بی‌اعتباری «ثبت ملی»

در مشهد، مجموعه‌ای ثبت ملی شده بدون آنکه از ثبت خارج شده باشد از شامگاه یکشنبه تا صبح دوشنبه تخریب شده است. این درحالی است که به گزارش «ایسنا»، میراث فرهنگی در نخستین اقدامات خود بعد از آغاز تخریب تلاش کرد تا جلوی کار را بگیرد و حکم دادستانی را مبنی بر تخریب کامل مسجد برگرداند اما در همان لحظات اولیه کالبد اصلی مسجد با حکم دادستانی مشهد، حضور نیروی انتظامی و توسط شهرداری تخریب شد. در همین حال، معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با «میراث آریا» این اقدام شهرداری مشهد را غیراصولی دانسته، چراکه هنوز حکم قانونی در این زمینه به اداره‌کل میراث‌فرهنگی اعلام نشده است.

به گفته مرجان اکبری، این اثر تاریخی ۱۸۰ سال قدمت داشته و جزو میراث معنوی و تاریخی شهر مشهد محسوب می‌شده اما بر اساس شکایت سال گذشته شهرداری مشهد به یکی از شعب دادگاه عمومی و انقلاب حکم اولیه بر ابطال ثبت ملی این اثر صادر شد. با این‌همه، با اعلام اعتراض اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی پرونده در دادگاه تجدیدنظر بررسی شد اما تاکنون حکمی در این‌خصوص به میراث‌فرهنگی ابلاغ و هیچ حکمی مبنی بر خروج این اثر تاریخی ارزشمند به میراث‌فرهنگی اعلام نشده است. وی اجرای طرح نوسازی و بهسازی بافت فرسوده پیرامون حرم رضوی را موجب صدمات زیادی به بافت تاریخی و ارزشمند مشهد توصیف کرده است.

جدال بر سر بافت تاریخی و فرسوده

در همدان درحالی که مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان می‌گوید محدوده شهر تاریخی مصوب شده و شهرداری برای هرگونه اقدام در این بافت باید از میراث‌فرهنگی استعلام بگیرد، رئیس شورای اسلامی شهر همدان به «ایسنا» گفته است که هیچ‌یک از این بافت‌ها به‌عنوان اثر تاریخی ثبت‌شده نبودند وگرنه میراث‌فرهنگی اجازه چنین کاری را به شهرداری نمی‌داد. علی مالمیر، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان با تاکید بر اینکه این منطقه در طرح باززنده‌سازی بافت تاریخی همدان قرار داشته، در گفت‌وگو با میراث آریا یادآوری کرده که هیچ‌کدام از خانه‌های تخریب‌شده، ثبت ملی نبوده‌اند اما درهرحال آثار تاریخی هستند که واجد ارزش هستند و باید حفظ شوند. به گفته او، میراث همدان در حال بررسی موضوع است تا ببیند در این‌خصوص باید اقدام حقوقی انجام شود یا با برگزاری نشست‌ها و جلسات هماهنگی با شهرداری پیگیری شود.

در همین‌خصوص، یکی از دوستداران میراث فرهنگی همدان به «ایسنا» گفته است: «در طرح بازآفرینی محلات قرار بود این خانه‌ها به عنوان اقامتگاه سنتی دیده شود و حتی اعتباری حدود سه میلیارد تومان توسط مسکن و شهرسازی استان برای آن در نظر گرفته شده بود تا با نظارت میراث‌فرهنگی اجرایی شود.» به اعتقاد حسین زندی، شهرداری مخالف این طرح بوده چون با وجود داشتن اطلاعات کافی و کامل از این پروژه، لودرهایش این سه خانه تاریخی را تخریب کردند. دوستداران میراث فرهنگی همدان معتقدند تخریب این سه خانه که حفظ آنها می‌توانسته به باززنده‌سازی محله کبابیان بینجامد، به نوعی تیر خلاص به بافت تاریخی این شهر است. حالا بناهای تاریخی و قدیمی کشور درحالی زیر تیغ لودرها می‌روند که راهکار مقابله با آن، ایجاد فرهنگ احیا در شهرها و بازگرداندن آنها به چرخه اقتصادی کشور است.