بدبینی به گیاهان تراریخته هنوز ادامه دارد
بیل فریز، مدیر علمی مرکز غیردولتی ایمنی غذا، با انتقاد از افزایش چشمگیر استفاده از علفکشهای سمی اظهار کرد: من نمیدانم چرا باید دیدگاههایمان را تغییر دهیم، در حالی که آنها هنوز همان کارها را برای تکثیر گیاهان تراریخته انجام میدهند. بذرهایی که برای رشد در شرایط محلی خاص طراحی شدهاند، قرنهاست که از طریق اصلاح متعارف، با تلاقی گیاهان با ویژگیهای مرتبط و انتخاب نتایج مورد نظر، توسعه یافتهاند. اما از آنجا که آب و هوای سختتر شرایط رشد خصمانهای را برای بذرهای معمولی ایجاد میکند، شرکتهایی مانند بایر مونسانتو، کورتیوا شرکت صنایع شیمیایی آمریکایی و سینگنتا یک شرکت علوم و فناوری کشاورزی و صنایع شیمیایی سوئیسی چندملیتی، محصولات GMO را کارآمدتر از گذشته تبلیغ میکنند.
به گفته سخنگوی بایر آلمان، فناوریهای جدیدتر میتوانند زمان توسعه گونههای دلچسبتر را «سالها» در مقایسه با روشهای سنتی اصلاح محصول کاهش دهند. این سخنگو در ادامه افزود: تحمل در برابر خشکسالی یک ویژگی پیچیده است که ژنهای زیادی را درگیر میکند. بنابراین، توانایی ایجاد صفات مقاوم به خشکی از طریق روشهای اصلاحی کلاسیک مانند آمیزش متقابل محدود است.
منتقدان قدیمی محصولات تراریخته میگویند که آنها پذیرای رویکردهای جدید هستند اما به این صنعت جدید کماکان اعتماد ندارند، زیرا محصولات با بذر معمولی را ایمنتر و با اشکالات زیستمحیطی کمتری میدانند. فریز با اشاره به استدلال طرفداران محصولات تراریخته مبنی بر اینکه محصولات اصلاحشده ژنتیکی برای تولید غذای کافی برای جمعیت رو به رشد در یک سیاره در حال گرم شدن ضروری است، اظهار کرد که قبلا بارها به این موضوع اشاره کردیم که تا سال ۲۰۵۰ در تغذیه جهانی دچار مشکل خواهیم شد، مگر اینکه محصولات GMO را مد نظر قرار دهیم.
اما برای فریز این ادعا فقط فریب و پوششی واقعا موثر است که توسط آفتکشها و کنگلومراهای دانه تزئین میشود تا چهره خوبی از این فناوری جدید نشان دهد. شرکت آمریکایی کورتیوا نیز میگوید این شرکت بر «فناوریهای اصلاح نژادی جدید مانند ویرایش ژن» متمرکز است تا از تنوع ژنتیکی موجود در DNA گیاه هنگام ایجاد انواع جدید بذر استفاده کند. شرکتها میگویند چنین محصولات تراریختهای میتوانند به عادیسازی عملکرد محصول کمک کنند، حتی اگر رطوبت شدید ناشی از باران یا سیل باعث گسترش قارچ یا آفات شود. در ماه ژوئیه، مجمع جهانی اقتصاد بر پتانسیل محصولات تراریخته برای کمک به کاهش انتشار گازهای گلخانهای با ایجاد نژادهایی که دی اکسید کربن بیشتری را نسبت به محصولات کشت شده معمولی حذف میکنند، تاکید کرد.
ایمنی، نگرانیهای زیست محیطی
فریز گفت، بسیاری از تولیدکنندگان آمریکایی گزینههای GMO را ترجیح میدهند، زیرا اگرچه پرهزینهتر هستند، اما به نیروی انسانی کمتری نیاز دارند. بر اساس آمارهای دولت ایالات متحده، بیش از ۹۰ درصد ذرت، پنبه و سویا در ایالات متحده در حال حاضر برای مقاومت در برابر علفکشها و/ یا حشرات اصلاح ژنتیکی شدهاند. کشاورزان از سال ۲۰۱۱ ذرت را برای تحمل خشکسالی کشت میکنند. چه این ویژگی با اصلاح سنتی یا با بذرهای GMO به دست آید یا نه، گیاهان حاصل معمولا با گیاهان تراریختهای ترکیب میشوند که میتوانند در برابر علفکشها مقاومت کنند.
مایکل هانسن، دانشمند ارشد در Consumer Reports میگوید: آنها در دهههای ۷۰ و ۸۰ میلادی به ما گفتند که محصولات تراریخته مغذیتر خواهند بود، سطح نیتروژن را اصلاح میکنند، در مقابل همهچیز مقاومت میکنند و عمدتا محصولات مقاوم به علفکش هستند. دانا پرلز، مدیر ارشد برنامه غذایی و کشاورزی در شبکه زیست محیطی دوستان زمین، گفت که تراریختهها با مواد شیمیایی خشن که آلودگی آفتکشها را تداوم میبخشد و به جمعیت حشرات، سلامت خاک و کیفیت آب آسیب میرساند، دست به دست هم میدهند.
پرلز به «پیشرفتهای باورنکردنی» در دستکاری مواد ژنتیکی اذعان کرد، اما گفت که دانشمندان هنوز در درک ما از عملکرد پیچیدگی باورنکردنی حیات، هم در یک ارگانیسم و هم در اکوسیستم، کاملا محدود هستند. در حال حاضر، او از روشهای نظارتی بر فناوری جدید GMO، که ریشه در رویکرد احتیاطی دارد، حمایت میکند. اندرو اسمیت از موسسه رودیل گفت: استفاده از گیاهان تراریخته برای کمک به گیاهان برای مقاومت در برابر خشکسالی و سایر شرایط شدید به نوعی خوشخیالی است مگر اینکه از سلامت خاک اطمینان حاصل شود.
اسمیت از شیوههای کشاورزی مانند چرخش محصولات کشاورزی، محدود کردن نهادههای شیمیایی و کاهش خاکورزی خاک حمایت میکند. چنین تکنیکهایی که به عنوان کشاورزی احیاکننده شناخته میشوند، منجر به ایجاد خاک سالمتر میشود که بتواند آب بیشتری را حفظ کند. اسمیت گفت: این یک استراتژی برای کاهش تغییرات آب و هوایی است.