دنیای اقتصاد- بر اساس طرحی که روز گذشته و طی یک شور دو ساعت و نیمه در مجلس به تصویب رسید، هرگونه تغییر اساسنامه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیردولتی تنها «با پیشنهاد هیات موسس» ممکن خواهد بود و «کلیه مصوبات وضع شده مغایر» با این طرح لغو می‌شوند.با تصویب این طرح، اساسنامه جدید دانشگاه آزاد‌ (مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) لغو و اجازه وقف اموال این دانشگاه صادر شد. در یک جلسه پر حاشیه حاصل شد

رای مجلس به وقف دانشگاه آزاد

با تصویب نمایندگان، اساسنامه مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ملغی‌الاثر و زمینه وقف اموال دانشگاه آزاد فراهم شد

هادی چاوشی- مجلس شورای اسلامی با تصویب طرحی یک فوریتی، اساسنامه جدید دانشگاه آزاد‌ (مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی) را لغو و اجازه وقف اموال این دانشگاه را صادر کرد، تا در چالش چندساله دولت و هیات موسس دانشگاه آزاد، نظر نهایی را اعلام کرده باشد.

بر اساس طرحی که روز گذشته و طی یک شور دو ساعت و نیمه در مجلس به تصویب رسید، هرگونه تغییر اساسنامه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیردولتی تنها «با پیشنهاد هیات موسس» ممکن خواهد بود و «کلیه مصوبات وضع شده مغایر» با این طرح لغو می‌شوند. نمایندگان برای باز کردن مسیر وقف دانشگاه آزاد نیز به چنین مصوبه‌ای رای مثبت دادند: «وقف اموال مراکز آموزشی عالی غیردولتی، غیرانتفاعی و سایر موسسات غیردولتی غیرآموزشی که هیات موسس یا هیات امنای آنها حق تصرف مالکانه نسبت به آن دارند و تا تاریخ تصویب این قانون صیغه وقف آن جاری شده است یا در آینده جاری شود، معتبر است.»

بدین ترتیب ظرف یک روز، مجلس هم راه را برای وقف کلیه اموال دانشگاه آزاد باز کرد و هم اساسنامه جدید این دانشگاه را که دو ماه قبل از سوی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده بود، ملغی‌الاثر کرد تا کلیه اختیارات در این زمینه بار دیگر به هیات موسس دانشگاه آزاد واگذار شود. هیات موسسی که اکبر‌هاشمی رفسنجانی رییس آن است و عبدالله جاسبی، عبدالکریم موسوی اردبیلی، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، علی‌اکبر ولایتی، محسن قمی، حمید میرزاده و سید حسن خمینی اعضای آن را تشکیل می‌دهند. پیش‌تر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی (به ریاست رییس‌جمهور) با تصویب اساسنامه جدید، اعضای تازه‌ای برای هیات امنای دانشگاه آزاد معرفی کرده بود تا زمینه تغییر رییس این دانشگاه را فراهم کند، اما هیات موسس دانشگاه آزاد نه تنها زیر بار اساسنامه جدید نرفت و آن را «خلاف شرع و قانون» دانست، حتی از طریق اقدام قضایی حکم توقف اجرای این اساسنامه را نیز از دادگاه گرفت که خبر آن، روز شنبه همین هفته منتشر شد.

موضوع وقف اموال دانشگاه آزاد هم که از شهریورماه سال گذشته مطرح شده و مناقشات بسیاری را باعث شده بود، با مصوبه دیروز مجلس تقریبا نهایی می‌شود. هر چند مصوبه یادشده برای تبدیل شدن به قانون، نیازمند تایید شورای نگهبان نیز هست و هیات موسس دانشگاه آزاد برای خاطر جمع شدن از این باب، باید در انتظار اظهار نظر این شورا بمانند.

شور پرشور بر سر دانشگاه آزاد

تصویب طرح یک فوریتی «حمایت از تاسیس و تقویت موسسات و مراکز آموزش عالی غیر‌دولتی» در مجلس شورای اسلامی، هیاهوی فراوانی را در صحن بهارستان ایجاد کرد، اما نه اعتراض‌های تند و تیز مخالفان سنتی عبدالله جاسبی در مجلس (همچون علیرضا زاکانی و الیاس نادران) و نه اخطار قانون اساسی محمد دهقان، عضو هیات رییسه (که با نظر مثبت علی لاریجانی نیز همراه شد، اما نمایندگان به آن رای منفی دادند) هیچ کدام نتوانست مانع از تصویب آن شود. طرحی که در تصویب کلیات و جزئیاتش حدود ۱۳۰ موافق ثابت‌قدم داشت که به نظر می‌رسید حاضرند به هر موضوعی به نفع دانشگاه آزاد رای دهند.

مخالفان و موافقان برای تاکید بر نظرات خود در تصویب بند مربوط به وقف دانشگاه آزاد حتی به نظر فقهی مقام معظم رهبری نیز استناد کردند، اما علی لاریجانی، رییس مجلس در پاسخ به این استناد تاکید کرد که «ایشان (مقام معظم رهبری) در مورد دانشگاه آزاد و وقف آن چیزی نگفته اند و نظر ایشان، فقهی است و ارتباطی به دانشگاه آزاد ندارد.»

مخالفان کلیات طرح «حمایت از تاسیس و تقویت موسسات و مراکز آموزش عالی غیر‌دولتی» این طرح را «دور زدن شورای‌عالی انقلاب فرهنگی» دانستند. الیاس نادران، نماینده تهران در این باره گفت: «بر اساس این طرح، تغییرات اساسنامه دانشگاه آزاد باید از سوی هیات موسس انجام شود که این مساله به معنای کان لم یکن تلقی کردن مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است.» او اضافه کرد: «به مصلحت مجلس نیست که به تعارضات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و هیات موسس دانشگاه آزاد وارد شود و باید اجازه داد که آنچه در شورا تصویب شده مسیر خود را طی کند و مجلس خود را از این صف بندی‌های سیاسی خارج کند.»

علیرضا زاکانی، دیگر نماینده تهران نیز در مخالفت با کلیات طرح یادشده این طرح را «بدعت گذاری» و حرکت در مسیری عنوان کرد که برخلاف گذشته بوده است؛ چرا که «تاکنون، زمانی که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در مسائلی ورود پیدا می‌کرد، مجلس سکوت می‌کرد؛ اما الان مجلس به دنبال ایجاد یک رویه جدید است.»

وی افزود: «چند ماه پیش شورای عالی انقلاب فرهنگی اساسنامه دانشگاه آزاد را تغییر داد و ظرف روزهای آینده بنا است هیات امنای رییس جدید دانشگاه را انتخاب کند؛ مشکلات و سروصداها هم از همین جا آغاز شده که ما شاهد طرح‌های یک فوریتی و دو فوریتی در مجلس هستیم.»

اما موافقان این طرح در استدلال‌های خود، آن را طرحی درباره تمام دانشگاه‌های غیردولتی کشور دانستند و محدود کردن آن به دانشگاه آزاد را جفا در حق مجلس خواندند. علی اصغر یوسف نژاد، نماینده ساری در این باره اظهار داشت: «آنچه که در این طرح آمده در مورد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش غیر دولتی است که یکی از آنها دانشگاه آزاد است.» وی افزود: «در این طرح آمده است که تغییرات اساسنامه با نظر شورای گسترش وزارت علوم و تایید شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باشد که این موضوع در جهت تقویت این شورا است.»

حسین نقوی حسینی، نماینده ورامین هم ضمن ابراز موافقت خود با کلیات طرح یادشده گفت: «این طرح اختیارات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی را نفی نمی‌کند و حتی به آن سامان می‌بخشد، ضمن اینکه ۳۳۰ مرکز آموزش عالی غیر دولتی در کشور در حال فعالیتند و دارای هیات امنا هستند و این طرح تنها معطوف به دانشگاه آزاد نیست.»

اخطار قانون اساسی افاقه نکرد

پس از تصویب کلیات طرح «حمایت از تاسیس و تقویت موسسات و مراکز آموزش عالی غیر‌دولتی» با رای موافق ۱۳۴ نفر از مجموع ۲۱۲ نماینده حاضر در صحن مجلس، بحث بر سر جزئیات آن بار دیگر جنجال‌ساز شد. هنگامی که عباسعلی نورا، نماینده زابل پیشنهاد ملغی‌الاثر کردن اساسنامه‌های جدید مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برای «موسسات آموزش عالی غیردولتی» را مطرح کرد؛ محمد دهقان با استناد به اصل ۱۱۰ قانون اساسی، به رییس مجلس اخطار داد و از او خواست این بند را از طرح یادشده حذف کند. او گفت: «موضوع مذکور در تقابل با مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است که مقام معظم رهبری درباره آن توصیه کردند، در مواردی که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی وارد می‌شود شما (مجلس) وارد نشوید و در مواردی که مجلس وارد می‌شود، شورا ورود پیدا نکند؛ تا این دو نهاد مقابل هم نباشند.» دهقان این موضوع را «یک امر ولایی» دانست و ورود مجلس به آن را با استناد به اصل ۱۱۰، مغایر قانون اساسی دانست. علی لاریجانی نیز این اخطار را «وارد» تلقی کرد، اما از آنجا که برای خارج کردن یک موضوع از دستور کار مجلس نیاز به رای نمایندگان است، آن را به رای گذاشت. لاریجانی گفت: «ضابطه‌ای بین شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و مجلس وجود دارد که رهبری مشخص کرده‌اند در جاهایی که مجلس وارد می‌شود، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی وارد نشود و بر عکس؛ بر این اساس من اخطار را وارد می‌دانم.» اما از مجموع ۲۰۱ نماینده حاضر در صحن مجلس، تنها ۸۵ نفر نظر لاریجانی را تایید کردند و بنابراین، پیشنهاد یادشده از دستور خارج نشد و دقایقی بعد به تصویب رسید.

کارگروهی جدید برای تعیین شهریه

بر اساس مهم‌ترین بخش ماده یک مصوبه دیروز مجلس، «اساسنامه اولیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیر‌دولتی که فعالیت خود را با آن آغاز کرده و به تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی رسیده است همچنان معتبر بوده و هرگونه تغییر در آن با پیشنهاد هیات موسس و تایید شورای‌عالی انقلاب فرهنگی صورت خواهد گرفت. کلیه مصوبات وضع شده مغایر با این تبصره لغو می‌گردد.» اما در ماده ۲ این طرح نیز موضوع مهم تعیین شهریه دانشگاه‌های غیردولتی تعیین تکلیف شده است. بر این اساس، کارگروهی چهارنفره مرکب از یک نماینده از وزارت علوم، یک نماینده از وزارت بهداشت، یک نماینده از دانشگاه آزاد اسلامی و یک نماینده «به انتخاب روسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیر‌دولتی که تا تصویب این قانون تثبیت شده‌اند» وظیفه تعیین شهریه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی غیردولتی را بر عهده خواهند داشت که «الگوی میزان شهریه» را تهیه می‌کنند تا پس از تصویب هیات وزیران به این دانشگاه‌ها ابلاغ شود.

عکس: ایرنا