در گفت‌‌‌وگو با مدیر HSE شرکت تربت پاک عنوان شد
راهکاری برای کاهش حوادث ساختوساز
متن زیر ماحصل گفت‌وگوی ما با محمد مهرجو مدیر HSE شرکت تربت پاک حول محور اصول HSE است.
مدیریت کنترل حوادث به چه میزان اهمیت دارد؟
بروز حوادث همواره ناشی از خطای انسانی نیست و گاهی به جهت ضعف در کنترل که وظیفه مدیریت است به وقوع می‌پیوندد. از حدود ۱۰ سال پیش رفته‌رفته توجه به اصول HSE در ساختمان با به کارگیری افراد آشنا یا متخصص در این حوزه افزایش یافت و اکنون HSE در بسیاری از شرکت‌های ساختمانی جزئی لاینفک از سیستم مدیریت آنها و به بیانی دیگر جزئی از چارت سازمانی آنها شده است؛ اما همچنان اغلب مدیران ساختمانی به مقوله HSE به عنوان هزینه نگاه می‌کنند و در هنگام برنامه‌ریزی‌ها با چشم‌پوشی از هزینه‌های مستقیم و بالاخص غیرمستقیم، حوادث سبب کندی در پیشرفت HSE و عدم ایجاد جایگاه واقعی آن شده‌اند. از دیدگاه ما بزرگ‌ترین دستاورد وجود یک نظام صحیح HSE در هر شرکت یا پروژه‌ای کمک به رشد کلیه ارکان سازمان از لحاظ کیفی و بهبود سیستم‌های مدیریت است که این مهم محیطی امن را جهت سرمایه‌گذاری مالی و انسانی ایجاد می‌کند. به بیان دیگر سازمانی که به سلامت ایمنی و محیط‌زیست ذی‌نفعان اهمیت می‌دهد به حدی از بلوغ رسیده که آن را نسبت به سایرین به مراتب قابل اعتمادتر می‌کند.
مقوله HSE تا چه حدی در حیطه نظارت بالادستی توسط سازمان‌های ذی‌ربط قرار دارد و نظر شما در این رابطه چیست؟
همکاران ما تاکنون در کلیه ارگان‌ها، سازمان‌ها و ادارات ذی‌ربط، زحمات و تلاش‌های فراوانی در جهت رشد و تعالی HSE کشور داشتند؛ اما همه می‌دانیم تا زمانی که یک ساختار به صورت ریشه‌ای و سیستماتیک توسط استادان اهل فن آن حوزه ایجاد یا سیاستگذاری نشود پیشرفت به‌خصوصی حاصل نمی‌شود. نظارت‌‌‌ها به دلایل مختلف کافی نیست؛ بعضا وجود ندارد یا بسیار بی‌کیفیت است و این شکاف بین ادارات و ناظران بالادستی با سازمان‌های مختلف، سبب کندی حرکت چرخ پیشرفت HSE کشور شده است.
چه اقداماتی باید در جهت افزایش تعاملات بین شرکت‌ها و ادارات نظارتی به منظور بهبود شرایط HSE کشور انجام پذیرد؟
در وهله اول باید نگاه به HSE تغییر کند. هم‌افزایی و کار تیمی تمامی ارگان‌ها اعم از ناظر و مجری در بهبود شرایط HSE تاثیر‌گذار است. سیاستگذاری‌‌‌ها و تعیین اهداف استراتژیک HSE در سازمان‌های مرجع کشور به عنوان برنامه‌ریز یا ناظر باید به متخصصان و استادان اهل فن این رشته که اکنون تعداد کمی هم ندارند سپرده شود. باید HSE از سنین بسیار کم تا ورود به محیط کار در کنار سایر دروس تدریس شود و به جای افزایش تعداد ناظران یا اجبار در پذیرش قوانین و ضوابط HSE با افزایش کیفیت بازرسی‌ها و برگزاری جلسات و گردهمایی‌های ادواری که شرکت‌ها ملزم به حضور در آنها باشند دیدگاه‌‌‌ها و نظرات شنیده و به نوعی با ایجاد فضایی پویا ضمن آموزش و فرهنگ‌سازی HSE تعاملات واقعی و لازم ایجاد شود، برای مثال در همین راستا پیشنهاد ما به ادارات ذی‌ربط این است که در جهت کاهش خطاهای انسانی در محیط کار با ایجاد بستری مناسب از یادگیری دانش و مهارت ایمنی توسط هر فرد متناسب با نوع شغل وی به صورت ادواری یا قبل از استخدام اطمینان حاصل کنند و فعالیت افراد منوط به داشتن کارت صلاحیت ایمنی باشد. مثلا ما به عنوان کارفرما مکلف به جذب آرماتوربندی باشیم که کارت مهارت HSE آرماتوربندی داشته باشد.
جایگاه HSE در شرکت تربت پاک چگونه است و تاکنون چه دستاوردهایی در این زمینه داشته است؟
واحد HSE تربت پاک قبلا پروژه‌محور و از مهر ماه سال ۱۳۹۸ در قالب یک دپارتمان به صورت یکپارچه ایجاد و تاکنون مدیریت شده است. در این مدت با بهره‌گیری از کارشناسان مرتبط و با‌تجربه این رشته در پروژه‌های برج الماس، برج‌های مسکونی راسپینا و لوله انتقال نفت کوه کبود تا این لحظه به آمار چشمگیر ۷ میلیون نفر ساعت بدون حادثه منجر به فوت، نقص عضو یا ازکارافتادگی دست یافته و همواره بهبود مستمر داشته‌ایم.
دستورالعمل‌های مبتنی بر فرهنگ سازمان به چه معناست؟
به طور کلی صنعت ساختوساز محیط کاری خاصی است با چالش‌های متعدد و مختلف؛ افراد با فرهنگ‌های اکتسابی متفاوت، میانگین سطح سواد کم و روحیه‌ای خشن یا به بیان بهتر سیستم‌گریز در کنار هم جمع شده‌اند تا با فرآیندهای کاری خاص و مخاطره‌آمیز یک پروژه را تمام کنند. حال اگر انتظار داشته باشیم که همه این افراد با خصوصیات مختلف، مفاد کلیه آیین‌نامه‌ها و الزامات سازمان‌های مرجع را در قالب دستورالعمل‌های متعدد رعایت و اجرا کنند محکوم به شکست خواهیم بود و این دقیقا همان اتفاق ناخوشایندی است که برای اکثر سازمان‌ها افتاده است و در بهترین حالت فقط ۲۰-۳۰درصد مفاد دستورالعمل‌ها رعایت می‌شود. ما ضمن استفاده از آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بین‌المللی و کشوری و پایبندی به آنها، خود رویه‌ها را به ترتیب اولویت و نیاز سیستم مدیریت HSE به گونه‌ای تدوین کرده‌ایم تا در تعامل با نیازها و رویه‌های سایر واحدها، حداکثر مقبولیت و توانایی جاری‌سازی را داشته باشد. سپس از طریق ممیزی‌ها و بازنگری‌های ادواری متناسب با فرهنگ سازمان خود در آن مقطع دستورالعمل‌ها را به‌روز می‌کنیم.
