تورم در بسیاری ازکشورهای جهان، رام یا حداقل قابل کنترل شده ‌است.

اکوایران: چرخه تولیدات کشاورزی و صنعتی دو بال قوی برای یکی از پهناورترین استان‌‌های کشور یعنی استان کرمان است.

دنیای اقتصاد: پرونده شماره جدید «تجارت‌فردا» به روند انحصاری شدن تجارت پرداخته است. در این پرونده دو مقطع تاریخی که در آن نقش دولت در تجارت خارجی پررنگ‌تر شده مورد بررسی قرار گرفته است؛ بین سال‌های ۱۳۰۹ تا ۱۳۶۱ فاصله زمانی زیادی وجود دارد؛ اما در هر دو برهه استدلال‌هایی همچون تلاش برای محافظت از تولید ملی یا خودکفایی، مستمسکی برای مقابله با آزادی اقتصادی شده است؛ رویکردی که دشمنان تجارت آزاد در نتیجه آن، فرصت بیشتری برای دسترسی به رانت دارند.

اکوایران: دهک اول پایین‌ترین افزایش در شاخص قیمت اقلام خوراکی را تجربه کرده و در سایر دهک ها، رشد قیمت ها سطوح بالاتری داشته است است.

اکوایران: بررسی‌ها نشان می‎دهد مشارکت اقتصادی در استان تهران وضعیت چندان جالبی ندارد.

استاد بزرگوار آقای دکتر تیمور رحمانی در یادداشت خود با عنوان «تورم، فشار هزینه و پول» در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» مورخ ۱۴۰۳.۰۱.۲۵ مجموعا بر نقش علّی عامل پول (نقدینگی) در بروز تورم در کشور تاکید کرده‌اند.

در سال‌های اخیر با رشد و گسترش جامعه مدنی و نقش روزافزون انسان‌ها در دستیابی به برخی از مظاهر پیشرفت و تمدن، مساله رفاه فردی و اجتماعی تبدیل به یکی از مسائل مهم جامعه‌شناسان، اقتصاددانان و سایر علمای علوم مختلف و دولت‌ها شده است. از این رو، رفاه به مفهوم کلان آن می‌تواند نتیجه تلاش‌های ملی یک جامعه باشد که معمولا با سیاستگذاری و اجرای برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی حاصل می‌شود.

تعیین شعار اقتصادی برای سال ۱۴۰۳ از سوی مقام معظم رهبری نشان می‌دهد که اقتصاد همچنان مهم‌ترین مساله برای ایران اسلامی است.

نگاهی به وضعیت اقتصاد ایران نشان می‌دهد که باید در اجرای سیاست‌‌‌ها محتاطانه رفتار کرد. شرایط خاص امروز اقتصاد کشور به شکلی است که در دستکاری هر متغیر اقتصادی باید به همه جوانب امر توجه کرد. به‌عنوان مثال، اگر قرار بر افزایش رشد اقتصادی کشور از محل افزایش صادرات باشد، باید حل مشکلات ارزی و تورمی در دستور کار قرار گیرد. طبیعتا برای تحقق ثبات اقتصادی، سیاست کنترل رشد نقدینگی کماکان اجرایی شود و از آن سو اگر همین موضوع فراموش نشود، نمی‌‌‌توان انتظار مشاهده عملکرد قابل‌توجه از جانب صنایع با توجه…

درباره نااطمینانی به‌کرات صحبت شده و اقتصاددانان و فعالان اقتصادی از زوایای مختلف این مشکل بزرگ اقتصاد ایران را مورد واکاوی قرار داده‌اند. اما یک جنبه از نااطمینانی وجود دارد که کمتر به آن پرداخته شده و آن انجام کارهای بزرگ است. با وضعیتی که رخ داده و شرایطی که برای اقتصاد ایران حادث شده، انجام کارهای بزرگ از تیررس فعالان اقتصادی دور مانده است. آیا امروز بخش خصوصی عریض و طویل کشور با این سابقه نمی‌‌‌تواند تولیدکننده نسلی از خودروهای الکتریکی پاک و مدرن برای تامین بازارهای داخلی و خارجی باشد؟…

گروه محتوا: در اقتصاد ایران، سرمایه‌گذاری در حوزه زمین و مسکن به دلیل تورم بالا سبب شده قدرت خرید خانواده‌ها را متناسب با تورم حفظ کند. زمین به‌عنوان یک منبع اصلی و تجدیدناپذیر در توسعه پایدار شهری و تولید مسکن محسوب می‌شود. از این نظر مدیریت زمین برای کنترل قیمت و توزیع عادلانه آن امری ضروری است.

عدالت اجتماعی از مفاهیم مهم در جامعه ایرانی است. یکی از نقاط تحریک‌پذیر اقتصاد ایران در دوران معاصر وضعیت طبقات در جامعه و ضریب جینی بوده است. فراز و فرود شکاف طبقاتی و وضعیت معیشت مردمان در این روزگار در مرکز گفتمان حاکم بر جمهوری اسلامی قرار گرفته است. اگر امروز وعده و وعید‌های اقتصادی در میان مردم شنیده می‌شود و مورد توجه مثبت یا منفی قرار می‌گیرد همگی از احساس بی عدالتی ای برمی خیزد که این سالیان خود را قربانی آن دانسته‌اند. به نمایش درآمدن شکاف طبقاتی و سبک‌های مختلف زندگی وسیله‌ای شده تا…

صنعت پخش در ایران در خلال دهه‌های متمادی توانسته نقش بسیار مهمی در اقتصاد ایران ایفا کند به طوری که امروزه ۱۰۰درصد توزیع کالاهای دارویی و ۹۰درصد کالاهای FMCG را برعهده دارد و در عین حال ۹درصد از جی دی پی کشور را نیزدر اختیار دارد. برای اینکه بدانیم این رقم چه معنایی دارد باید گفت سهم بخش کشاورزی از جی دی پی کشور رقمی معادل ۱۱درصد است که نشان می‌دهد صنعت پخش چه جایگاه مهمی در اختیار دارد. در گفت‌وگو با احمد شیروانی، دبیر انجمن ملی صنعت پخش کشور به بررسی چالش‌هایی پرداخته‌ایم که این صنعت با…

دنیای‌اقتصاد: خبرساز شدن تصویری از یک گردشگر روس با کیسه‌ای پر از دسته‌های اسکناس ریال، بار دیگر جای خالی اسکناس درشت در اقتصاد ایران را به سیاستگذار یادآوری کرد. البته باید توجه کرد این موضوع منافاتی با ضرورت مهار تورم به‌عنوان یک اولویت برای سیاستگذار ندارد، اما به نظر می‌رسد با کاهش ارزش ریال، انتشار اسکناس‌های جدید که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب می‌شود. از سوی دیگر می‌توان با اطلاع‌رسانی بیشتر، استفاده از کارت‌های اعتباری مخصوص گردشگران را هم رواج داد.

اکوایران: صالحی اصفهانی*:‌ ایران، عراق، مصر، فلسطین، و اردن کمترین میزان مشارکت زنان در بازار کار را دارند. چرایی پایین ماندن مشارکت زنان به سوال مهمی در مورد اقتصاد ایران تبدیل شده‌است. در این مقاله، نظریات عمده‌ای را که برای پاسخ به این سوال مطرح شده به اجمال مرور می‌کنیم.