آلترناتیو ایرانی؛ عمان جایگزین امارات
دکتر احمد موثقی
استاد دانشگاه
مردم ایران در سال ۹۲ با رای به حسن روحانی نشان دادند که پشتیبان سیاست‌های دولت هستند؛ در واقع رای مردم رای به عقلانیت، اعتدال، اولویت دادن به مسائل داخلی و ملی، صلح، مسالمت و همکاری و تعامل در سطح منطقه‌ای مخصوصا در رابطه با همسایگان و دنیای غرب بود. تعامل و مذاکره به جای تقابل و تخاصم در دل گفتمان اعتدال وجود دارد و با رای چشمگیر مردم مشخص شد که مردم نیز حامی چنین گفتمانی هستند. در شرایط فعلی که کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سیاست‌های خصمانه‌ای را در قبال ایران در پیش گرفته‌اند، مردم باید همراه با دولت تلاش کنند تنش‌ها را داخل خانه کاهش دهند و جریان‌های افراطی را به حاشیه برانند. در عین حال در بخش‌ سیاسی، جریان‌های عقل‌گرا و میانه‌رو باید تلاش کنند که با هم همکاری و گفت‌وگو داشته باشند.
در واقع باید باب گفت‌وگو، توافق و آشتی ملی باز شود زیرا زمانی که از داخل باب مذاکره و گفت‌وگو باز شود، تنش‌ها کاهش یابد و به ثبات و امنیت در معنای جدید آن اهمیت داده شود، در خارج از کشور نیز این گفتمان از سوی ایران پذیرفته خواهد شد. در این رابطه طرز فکر و فرهنگ سیاسی مردم ایران و نخبگان بسیار اهمیت دارد و باید همگان در راستای منافع ملی گام بردارند زیرا در این صورت نوعی اشتراک مساعی و برد متقابل را شاهد خواهیم بود. در رابطه با کشورهای عربی آنچه که مشخص است مردم پشتیبان سیاست‌ها و دیپلماسی عقلانی، سیاسی و عمومی دولت هستند. دولت ایران نیز در رابطه با همسایگان به‌ویژه اعراب و کشورهای اسلامی همواره منافع همسویی داشته و به‌دنبال مذاکره و گفت‌وگو بوده است. باید تاکید کنم که در مواجهه با کشورهای همسایه و کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه به هیچ‌عنوان، رویکرد جنگ و نظامی‌گری را نباید دنبال کنیم؛ بلکه ایران باید سیاست‌هایی را در پیش بگیرد که در جهت کنترل و جلوگیری از گسترش خشونت و جنگ‌طلبی باشد. ما با این سیاست‌ها باید به کشورهای جهان بفهمانیم که ایران هیچگاه تهدیدی برای کشورهای دیگر نبوده و به مرزهای دیگر کشورها تعرضی نداشته است؛ لذا طرح این مسائل یک توهم از سوی کشورهای عربی چون عربستان است.

کشورهای منطقه باید بدانند که مردم و دولت ایران به‌صورت همسو، خواستار حفظ حقوق همسایگان هستند و این‌گونه حرکت‌ها را محکوم می‌کنند. در حوزه داخلی مردم ایران باید از دیپلماسی و سیاست‌های دولت در جهت برقراری ثبات و امنیت حمایت کنند تا فضای اشتغال و کسب و کار فراهم شود و کشور به سمت صنعتی شدن حرکت کند. در عین حال درخصوص حج نیز مردم باید سعی کنند که از سفرهای چند باره و زیاد پرهیز کنند. عربستان سالانه بیش از 3 میلیارد دلار از طریق رفت و آمد حجاج ایرانی درآمد ارزی دارد و در کل بیش از 18 میلیارد دلار درآمد ارزی از حج عایدش می‌شود. این میزان درآمد حدود 10 درصد درآمد نفتی این کشور است. در شرایط کنونی باید کمپینی تشکیل شود تا بسیاری از سفرهای چند باره ایرانیان به عربستان برای حج به‌عنوان یک پاسخ مدنی فعلا متوقف شود. این اقدامات موجب می‌شود که هم به منافع ملی کمک شود و هم پاسخی به عربستان داده شود. در این میان بسیار جای تاسف دارد که افرادی با نگرش‌های تجاری به عربستان سفر می‌کنند زیرا این سفرها هیچ برگشتی برای ایران ندارد و فقط مصرف‌کننده یک سری کالای بی‌ارزش خواهند شد. دولت نیز در سیاست‌هایش در پی‌ آن است که مسیرهای تجاری با عمان را جایگزین کشوری چون امارات کند. ایران تجارت زیادی با امارات دارد اما این کشور حتی منافع خود را نیز در نظر نگرفت و خواستار کاهش روابط با ایران شد؛ این برخورد امارات بسیار غیرواقع بینانه است. اگر چنین سیاست‌هایی در همکاری با دولت از سوی مردم دنبال شود بسیار کمتر از گذشته ثروت و درآمد مردم به جیب رقبا و کشورهای متخاصم خواهد رفت.

نکته دیگر اینکه دولت در سیاست‌هایش و همکاری با اروپا، آمریکا، کمپانی‌ها و شرکت‌های تولید‌کننده باید رونق صنعت هواپیمایی را در اولویت قرار دهد. بخش زیادی از پروازهای ایرانیان از طریق دو کشور قطر و امارات صورت می‌گیرد که در این خصوص با پشتیبانی مردم باید صنعت هواپیمایی رونق بگیرد و شرکت‌های هواپیمایی داخلی جایگزین شرکت‌های هواپیمایی‌ قطر و امارات شوند. اگر چنین اقداماتی را دنبال کنیم هم به لحاظ حیثیتی دستاوردهایی کسب خواهیم کرد و هم این که به لحاظ اقتصادی منافع زیادی عاید ایران می‌شود. پس چه بهتر که مسافران ایران با هواپیماهای ایرانی و شرکت‌های ایرانی سفرهای خود را انجام دهند.در نهایت اینکه صنعت توریسم نیز بسیار مهم است و ایران در این خصوص پتانسیل بسیار خوبی دارد. ملت و دولت باید در همکاری با یکدیگر با تقویت حکومت قانون، قانون مداری و ثبات و بهبود فضای کسب و کار در جذب سرمایه گذاری خارجی همکاری کنند.