در نشست تخصصی «چالش‌‌های فناورانه شرکت ملی نفت ایران» بررسی شد
مسیرهای تکنولوژیک تولید نفت
حمایت از تولیدکننده‌های دانش
علیرضا دانشی، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌‌خیز جنوب در این نشست با اشاره به اینکه طی دو سال گذشته درهای شرکت ملی مناطق نفت‌‌خیز جنوب به روی شرکت‌های دانش‌‌بنیان باز بوده است، اظهار کرد: تلاش شده است از ایده‌‌ها و ابتکارات این شرکت‌ها برای رفع چالش‌‌های عملیاتی خود استفاده کنیم.وی با بیان اینکه از ابتدای امسال تاکنون بیش از یک همت قرارداد با شرکت‌های دانش‌‌بنیان امضا شده است، افزود: بر اساس برنامه‌‌ریزی انجام‌‌شده تا دو سال آینده قصد داریم حجم قراردادها با شرکت‌های دانش‌‌بنیان را افزایش قابل‌توجهی بدهیم.دانشی با تاکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌‌بنیان در مقام تولیدکننده‌های دانش باید تحت حمایت صنعت نفت باشند، تصریح کرد: متاسفانه به‌‌دلیل انبوهی از شرکت‌های دانش‌‌بنیان امروز شاهد نوعی ترافیک کاری در میان خود این شرکت‌ها هستیم، از این رو باید مجمع مراکز دانش‌‌بنیان صنعت نفت به‌‌منظور تقسیم کار و هم‌‌افزایی میان آنها ایجاد شود.
اهداف فناورانه شرکت ملی نفت
در ادامه سید مهدیا مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد: بهبود بهره‌‌وری از طریق ارتقای سطح فناوری در شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های تابعه با تعریف اجرای تجاری‌‌سازی و بهینه‌‌سازی سبد پروژه‌‌های پژوهشی و فناورانه و استفاده از بازیگران زیست‌‌بوم فناوری و نوآوری جزو ماموریت‌‌ها و چشم‌‌اندازهای این شرکت به‌‌شمار می‌‌آید.
وی بهبود بهره‌‌وری طرح‌‌ها، بهبود تولید اقلام، کالا و فناوری‌‌های راهبردی، افزایش پیاده‌سازی پایلوت‌‌های فناورانه، ارتقای فناوری‌‌های مرتبط با حوزه، توسعه نقش دانش‌‌بنیان، بهبود ارزیابی اقتصادی طرح‌‌ها و بهبود جذب بودجه مصوب سالانه و افزایش ظرفیت جذب فناوری را از جمله اهداف شرکت ملی نفت ایران برشمرد.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران حوزه‌‌های هدف فناوری در شرکت ملی نفت ایران را تولید و بهره‌‌برداری، بهینه‌‌سازی مصرف انرژی، حفاری و اچ‌‌اس‌‌ئی اعلام کرد و گفت: پدافند غیرعامل، اکتشاف و ارزیابی، انرژی‌‌های پاک و هوشمندسازی از دیگر اهداف فناورانه این شرکت است.مطهری اهم اقدام‌‌ها برای متوازن‌‌سازی سبد نمونه کارهای شرکت ملی نفت ایران را پایلوت میدانی ازدیاد برداشت سامانه‌‌های مدیریت یکپارچه، طرح احیای چاه‌‌های بسته و کم‌‌بازده، واگذاری بیش از ۳۰ حلقه چاه، امضای تفاهم‌‌نامه هوشمندسازی ۱۵ میدان نفتی و گازی و تشکیل مرکز راهبری هوش مصنوعی و میدان‌‌های دیجیتال دانست.وی گفت: کارگروه میدان‌‌های نفتی و گازی دیجیتال در شرکت‌های تابع با هدف مدیریت هوشمند تقاضا، تعیین بخش عملیات مرتبط با زنجیره ارزش بالادستی، انجام فرآیند غربالگری و مطالعات امکان‌‌سنجی، تشکیل شرکت‌های پیمانکاری عمده فناوری‌‌های میدان‌‌های نفتی و نهادهای استاندارد ارزیابی و تعیین صلاحیت میدان‌‌های نفتی و گازی دیجیتال اقتصادی ایجاد شده است.
تولید روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز در دستور کار
مهدی حیدری، مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی نیز در این نشست با بیان اینکه شرکت نفت مناطق مرکزی ایران دومین شرکت تولیدکننده گاز کشور است، گفت: مناطق نفت مرکزی تنها شرکت تولیدی متولی ذخیره‌‌سازی گاز است که ۸۵ میدان نفتی و گازی با بیش از ۱۰۰ مخزن را مدیریت می‌کند.وی با بیان اینکه دستیابی به تولید روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب گاز و ۵۰۰هزار بشکه نفت و میعانات گازی از برنامه‌‌های بلندمدت این شرکت است، اظهار کرد: در این زمینه طرح ضربتی افزایش بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز با توسعه ۱۱ میدان گازی و احداث و بازآرایی هفت ایستگاه تقویت فشار گاز در حال اجراست.
مدیرعامل شرکت مناطق مرکزی ایران راهبری ۲۲ واحد بهره‌‌برداری واحد نمک‌‌زدایی و مرکز، تفکیک یک واحد پالایشگاهی و بیش از ۵هزار کیلومترخط لوله جریانی در مناطق سخت‌‌گذر و بیش از ۶۰۰ حلقه چاه گازی و نفتی با پیچیدگی‌‌های منحصربه‌‌فرد را از جمله عملکردهای روزمره شرکت اعلام کرد.
حیدری با اشاره به اینکه حجم نفت اولیه این شرکت ۲۳هزار و ۹۷۰ میلیون بشکه و حجم گاز اولیه آن ۸هزار و ۲۳۹ میلیون مترمکعب است، تصریح کرد: حجم نفت باقی‌‌مانده قابل برداشت این شرکت هم‌‌اکنون ۲هزار و ۳۹۲ میلیون بشکه و حجم گاز باقی‌‌مانده قابل برداشت نیز ۳هزار و ۶۷۸ میلیارد مترمکعب است.وی چالش‌‌های فناورانه شرکت نفت مناطق مرکزی را حفاری و تعمیر چاه‌‌ها، مهندسی نفت، زمین‌‌شناسی و طرح‌‌های اکتشافی دانست و گفت: در بخش تولید با چالش‌‌های فناورانه‌‌ای همچون تراوایی پایین سازند، ضخامت کم لایه تولیدی، تولید همزمان از لایه‌‌های متفاوت، تولید شن و ماسه و ذرات سازندی، به‌‌هم‌‌آمدگی یا تغییرشکل لوله مغزی- جداری، رسوبات مواد آلی، آسیب گل حفاری، تولید آب و گاز اضافی مواجهیم.
مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران چالش‌‌های فناورانه این شرکت در بخش خطوط لوله را شامل رسوبات مواد آلی، رسوبات مواد معدنی، تغییر رژیم جریانی و تجمع مایعات و تامین نشدن فشار انتقال‌‌گر نفت اعلام کرد.
حیدری به‌‌کارگیری فناوری‌‌های نو و بومی‌‌سازی افزایه‌‌های راهبردی در سیالات حفاری، ساخت سیالات سبک حفاری سازگار با محیط‌زیست برای حفاری سازندهای کم‌‌فشار (Normal Sub)، ساخت سیمان حفاری سبک برای کنترل فشارهای دالیزهای سیمانی در مخازن کم‌‌فشار، به‌‌کارگیری روش‌های نو حفاری مانند MANAGED PRESSURE DRILLING مناسب برای مخازن کم‌‌فشار و لزوم تقویت شرکت‌های سازنده رشته‌‌های درون‌‌چاهی و تاج چاه‌‌ها به‌‌ویژه در میدان‌‌های گازی ترش را از جمله چالش‌‌های فناورانه این شرکت برشمرد.
وی چالش‌‌های زمین‌‌شناسی و طرح‌‌های اکتشافی این شرکت را نیز شامل ارائه راهکار برای عبور امواج لرزه‌‌ای از سازند گچساران برای افزایش کیفیت اطلاعات لرزه‌‌نگاری، ارائه روش‌های نوین برداشت و پردازش اطلاعات لرزه‌‌نگاری در نواحی با توپوگرافی کوهستانی خشن، لزوم بومی‌‌سازی و ساخت تجهیزات لرزه‌‌نگاری استاندارد و باکیفیت در کشور، رفع محدودیت در ثبت نمودارهای تصویری نظیر FMI در حفره‌‌های با سایزهای کوچک و برطرف کردن چالش‌‌های پیش روی استفاده از روش‌های ژئومکانیکی برای افزایش تولید نفت و گاز (از قبیل لایه شکافی هیدرولیکی) دانست.مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران طرح احیای چاه‌‌های کم‌‌بازده بسته نفتی را از مهم‌ترین طرح‌‌های فناورانه در این شرکت اعلام کرد و گفت: تاکنون فعالیت‌‌های زیادی در این باره همچون شناسایی حدود ۱۰۰ حلقه چاه بسته و کم‌‌بازده نفتی و گازی، معرفی ۲۵ حلقه چاه نفتی بسته یا کم‌‌بازده برای دریافت پیشنهادهای فنی، امضا، ابلاغ و نافذ شدن قرارداد درباره بعضی از چاه‌‌ها انجام شده است.
ساخت فناورانه دستگاه‌‌های فرآورش سیار نفت
ابوذر شریفی، مدیرعامل شرکت متن نیز در این نشست بیان کرد: هم‌‌اکنون پنج قرارداد در قالب الگوی تازه قراردادهای نفتی ایران با شرکت‌های داخلی برای توسعه میدان‌‌های نفتی شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) در جریان است که در قالب این قراردادها تعداد زیادی تجهیز از داخل کشور تامین می‌شود. وی با بیان اینکه پروژه‌‌های اصلی شرکت متن در استان خوزستان و منطقه غرب کارون قرار دارند، اظهار کرد: هم‌‌اکنون در حوزه شرکت‌های دانش‌‌بنیان کشور بیشتر از هر موردی نیازمند زیرساخت‌‌ها برای استفاده از توان شرکت‌های دانش‌‌بنیان هستیم. مدیرعامل شرکت متن با تاکید بر اینکه شرکت‌های دانش‌‌بنیان در زمینه هر تجهیز ویژه نیاز به یک آزمایشگاه مرجع دارند، گفت: در اجرای پروژه خط لوله انتقال نفت گوره-جاسک ۸۰۰ میلیون دلار کالای بار اول با حمایت شرکت متن استفاده شده است.
شریفی با تاکید بر اینکه معضلات فناورانه شرکت ملی نفت از جنس حکمرانی انرژی است، افزود: شرکت‌های دانش‌‌بنیان باید بتوانند با مجوزهای لازم پس از تامین نیازهای بازارهای داخلی محصولات خود را صادر کنند.
وی با بیان اینکه هم‌‌اکنون ۵۰درصد از دکل‌‌های حفاری کشور برای تعمیرات چاه‌‌های نفت و گاز فعال هستند، ادامه داد: شرکت‌های دانش‌‌بنیان می‌توانند با ارائه راهکارهای فناورانه مدت زمان این تعمیرات را کاهش دهند.مدیرعامل شرکت متن تصریح کرد: یکی از چالش‌‌های کنونی صنعت نفت برای افزایش تولید نفت کمبود محسوس دستگاه‌‌های فرآورش سیار نفت (MOT) است که به نظر می‌رسد شرکت‌های دانش‌‌بنیان بتوانند برای تحول در زمینه ساخت این تجهیز مهم به صنعت نفت کمک شایانی کنند.
تعمیر داخلی تجهیزات خارجی
مسعود پارسی، مدیرعامل شرکت نفت خزر نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه برنامه‌‌ریزی برای حفاری اکتشافی در آب‌‌های کم عمق ساختار زمین‌‌شناسی رودسر واقع در ۱۰ مایلی سواحل شهرستان لنگرود در حال انجام است، گفت: همچنین پروژه لرزه‌‌نگاری اکتشافی در دشت گلستان در دستور کار قرار دارد.وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته مطالعات زمین‌‌شناسی مقطعی در ساختارهای جنوبی دریای خزر از سوی شرکت‌های خارجی انجام می‌شد، افزود: این مطالعات به‌‌منظور کاهش هزینه‌‌های حفاری باید دقیق‌‌تر در دستور کار قرار بگیرد، در این زمینه به کمک شرکت‌های دانش‌‌بنیان نیاز داریم.مدیرعامل شرکت نفت خزر با بیان اینکه بیش از ۲۵۰ تجهیز ساخت کشورهای اروپایی غربی و آمریکا روی سکوی حفاری نیمه‌‌شناور «ایران - امیرکبیر» نصب است، اظهار کرد: ما برای تعمیرات و نوسازی این تجهیزات نیز به توان شرکت‌های دانش‌‌بنیان نیاز داریم.
