استاد بازی‌‌ها: هنری کیسینجر و هنر دیپلماسی خاورمیانه‌‌ای

 بنابراین وی می‌خواست این روند عادی‌سازی قبل از مرحله‌ بعدی مذاکرات تکمیل شود تا مبادا از آن به‌عنوان ابزاری برای چانه‌زنی استفاده شود. کیسینجر از تشریح فرآیند گام‌به‌گام دایان استقبال کرد. او پیشنهاد کرد که سادات باید این تعهدات را در قبال ایالات‌متحده نیز بپذیرد؛ زیرا اگر او از این امر سرپیچی کند، «آن‌گاه می‌توانیم بگوییم که ما نیز فریب خورده‌ایم.» او سپس استراتژی خرید زمان خود را تکرار کرد که «به ما فرصتی می‌دهد تا فتیله‌ هیستری را پایین کشیده و چرخه را بشکنیم.» این‌بار مایر با او موافقت کرده بود. این قبل از ژنو بود. از آن زمان، مایر دوباره به‌عنوان نخست‌وزیر انتخاب‌شده بود؛ هرچند با حاشیه‌ کمتری از کرسی‌ها. با یک دستورالعمل تجدیدشده اما یک تحقیق رسمی درباره انجام جنگی که بر سر او معلق بود، مایر اکنون نیاز داشت تا سربازان را به خانه بیاورد. مایر با سرعت غافلگیرکننده حرکت کرد و کابینه‌ موقت اسرائیل را ترغیب کرد تا پیشنهادی را که دایان در آن جلسه‌ قبلی در اورشلیم به کیسینجر بیان کرده بود، تایید کند.

جمعه، ۴ژانویه۱۹۷۴، واشنگتن‌دی‌سی. هنگامی‌که دایان در ۴ژانویه در واشنگتن با کیسینجر تماس گرفت، یک پیشنهاد اسرائیلیِ کاملا شکل‌گرفته و مورد تایید کابینه را به او [کیسینجر] ارائه کرد. دایان با اطمینان پیش‌بینی کرد که هیچ مشکلی برای تصویب توافقی بر این اساس در کنست جدید وجود نخواهد داشت. در مقایسه با اقدامات طاقت‌فرسایی که کیسینجر طی سه ماه گذشته با اسرائیلی‌ها انجام داده بود، این ابتکار واقعا مورد استقبال قرار گرفت. کیسینجر در یادداشتی به نیکسون پس از دیدارشان، پیشنهادی را که دایان مبنی بر جدایی نیروها به وی [کیسینجر] داده بود به رئیس‌جمهور ارائه کرد:

 اسرائیل تمام نیروهای خود را که در حال حاضر در غرب کانال سوئز پشت خط نظامی اصلی اسرائیل و در حدود ۳۰کیلومتری شرق کانال، در انتهای غربی گذرگاه میتلا و گیدی است، خارج خواهد کرد.

 ارتش دوم و سوم مصر - با اندکی تغییر- خطی را که در حال حاضر در دست داشتند و حدود هشت تا ده کیلومتری شرق کانال بود، حفظ کردند.

 تعداد ارتش مصر به‌طور قابل‌توجهی در شرق کانال کم می‌شود تا یک منطقه‌ جلویی مضاعفی به عرض ۶ تا ۱۰کیلومتر دیگر ایجاد کند که فقط حاوی سلاح‌های سبک مصری باشد؛ همین امر درباره طرف اسرائیل نیز صدق می‌کند.

 با حرکت به سمت شرق، یک منطقه‌ حائل غیرنظامی ۱۰کیلومتری وجود خواهد داشت که توسط نیروی سازمان ملل نظارت می‌شود.

 علاوه بر این، اسرائیلی‌ها مایلند توپخانه و سلاح‌های ضدهوایی خود را به‌اندازه‌ کافی به سمت شرق حرکت دهند تا فقط نیروهای خودی تحت پوشش قرار گیرند، مشروط بر اینکه مصری‌ها مایل به انجام همین کار، به سمت غرب باشند.

پیشنهاد دایان، با عقب‌نشینی ۳۰کیلومتری اسرائیل از کرانه شرقی کانال، در واقع مشابه پیشنهاد غیررسمی‌ای بود که یاریو دو ماه قبل در مذاکرات کیلومتر۱۰۱ به الجمسی داده بود؛ اما پس‌ازآن، از قضا، به‌دلیل مخالفت دایان پس گرفته یا از آن عقب‌نشینی شد. پاسخ کیسینجر مشتاقانه بود. او گفت: «پیشنهاد خوبی است» و سپس، مانند استادی که یک دانشجوی باهوش را تشویق می‌کند، آن را چنین توصیف کرد: «از نظر فکری قابل‌احترام...بسیار مبتکرانه و اساسا منصفانه.» با خوشحالی آن را به سادات تقدیم می‌کرد.

اما دایان تمام نکرده بود. او تمام الزامات اسرائیل را در ازای آن فهرست کرد، از جمله دو مورد که در مذاکرات بعدی بسیار آشنا به نظر خواهد رسید: تعهد مصر به عدم جنگ (دایان آن را «اولین گام صلح» نامید) و تفاهم بلندمدت درباره تامین و تدارکات تسلیحات از سوی ایالات‌متحده. کیسینجر که با دقت گوش می‌داد، ارزیابی کرد که یکی از حوزه‌های مشکل، درخواست دایان برای خروج تمام تانک‌های مصری از ساحل شرقی کانال است. سادات منافع مصر را نسبت به نگرانی‌های گسترده‌تر اعراب در اولویت قرار می‌دهد؛ اما نمی‌توان او را نه برای مردمش و نه برای جهان عرب مانند یک خائن رها کرد. ممنوعیت تانک‌ها در قلمرو بازپس‌گیری‌شده‌ مصر، او را در برابر این اتهام آسیب‌پذیر می‌کند. کیسینجر تعداد نمادین پنجاه تانک را پیشنهاد کرد تا سادات بتواند بگوید سلب صلاحیت مطلق وجود ندارد.

کیسینجر سپس هشدار داد که گرفتن بیانیه‌ پایان جنگ در این مرحله دشوار خواهد بود. کیسینجر درباره خط تامین با ثبات‌تر تسلیحات، گفت که درباره آن با شلزینگر گفت‌وگو خواهد کرد و به برداشت نخ‌نمای خود مبنی بر اینکه پنتاگون مسوول چنین تصمیماتی است، چسبیده است.

p04 copy