گروه دیپلماسی: معرفی حیدر العبادی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید عراق از جریان ائتلاف ملی و از سوی فواد معصوم رئیس‌جمهوری کرد زبان این کشور، امیدواری‌ها برای خروج از بن‌بست فعلی را افزایش داده است. هر چند نوری المالکی نخست‌وزیر پیشین این انتخاب را خلاف روح قانون اساسی در این کشور می‌داند، اما استقبال جریان‌های سیاسی در عراق و همچنین تبریک همزمان ایران و عربستان به‌عنوان دو بازیگر مهم منطقه‌ای از تکمیل فرآیند تشکیل دولت جدید در بغداد، به نوعی پایان سیاسی نوری مالکی را رقم زده است. وزارت امور خارجه ایران با انتشار بیانیه‌ای از تکمیل مراحل تشکیل دولت جدید عراق استقبال و از تعیین هرچه سریع‌تر اعضای کابینه توسط نخست‌وزیر و طی شدن مراحل اخذ رای اعتماد در مجلس ملی عراق حمایت کرده است. همزمان علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با روزنامه الوفاق پیشنهاد نامزد نخست‌وزیری از سوی شیعیان عراق را زمینه‌ساز انسجام در این کشور دانست. از سوی دیگر علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران نیز در جلسه غیرعلنی مجلس گزارشی از وضعیت عراق به نمایندگان ارائه کرد.

به‌نظر می‌رسد تلاش‌های چندگانه جمهوری اسلامی ایران در حمایت از پازل سیاسی عراق نشان از اهمیت بغداد در دیپلماسی منطقه‌ای تهران دارد. بر کسی پوشیده نیست که ایران مهمترین و اثرگذارترین بازیگر منطقه‌ای در عراق محسوب می‌شود. پیوندهای فرهنگی و تاریخی از یکسو و روی کارآمدن اکثریت شیعیان پس از سقوط صدام باعث شده تا قرابت‌های ایران و عراق در بعد سیاسی هم نزدیک و نزدیک‌تر شود.

بیانیه وزارت امور خارجه ایران می‌گوید که ایران همانند گذشته کمک‌ها و حمایت‌های خود را از دولت و ملت عراق در مبارزه با تروریسم و همچنین تقویت ثبات و امنیت آن کشور ادامه خواهد داد و از نقش مرجعیت عالی و همه نیروهای سیاسی عراق در حفظ وحدت، حاکمیت ملی و تسریع در روند تکمیل پروژه شکل‌گیری دولت جدید قدردانی می‌کند. به گزارش «ایرنا»، از اداره کل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت امور خارجه، در این بیانیه آمده است: «جمهوری اسلامی ایران از مجموعه گامهای برداشته شده در مسیر تکمیل روند سیاسی در عراق و برگزاری موفق سومین دوره انتخابات پارلمانی این کشور حمایت می‌کند.» همچنین در این بیانیه آورده شده است: «اصول و مبانی مورد توجه و تاکید جمهوری اسلامی ایران در خصوص تعیین نخست‌وزیر و تشکیل دولت جدید عراق از ابتدا بر مولفه‌های قانون اساسی و قانون انتخابات، رهنمودهای مرجعیت عالی و توافق در

هم پیمانی ملی مبتنی بوده است.»

وزارت خارجه در این بیانیه تاکید کرده است: «بدیهی است جمهوری اسلامی ایران همانند گذشته کمک‌ها و حمایت‌های خود را از دولت و ملت عراق در مبارزه با تروریسم و همچنین تقویت ثبات و امنیت آن کشور ادامه خواهد داد و از نقش مرجعیت عالی و همه نیروهای سیاسی عراق در حفظ وحدت ، حاکمیت ملی و تسریع در روند تکمیل پروژه شکل‌گیری دولت جدید قدردانی می‌کند.» پیشتر علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران انتخاب حیدر عبادی، نخست‌وزیر جدید عراق را به او، مرجعیت دینی، مردم و گروه‌های سیاسی عراق تبریک گفته بود. شمخانی اعلام کرده بود که ایران «از روند قانونی طی شده» در انتخاب عبادی حمایت می‌کند. دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران از همه گروه‌ها و ائتلاف‌های عراق خواسته تا برای «رعایت چارچوب‌های وحدت ملی به منظور حفظ منافع ملی و در نظر گرفتن حاکمیت قانون، توجه به شرایط حساس کشور عراق به منظور مقابله با تهدیدات خارجی» اتحاد خود را حفظ کنند.» شمخانی همچنین دیروز در جلسه غیرعلنی با نمایندگان مجلس گزارشی را از وضعیت عراق به استحضار نمایندگان رساند. حسین سبحانی‌نیا در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت، در تشریح نشست غیرعلنی دیروز چهارشنبه مجلس، گفت: «درنشست غیرعلنی دیروز علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی حضور یافت و گزارشی را درباره وضعیت عراق و تحرکات گروه‌های تروریستی به نمایندگان ارائه کرد.»

فراهم شدن زمینه انسجام عراق

همزمان علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه الوفاق درباره انتخاب نخست‌وزیر عراق گفت که انتخاب رئیس مجلس و رئیس‌جمهور در کشور عراق نشان از توفیق سیاسیون عراقی است و یک گام به جلو محسوب می‌شود. به گزارش خبرگزاری خانه ملت، علی لاریجانی با بیان اینکه شیعیان عراق با پیشنهاد نامزد نخست‌وزیری زمینه را برای تشکیل ساختار منسجم سیاسی در عراق فراهم کرده‌‌اند، افزود: «انشاءالله عراقی‌ها با استفاده از ظرفیت‌های دموکراسی مشکلات امنیتی عراق را نیز حل کنند.»

همه چیز برای مالکی تمام شد

از سوی دیگر خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی تحلیلی با بیان اینکه ایران از حیدرالعبادی برای هدایت عراق حمایت کرد، نوشت: «این اقدام، ایران را با آمریکا و اتحادیه اروپا در جهت فشار به مالکی برای کناره‌گیری در یک خط قرار داد.» پائول سالم، معاون پژوهش موسسه خاورمیانه در واشنگتن گفت: «زمانی‌که ایران از عبادی حمایت کرد، همه چیز برای مالکی تمام شد.» او افزود: «زمانی‌که ایران از مالکی حمایت نکند، او دیگر هیچ اهرمی ندارد.» سالم اضافه کرد: «مالکی ممکن است برای تصاحب یک وزارتخانه که همچنان به او قدرت و مصونیت می‌دهد، مذاکره کند.»

حمایت همزمان ایران و عربستان از عبادی

این‌همه درشرایطی است که ایران و عربستان از انتخاب حیدر عبادی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید عراق استقبال کرده‌‌اند. روز گذشته سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی با استقبال از انتخاب حیدر عبادی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید عراق، اعلام کرد که این اتفاق یکی از بهترین خبرهایی بوده که در روزهای اخیر شنیده است. نخستین بار است که پس از سقوط صدام، ایران و عربستان از یک نخست‌وزیر درعراق حمایت می‌کنند. عربستان در سال‌های گذشته و پس از اشغال عراق موضع منفی نسبت به دولت بغداد داشت و حتی حاضر نشد سفارت خود در بغداد را بازگشایی کند. اما پیام حمایت ایران و عربستان درکنار حمایت آمریکا از دولت جدید بغداد، می‌تواند نشانه‌ای مثبت برای بازگشت آرامش به کشور بی‌ثبات عراق باشد. در هفته‌های گذشته گروه تروریستی داعش با استفاده از خلأ قدرت در بغداد، مناطقی را در شمال این کشور تحت تصرف خود گرفت و هم اینک در این مناطق اعلام خلافت اسلامی کرده است. حمایت مشترک ایران، عربستان و آمریکا از دولت جدید عراق می‌تواند موضع دولت مرکزی بغداد را در مقابله با گروه تروریستی داعش تقویت کند. از سوی دیگر هم‌داستانی تهران و ریاض در عراق می‌تواند در حل دیگر مشکلات و بحران‌های منطقه‌ای ازجمله بن بست سیاسی در انتخاب رئیس‌جمهور جدید لبنان نیز راهگشا باشد.