دکتر مهدیه جعفری کارشناس محیط زیست مطابق با آیین‌نامه بهداشت محیط مصوب 1371 هیات وزیران جمهوری اسلامی ایران آب آشامیدنی آب گوارایی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن در حد استانداردهای مصوب باشد و مصرف آن عارضه سویی در کوتاه‌مدت یا درازمدت در انسان ایجاد نکند. آب مصرفی برای شرب اجتماعات، علاوه‌بر کافی بودن، باید از نظر بهداشتی نیز مناسب باشد.میزان متوسط مصرف آب برای آشامیدن هر فرد 2-1 لیتر در روز است که باید مطبوع و عاری از هرگونه آلودگی باشد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، آب آشامیدنی که از راه سامانه لوله‌کشی به خانه‌ها رسانده می‌شود. کمتر از ۵ درصد این آب به مصرف آشامیدن می‌رسد. در بسیاری از نقاط جهان، دسترسی راحت و ارزان به آب آشامیدنی وجود ندارد. در این مناطق بیشتر افراد از آب‌هایی استفاده می‌کنند که یا دارای میکروب و آلودگی هستند یا بسبب داشتن املاح و ذرات بیش از اندازه، در طولانی‌مدت برای بدن خطرآفرین هستند. اما در شهرهای چین، بر خلاف دیگر شهرهای جهان، آب آشامیدنی از راه یک لوله جداگانه به خانه‌ها رسانده می‌شود. به‌طور کلی آب را در صورتی قابل آشامیدن می‌گویند که صاف و زلال، بی‌رنگ، بی‌بو و دارای شرایط زیر باشد:
الف- آلوده به عوامل بیماری‌زا ومزاحم نباشد.
ب- عاری از مواد مسموم‌کننده باشد.
ج- مواد معدنی وآلی آن برای مصرف‌کننده زیان آور نباشد.
منابع آب شامل:
الف- آب‌های سطحی مثل رودخانه، نهرها
ب - آب‌های زیرزمینی شامل چشمه، چاه، قنات
میزان مصرف سرانه آب در اجتماعات مختلف متفاوت است و با فرهنگ و ارتقای سطح بهداشت جوامع ارتباط مستقیم دارد. هرچه سطح فرهنگ و بهداشت بالاتر باشد نیاز به آب ومصرف آن نیز افزایش می‌یابد. اما در مناطقی مانند ایران که هر لحظه برلکه‌های خشکسالی افزوده شده و آب فقط به‌صورت تصفیه شده عرضه می‌شود در اقدام اول باید مصرف‌کنندگان نسبت به قیمت تمام شده و واقعی آب توجیه شوند تا مقدار مصرف تا حد امکان کاهش یابد. هیچ‌گونه آبی را نمی‌توان قبل از تصفیه یا اطمینان از سالم بودن آن مصرف کرد هدف از تصفیه آب عبارت است از:
الف) جداکردن مواد شناور و معلق در آب
ب) عاری کردن آب از عوامل بیماری‌زا
ج) برطرف کردن رنگ، بو، طعم نامطبوع آب تا آنجا که مورد قبول مصرف‌کننده
قرار گیرد.
به نظر می‌رسد با شرایط ذکر شده تصفیه آب درمقیاس کوچک (مصارف فردی یا خانگی) بهترین راه‌حل است و همچنین ساده‌ترین روش ضدعفونی کردن آب، جوشاندن آن است. با جوشاندن صحیح آب بسیاری از عوامل بیماریزا نظیر باکتری، کیست و تخم انگل از بین می‌روند. برای مقادیر کم آب درمنازل، می‌توان پس از جوشاندن (به‌مدت یک دقیقه از شروع نقطه جوش) آن را ضدعفونی وعاری از میکرب کردهو پس از سرد شدن بدون جابه‌جا نمودن به ظرف دیگر، برای شرب از آن استفاده کرد. راهکار بعدی که در صورت ارائه آب غیرشرب و یا مشکوک پیشنهاد می‌شود استفاده مجتمع‌ها و ساختمان‌های پرجمعیت از مخازن تصفیه آب مستقر در ساختمان می‌باشد تا از هزینه خرید دستگاه به‌صورت شخصی نیز کم شود. در حال حاضر در ایران که در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد آب با هزینه‌های گزاف تولید و با هزینه‌های بسیار سنگین تصفیه می‌شود و سپس در پروسه‌های هزینه بر تبدیل به آب قابل شرب می‌شود و در شبکه توزیع شهری قرار می‌گیرد و تنها ۱۱ درصد از آن به مصرف شرب انسانی می‌رسد و ۸۹ درصد آن صرف مصارف بهداشتی (شست‌وشو)، آبیاری فضای سبز خانگی و استحمام می‌شود و در واقع بخش اعظمی از هزینه‌های تولید آب شرب در پروسه مصرف، به هدر می‌رود. به اظهار کارشناسان برای تصفیه هر یک متر مکعب آب، مبلغی حدود ۲۰۰ تومان و برای انتقال آن به خانه‌ها و صنایع غذایی حدود ۴۰۰تومان هزینه می‌شود، با این حساب ساده، هزینه تولید تا مصرف یک متر مکعب آب حدود ۶۰۰ تومان است.
تصمیم جداسازی آب شرب و آب بهداشتی ناشی از جلوگیری از هزینه‌های بسیار سنگین تحمیل شده به اقتصاد کشور است و از این رو کارشناسان بر این باورند که در بخش آب ضرورتی مهم‌تر از تفکیک آب شرب و بهداشتی وجود ندارد.
در ایران بیش از ۱۰۰ تصفیه خانه وجود دارد که وظیفه تولید آب تصفیه شده مصارف انسانی شهرها را بر عهده دارد. هزینه هر یک از این تصفیه خانه‌ها کمتر از هزینه یک پالایشگاه نفت متوسط با ظرفیت پالایش ۱۰۰ هزار بشکه در روز نیست اما بازده اقتصادی این تصفیه از ۱۰درصد بازدهی پالایشگاه کمتر است و علت آن نیز مصرف آب قابل شرب بهداشتی در حوزه‌های مصرف خانگی (غیر از مصرف شرب) است که باید برای این هدررفت سرمایه‌ها
چاره اندیشی شود.
در مورد طرح تفکیک آب شرب و غیر شرب از طرف کارشناسان نظراتی بیان شده است: ازجمله تفکیک شبکه آبرسانی، فروش آب شرب بسته‌بندی، استفاده از دستگاه‌های تصفیه خانگی، استفاده از آب شیرین‌کن و... که هریک مزایا و معایبی دارد.
از آنجا که تفکیک شبکه آبرسانی کاری پرهزینه، زمانبر و دارای تبعات منفی اجتماعی است این راه در حال حاضر و به سرعت امکان‌پذیر نمی‌باشد، مگر اینکه این روش در شهرک‌های نوساز لحاظ شود و از همان ابتدا
آب‌ها تفکیک شوند.
فروش آب شرب به‌صورت بسته‌بندی نیز عواقب منفی اقتصادی و اجتماعی به دنبال خواهد داشت، چرا که از طرفی اگر آب شرب در بسته‌بندی‌های پلاستیکی یا به عبارتی ظروف PET عرضه شود، تولید این ظروف بیشتر شده و روز به روز بر تولید زباله از نوع PET افزوده خواهد شد. همچنین عدم حضور اهرم نظارتی قاطع در زمینه کنترل سلامت بهداشتی این آب‌ها باعث می‌شود افراد سود جو با عرضه آب ناسالم سلامت جامعه را به خطر بیندازند.ارائه آب از طریق سکوهای عمومی نیز فقط در شهرهای کم جمعیت می‌تواند راهکار خوبی باشد، ولی در کلان‌شهرها عواقب اجتماعی به همراه خواهد داشت. طرح تفکیک آب تنها زمانی می‌تواند کارساز باشد که با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران کارگروهی متشکل از کارشناسان متخصص در زمینه‌های علمی آب، جامعه شناسان وکارشناسان اقتصادی و همچنین کارشناسان بخش سلامت به‌صورت ویژه برای دستیابی به چندین مدل عرضه آب برای مناطق مختلف و منطبق با شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اکولوژی و محیط زیست منطبق با جمعیت و میزان آب منطقه تشکیل شود تا بتوانند با اتخاذ تصمیم‌های صحیح، راهکار‌های برون‌رفت از وضعیت اضطراری و بحرانی آب را در کشور ارائه بدهند و این امری است که در صورت
اقدام عاقلانه مسوولان عملا قابل اجرا است.