انتقال آب خلیج فارس به اصفهان بزرگ‌ترین پروژه انتقال آب ایران
به گزارش خبرگزاری تسنیم (به نقل از ایمیدرو)، طرح توسعه پروژه‌های نمکزدایی و انتقال آب از دریای عمان و خلیج‌‌‌فارس به استانهای واقع در فلات مرکزی و شرق کشور که «بزرگ‌ترین پروژه آبی جهان» نیز محسوب می‌شود، با حمایت رهبر معظم انقلاب از سال ۱۳۹۷ کلید خورد. ایشان فرمودند: «انجام این طرح بسیار مهم است، وارد شوید و جدا دنبال کنید.»
هدف کلی از اجرای پروژه ملی انتقال آب خلیج فارس (خط نخست)، شیرینسازی و انتقال آب در مجموع به میزان ۶۵۰ میلیون مترمکعب در سال است که با حمایت‌های وزارت صمت و راهبری ایمیدرو اجرایی شد و به نتیجه رسید.
در حال حاضر انتقال آب از خلیج فارس به استانهای هرمزگان، کرمان و یزد با خط یک انجام می‌شود. شرکت‌های گل‌گهر، ملی صنایع مس ایران و چادرملو با سرمایه‌گذاری ۲۳هزار میلیارد تومان در خط نخست این پروژه مشارکت داشته‌اند.
تاریخچه شیرینسازی آب
برپایه این گزارش، تاریخچه استفاده از آب شیرینکن به قرن چهارم پیش از میلاد بازمی‌گردد که ارسطو فرآیند تقطیر را به عنوان روشی برای شیرینسازی آب دریا معرفی کرد و مدارکی نیز درباره کاربرد این روش به وسیله دریانوردان در حدود ۲هزار سال قبل موجود است.
در اوایل دهه ۷۰ میلادی فرآیند جدید آب شیرینکن مورد توجه قرار گرفت و آن، استفاده از غشاهای نیمه‌‌‌تراوا به‌‌‌منظور نمکزدایی از آب بود؛ این فرآیند با عنوان اسمز معکوس (RO) شناخته شد. عربستان سعودی، آمریکا، امارات و کویت بزرگ‌ترین ظرفیت آب‌‌‌شیرین‌‌‌کن‌‌‌ها در جهان را در اختیار دارند.
سهم ناچیز ایران از شیرینسازی آب دریا
تاریخ ورود این کشورها به بحث شیرینسازی آب دریا به دهه ۱۹۶۰ میلادی یعنی حدود ۶۰ سال پیش می‌رسد که در ۲۰ سال اخیر ظرفیت خود را در این بخش به سرعت افزایش داده‌اند تا جایی که از مجموع ۱۰۷ میلیون مترمکعب در روز شیرینسازی آب دریا در جهان حدود ۲۶ میلیون مترمکعب آن در حوضه خلیج فارس انجام می‌شود و سهمی که ایران تاکنون به خود اختصاص داده است، فقط ۶۵۰هزار مترمکعب در روز است و بقیه این سهم در آمار متعلق به کشورهای عربی شمال آفریقا و خاورمیانه است.
انتقال آب به اصفهان
مسیر انتقال آب خلیج‌‌‌فارس به استان اصفهان نزدیک به یک‌‌‌هزار کیلومتر است که ۵۰۰ کیلومتر از این مسیر مربوط به خط سیرجان- اصفهان است و مسیرهای عبوری شامل چهار استان می‌شود.
در این طرح بیش از ۲۰ مسیر برای انتقال آب دریا به اصفهان از سواحل خلیج فارس تا دریای عمان و با عبور از استانهای مختلف از جمله هرمزگان، بوشهر و فارس بررسی و ارزیابی شده است. در نهایت گزینه برتر با آبگیری از ساحل دریای عمان در استان هرمزگان و مسیر انتقال از استانهای کرمان و یزد به دلیل کیفیت آب بهتر، مسیر مناسب‌‌‌تر و همچنین امکان دفع شورابه به آب‌‌‌های آزاد، انتخاب و پس از تکمیل مطالعات طرح و انجام ارزیابی‌‌‌های زیست محیطی عملیات اجرایی در شهریور ماه سال ۱۴۰۱ آغاز شد.
از اجزای این پروژه می‌توان به تاسیسات آبگیری از دریا، تاسیسات نمکزدایی و دفع شورابه، سامانه انتقال آب، جاده سرویس و تونل، ایستگاه‌‌‌های پمپاژ و مخازن بین‌راهی سامانه تامین نیرو (نیروگاه) و انتقال نیرو و سامانه تله‌متری و کنترل اشاره کرد.
در پروژه انتقال آب خلیج‌‌‌فارس به اصفهان، هدف شیرینسازی و انتقال آب در مجموع به میزان ۶۰۰ میلیون مترمکعب در سال (روزانه بیش از ۱.۶ میلیون مترمکعب) است که فاز نخست آن به شیرینسازی حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال به استان اصفهان اختصاص دارد. طول مسیر این طرح یک‌‌‌هزار و ۲۰۰ کیلومتر است.
شرکت فولاد مبارکه، شرکت ذوب‌آهن، اتاق بازرگانی اصفهان، پالایشگاه نفت اصفهان، سازمان همیاری شهرداری‌های استان اصفهان، شهرداری اصفهان و شرکت فلز تدارک فولاد مبارکه در این پروژه سهامدار هستند.
میزان سرمایه‌گذاری در این پروژه ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار است. ابرپروژه انتقال آب به استانهای مختلف از جمله استان صنعتی اصفهان می‌تواند زمینه‌‌‌ساز توسعه روزافزون مجموعه‌‌‌های بزرگ و کوچک تولیدی، رونق کسب و کار، جهش تولید، درآمدزایی و اشتغال‌زایی باشد.
پیشرفت ۷۵ درصدی بخش سیرجان- اصفهان
عملیات پروژه انتقال آب به استان اصفهان (بخش سیرجان تا مرز استان اصفهان) به طول ۳۳۰ کیلومتر دارای پیشرفت ۷۵درصد است، هرچند به گفته کارشناسان، مساعدت‌های لازم برای تامین ورق فولادی موردنیاز است.
برپایه این گزارش، ۱۸۸ کیلومتر لوله‌گذاری از آن انجام شده است. استانهای کرمان، یزد و اصفهان در مسیر این خط از پروژه انتقال آب قرار دارند.
میزان اشتغال‌زایی در این بخش پروژه ۴هزار و ۲۰۰ نفر اعلام شده است.
«شرکت تامین آب اصفهان صفه» (با سهامداری شرکت‌های فولاد مبارکه، ذوب‌آهن، پالایشگاه نفت اصفهان، اتاق بازرگانی، شهرداری و سازمان همیاری‌های شهرداری اصفهان) مجری این پروژه است.
مزایای اجرای طرح
-تنها پروژه تامین آب استان اصفهان که آب جدیدی را تولید و بدون چالش اجتماعی و تنش‌‌‌های بین استانی به فلات مرکزی ایران منتقل می‌کند.
- ایجاد دسترسی برای استان به یک منبع پایدار و توسعه‌پذیر که در صورت تشدید شرایط خشکسالی بسیار مغتنم خواهد بود.
-مسیر مناسب و هیدرولیک بهینه طرح که سرعت اجرای پروژه را بسیار بالا خواهد برد.
-عزم ملی و اراده مسوولان کشور برای انتقال آب دریا به فلات مرکزی ایران.
- ساختار اجرایی چالاک طرح در قالب شرکت پروژه تامین منابع موردنیاز پروژه از سهامداران و سرمایه‌گذاران داخل استان
ویژگی‌‌‌های آب شیرینکن اصفهان
آبگیر و آب شیرینکن پروژه به روش اسمز معکوس (RO) در پلنت‌‌‌های ۷۰ میلیون مترمکعبی در مساحت ۲۵۲ هکتار در ساحل سیریک شامل تاسیسات آبگیری، نیروگاه برق حرارتی، ساختمان‌‌‌های کنترل و خدماتی، ساختمان تاسیسات جنبی مخازن ذخیره و ایستگاه پمپاژ است.
همراهی و کمک ایمیدرو برای رفع موانع پروژه
با توجه به اهمیت پروژه‌های انتقال آب از سواحل جنوبی به کشور برای وزارت صمت و ایمیدرو و نیز تامین آب موردنیاز صنعت و معدن، این سازمان همه تلاش خود را برای رفع چالش‌های اجرای طرح‌ها از جمله تامین ورق فولادی به کار می‌گیرد. در این راستا، یکی از اقدامات این سازمان، رایزنی با شرکت‌های تولیدکننده ورق فولادی و رفع چالش‌های تامین این محصول است.
تجربه و دانشی که در خط یک انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی به دست آمده است، پشتوانه خطوط بعدی برای ایمیدرو و همچنین شرکت‌های سرمایه‌گذار و پیمانکاران است.
