عضو شورای اسلامی شهر اصفهان، در گفتگو با دنیای اقتصاد
مصطفی نباتی‌نژاد: حرف اصلی ما این است که آب خودش باعث توسعه صنعت نشود
زمانی که دیگر نیروی کاری برای صنایع باقی نماند تا بتوانند شهر را بیش از این آلوده کنند. یکی از نگرانی‌هایی که در مورد پیشرفت روزافزون صنایع و کارخانه‌ها در جوامع امروزی مطرح می‌باشد، بحث آلودگی‌های زیست‌محیطی به‌ویژه در شهرها است. در کشور‌های توسعه‌یافته غربی تلاش و سعی جدی در جهت ایجاد فنّاوری برای کاهش عوامل آلوده‌کننده به وجود آمده از فرآیند‌های صنعتی انجام‌گرفته است. حال‌آنکه در کشور‌های درحال‌توسعه، تلاش و کوشش در راستای پیشرفت هر چه سریع‌تر در زمینه صنایع و فنّاوری‌های مدرن، توجه آنان را از پرداختن به مسائل زیست‌محیطی به‌ویژه در شهرها بازداشته است. یکی از عوامل مهم ایجادکننده آلودگی‌ها، فرآیند تولید سیمان در این کارخانه‌ها است. به‌طوری‌که می‌توان اهم آلودگی کارخانه‌های سیمان را تولید گردوغبار، گاز‌های آلاینده به شمار آورد که باعث ایجاد مخاطرات زیست‌محیطی و انسانی می‌گردد. الوندیان دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان گفت: کارخانه‌های دور از مناطق شهری مازوت را به‌عنوان سوخت جایگزین مصرف می‌کنند، اما در کارخانه‌های مجاور شهرها کوره‌ها از ظرفیت اصلی خارج‌شده‌اند. شرکت‌هایی مانند سیمان تهران، سیمان گیلان سبز و سیمان شمال ازجمله واحد‌هایی هستند که تولید را کاهش داده‌اند. سیمان بجنورد هم که قطعی گاز آن خبرساز شده در گروه کارخانه‌هایی قرار دارد که مازوت را جایگزین گاز کرده است. به‌طورکلی ۷۰ درصد تولید سیمان در کل کشور اکنون با سوخت مازوت پیش می‌رود. کارخانه‌های دور از مناطق شهری مازوت را به‌عنوان سوخت جایگزین مصرف می‌کنند، اما در کارخانه‌های مجاور شهرها کوره‌ها از ظرفیت اصلی خارج‌شده‌اند. شرکت‌هایی مانند سیمان تهران، سیمان گیلان سبز و سیمان شمال ازجمله واحد‌هایی هستند که تولید را کاهش داده‌اند. سیمان بجنورد هم که قطعی گاز آن خبرساز شده در گروه کارخانه‌هایی قرار دارد که مازوت را جایگزین گاز کرده است. به‌طورکلی ۷۰ درصد تولید سیمان در کل کشور اکنون با سوخت مازوت پیش می‌رود. البته هزینه تولید با مازوت از هزینه تولید با گاز بالاتر است و این برای کارخانه‌های شرق کشور که مازوت را جایگزین گاز کرده‌اند به یک معضل تبدیل‌شده است. کارخانه‌های سیمانی مجبور هستند مازوت موردنیاز خود را از انبار‌های نفت ری و تهران تامین کنند و هزینه حمل مازوت از تهران به استان‌های شرقی به هزینه تولید سیمان این واحد‌ها افزوده می‌شود.
به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با مصطفی نباتی نژاد، عضو شورای شهر اصفهان، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
ادعای تاثیر آلودگی کارخانه‌های سیمان و مازوت سوزی آن‌ها بر هوای شهر تا چه حد درست است و شورا تاکنون از این مسئله مطلع بوده است؟
سهم عددی این موضوع و آلایندگی دقیق کارخانه‌های سیمان از مازوت سوزی هنوز به ما اعلام‌نشده است و در رتبه‌هایی که داده می‌شد در این سال‌ها آلاینده‌های ثابت چسبیده به شهر بود. اگر این مطلب گمانه‌زنی است یک بحث است، اما اگر بحث آزمایش‌هاست بحث دیگری است. اگر این ادعا نتایج یافته‌های پژوهشی باشد در حد خود شورا مطالبه گر آن هستیم.
شورای شهر چه اقداماتی می‌تواند در مقابل وضعیت فعلی صنایع و محاصره‌ی شهر توسط توسعه صنایع داشته باشد؟
شورای اسلامی شهر اصفهان در چارچوب اراده و اختیارات خود نمی‌تواند این موضوع را پیگیری کند مگر اینکه پیگیری حقوقی درباره حق آبه اصفهان داشته باشد و محیط‌زیست اصفهان هم حق آب‌وهوا دارد. در برنامه جامع شهر ورود جدی داشتیم که این برنامه به شکلی نوشته شود که پایداری محیط‌زیستی آن لحاظ شود. قوانینی که سال‌ها قبل گذاشته‌شده بود که شعاع ۵۰ کیلومتری از مرکز شهر یعنی از میدان امام تا ۵۰ کیلومتر حق تأسیس صنایع وجود ندارد. بااین‌وجود هم صنایع درحال‌توسعه هستند. صنایع فعلی در داخل این شعاع طبیعتا باید توسعه‌هایشان محدود و پایدار شود. انتقال آب به اصفهان چیزی که گفته می‌شود این است که این آب‌ها قرار است جایگزین آبی باشد که از سمت رودخانه زاینده‌رود گرفته می‌شود و اگر این آب بیاید مجدد به احیا حقوق آبی اصفهان در زمینه‌های شرب و کشاورزی کمک می‌کند و آن‌ها را توسعه می‌دهد و آب جایگزین است. این‌ها فقط صحبت است و حرف اصلی ما این است که آب خودش باعث توسعه صنعت نشود و بتواند به‌عنوان جایگزین آبی استفاده شود.
انتقال آب از دریای عمان که صحبت آن می‌شود، مقصد اصلی خود را در صنایع یافته است؛ این مسئله مسلما باعث افزایش وسعت آن‌ها و آلوده‌تر شدن شهر می‌شود؛ در این زمینه چه باید کرد؟
باید با صنایع صحبت کرد و نظرشان را پرسید. برخی از صنایع به پساب رو آوردند و با آب چرخشی آبشان را تامین می‌کنند. مرجع در این مسائل محیط‌زیستی، سازمان محیط‌زیست است و نامه‌ها و درخواست‌هایی که در این مدت داشته است قابل رویت است. در بحث آب هم شرکت آب منطقه‌ای باید پاسخگو باشد.
طرح‌های آبی عقب‌مانده به کجا رسید؟
آن چیزی که شورا می‌تواند پیگیری کند پروژه‌های قدیمی آبی است. ازجمله بهشت‌آباد که مسئله آن اگر حل شود مقداری تسکین به وضعیت فعلی است. البته باید در بحث مصارف مدیریت جدی صورت بگیرد. مازاد برداشت در بالادست در غرب استان خودمان و استان هم‌جوار اگر نبود، احتمالا رودخانه جاری بود. آن نقاطی که صنایع اضافه برداشت داشته‌اند و حق حیات را از مناطق مختلف شرق و غرب گرفته‌اند و حق محیط‌زیست را از گاوخونی گرفته‌اند، مطالبات جدی ماست.
برای حمل‌ونقل عمومی و عبور از بحران آلوده‌ترین شهر خاورمیانه چه باید کرد و شورای چه اقداماتی داشته است؟
آلاینده‌های متحرک باید به سمتی برود که منابع پشتیبان برای حمل‌ونقل عمومی تامین شود. حمل‌ونقل عمومی از سمت دولت جدی گرفته نمی‌شود و اعتبارات در این حوزه خوب ارائه نمی‌شود. مدیریت شهر هرآن چه در توان دارد و اولویت اول اش در حوزه حمل‌ونقل عمومی است. مترو و اتوبوس و بی آر تی و نوسازی ناوگان‌ها اعتبارات جدی از سمت دولت می‌خواهد. در بحث آلاینده‌های ثابت یک رصد جدی می‌خواهد و باید منشأهای پروزن آلاینده توسط نهادی‌های مربوطه خود محدود شود و از شهر اصفهان دور شود. در جریان مذاکرات نیروگاه شهید منتظری و برخی دیگر از مجموعه‌ها با محیط‌زیست هستیم. به این گفته می‌شود که باید از شهر دور شوید، آن‌ها هم می‌گویند که باید طرح‌های توجیهی آماده شود. این تضاد‌ها بین بخش صنعتی و محیط‌زیست وجود دارد. اراده و اقتدار مدیریت استان در حل این مسائل مهم‌تر از همه‌چیز است. ما تمام تلاشمان را می‌کنیم که اگر منبعی در اختیار خودمان است، اگر صدا و قلم و تریبونی داریم با اولویت‌های اصلی مردم اصفهان هم‌صدا باشیم.
