یونان در سیبل آنکارا
«کنستانتینوس فیلیس»، مدیر موسسه امور جهانی کالج آمریکایی یونان گفت: «این موضوع مربوط به افراد نیست. سیاست خارجی ترکیه مشخص است.» او به الجزیره گفت: «اما از آنجا که اردوغان سیستمی خودکامه را اداره می‌کند، اگر او تصمیمی بگیرد، می‌‌‌تواند آن را اجرا کند؛ حتی اگر یک‌چرخش دیدنی باشد.» فیلیس بر این باور است که «کیلیچداراوغلو بهترین نیت را نسبت به یونان نداشت و ائتلافی ناهمگون را رهبری کرد که از چپ‌‌‌های روشنفکر تا کردهای محافظه‌‌‌کار و از لیبرال‌‌‌ها تا ناسیونالیست‌‌‌های راست‌‌‌گرا را در برمی‌‌‌گرفت. چگونه او دیدگاه خود را تقویت می‌کند؟»
قبل از روی کار آمدن اردوغان در سال ۲۰۰۳، ترکیه، یونان را تهدید کرده بود که اگر از حق خود براساس قانون دریاهای سازمان ملل برای گسترش آب‌‌‌های سرزمینی خود تا ۱۲مایل دریایی از جزایرش در دریای اژه استفاده کند، به جنگ خواهد پرداخت (هر دو کشور در حال حاضر ادعای ۶مایل دریایی دارند). هزاران جزیره یونانی در دریای اژه وجود دارد؛ اما تعداد انگشت‌‌‌شماری جزایر ترکی وجود دارد. اعمال قانون دریا به یونان حاکمیت مستقیم بر ۵/ ۷۱درصد از آب‌‌‌های دریای اژه را می‌دهد، در حالی که امروز این رقم ۵/ ۴۳درصد است. آب‌‌‌های سرزمینی ترکیه از ۵/ ۷درصد به ۷/ ۸درصد دریای اژه افزایش یافت.
در سال ۱۹۹۶، «تانسو چیللر»، نخست‌‌‌وزیر ترکیه، سیاست مناقشه بر جزایر خالی از سکنه یونان را آغاز کرد. هنگامی‌‌‌که او کماندوهای ترک را در یکی از آن جزایر- ایمیا- قرار داد، دو کشور در آستانه جنگ قرار گرفتند. یونان و ترکیه از سال ۱۹۷۴ در حالت آماده‌‌‌باش جنگی قرار دارند؛ از زمانی که ترکیه در پاسخ به کودتا در این جزیره که توسط یک سرهنگ دیکتاتوری که در آن زمان بر یونان حاکم بود، به قبرس حمله کرد. اردوغان در سال ۲۰۰۳ به قدرت رسید؛ زمانی که یونان و ترکیه در بحبوحه مذاکرات تاریخی بودند که قرار بود اختلافات مرزیِ دریایی خود را حل کرده و مسیری را برای پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا باز کنند. گفت‌وگوها دچار پیچ‌‌‌وخم و چشم‌‌‌انداز عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا به دلیل مخالفت فرانسه و آلمان کم‌‌‌رنگ شد.
اتحاد سال ۲۰۱۸ بین حزب عدالت و توسعه اردوغان (AKP) و حزب اقدام ملی (MHP) سیاست خارجی ترکیه را سخت‌‌‌تر کرد. در سال ۲۰۲۰، اردوغان گفت که دیگر به توافق با اتحادیه اروپا برای جلوگیری از پناه‌‌‌جویان پایبند نخواهد بود. او یک کشتی اکتشافی به نام «اوروس ریس» (Oruc Reis) را فرستاد تا به دنبال هیدروکربن‌‌‌ها درجایی که یونان آن را حوزه قضایی خود می‌‌‌داند، بگردد و همین باعث استقرار کامل نیروی دریایی دو کشور شد. سال بعد، او سیاست جدیدی را برای به چالش کشیدن جزایر مسکونی یونان در شرق دریای اژه آغاز کرد. اما به نظر می‌رسد یونانی‌‌‌ها همچنان او را بر سیاستمدارانی از اپوزیسیون سکولار که قبل از او بودند ترجیح می‌دهند.
«پانایوتیس کنستانتوپولوس»، مالک یک پارکینگ رو باز در مرکز آتن، می‌‌‌گوید: «بهتر است اردوغان را داشته باشیم. وقتی من نوجوان‌‌‌تر بودم، نخست‌‌‌وزیر چپ‌‌‌گرا [بولنت] اجویت به قبرس حمله کرد. در سال ۱۹۹۶، چیللر حادثه ایمیا را ایجاد کرد. این یکی کاری نکرده است. وقتی به خانه در آرکادی برمی‌‌‌گردیم، سگی وجود دارد اما گاز نمی‌گیرد.» «مارینوس کولاروس»، کارگزار خبری معتقد است انتخاب کیلیچداراوغلو نمی‌‌‌توانست خبر خوبی برای یونان باشد. او با یادآوری اینکه چگونه کیلیچداراوغلو، اردوغان را در ژوئن ۲۰۲۲ تشویق کرد تا به جزایر دریای اژه حمله کند، گفت: «کیلیچداراوغلو کسی است که به اردوغان گفت: همه شما حرف می‌‌‌زنید اما عمل نمی‌‌‌کنید. شما فریاد می‌‌‌زنید، زنگ می‌‌‌زنید. چیزی نیست! آیا [بولنت] اجویت و [نجم‌الدین] اربکان فریاد زدند؟ زنگ زدند؟ گفتند ما می‌‌‌آییم؟
نه، آنها آنچه را که لازم بود انجام دادند... سنت ما این است که آنچه را که لازم است انجام دهیم.» کیلیچداراوغلو ۲۸ژوئن سال گذشته در توییتی به ائتلاف حکومتی که به قبرس حمله کرد اشاره کرد. روابط یونان و ترکیه در دسامبر ۲۰۱۷، زمانی که اردوغان از آتن بازدید و اعلام کرد که می‌‌‌خواهد در معاهده لوزان که مرزهای بین دو کشور را در سال ۱۹۲۳ تعیین کرد تجدیدنظر کند، به‌‌‌طور قابل‌‌‌توجهی کاهش یافت. او روابط دو کشور را در موقع ترک یونان بدتر از آن چیزی که بود کرد، اما پس از بازگشت به آنکارا، کیلیچداراوغلو دوباره او را عصبانی و تحریک کرد: «چرا از یونان نخواستید که ۱۴جزیره را برگرداند؟»
این اشاره‌‌‌ای بود به ادعاها بر این جزایر صخره‌‌‌ای که در دوران چیلر آغاز شد. سرنوشت سیاسی اردوغان پس از دو زمین‌‌‌لرزه که در اوایل فوریه ده‌‌‌ها‌هزار نفر را کشت و رهبران اپوزیسیون ترکیه او را به دلیل عدم‌اجرای قوانین ساختمانی سرزنش کردند، در خطر به نظر می‌‌‌رسید. بااین‌‌‌حال، او در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴مه، پنج‌امتیاز از کیلیچداراوغلو جلوتر بود. کنستانتوپولوس می‌‌‌گوید: «ترک‌‌‌ها به اردوغان عادت کرده‌‌‌اند. او پدر آنهاست. ترک‌‌‌ها فرد دیگری را نمی‌‌‌شناسند. کیلیچداراوغلو نامرئی بود.» کیریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌‌‌وزیر یونان، گفت که به دنبال دیدار با اردوغان در نشست پیش‌روی ناتو در ویلنیوس خواهد بود. به‌‌‌طور رسمی، یونان می‌‌‌گوید که تنها یک موضوع برای مذاکره با ترکیه دارد: تعیین حدود حقوق بهره‌‌‌برداری تجاری در بستر دریا (که به‌‌‌عنوان فلات قاره نامیده می‌شود) و عمق آب بالای آن (که به‌‌‌عنوان منطقه انحصاری اقتصادی یا EEZ شناخته می‌شود).
براساس قانون دریاهای سازمان ملل، یونان مدعیِ «فلات قاره» و «منطقه انحصاری اقتصادی» تقریبا ۵۰۰هزار کیلومترمربعی (حدود ۲۰۰هزار مایل مربع) در اطراف جزایر خود است؛ جایی که می‌‌‌تواند از حقوق انحصاری ماهیگیری یا اکتشاف گاز طبیعی استفاده کند. طبق قوانین سازمان ملل، ترکیه، با وجود ساحل طولانی فلات قاره‌‌‌ای‌‌‌اش، حق بسیار کمتری دارد. این یکی از دلایل اصلی مخالفت ترکیه با قانون دریاها در مورد این مساله است که آیا جزایر باید چنین حقوقی داشته باشند یا خیر و ترکیه از معدود کشورهایی است که آن را امضا نکرده است. اما «بوراک اوزوگرگین»، سفیر سابق ترکیه در آتن، معتقد است که ترکیه می‌‌‌تواند براساس قانون دریاها که به آن UNCLOSنیز می‌‌‌گویند، با یونان توافق کند. وی بر این باور است که «حقوق بین‌الملل دامنه وسیع‌‌‌تری نسبت به UNCLOS را در برمی‌گیرد. بخش‌‌‌هایی از UNCLOS وجود دارد که یا مدون شده‌‌‌اند یا به قانون عرفی تبدیل شده‌‌‌اند.
بنابراین برای ترکیه مشکلی نیست که به آنها پایبند باشد... ما نیازی به عضویت در UNCLOS نداریم. کل مجموعه حقوق بین‌الملل، از جمله تصمیمات دادگاه مربوطه، موجود است.» به گفته اوزوگرگین، نقطه اختلاف این است که یونان درباره حقوق آب‌‌‌های سرزمینی خود مذاکره نخواهد کرد، در حالی که ترکیه اصرار دارد آب‌‌‌های سرزمینی و منطقهEEZ باید هر دو موردبحث قرار گیرند. اوزوگرگین در مصاحبه‌‌‌ای در اکتبر ۲۰۲۲ گفت: «در دریای اژه، اگر محدودیت‌های آب‌‌‌های سرزمینی توسط یونان تمدید شود، ما به‌‌‌راستی دریاهای آزاد چندانی برای گفتوگو نداریم که رفتن به دادگاه را عملا بی‌‌‌معنا می‌کند. ترکیه آماده است به دادگاه مراجعه کند؛ با همه مسائل مربوطه.» یونان می‌‌‌گوید که درباره حاکمیت خود با ترکیه گفتوگو نخواهد کرد. میتسوتاکیس ۲۹مه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «ما یک تفاوت اساسی داریم و آن تعیین حدود مرزهای دریایی است که به معنای منطقه EEZ و فلات قاره است.»
او گفت: «موضوعات دیگر، مانند غیرنظامی کردن یا حاکمیت، به‌‌‌سادگی هرگز توسط یونان موردبحث قرار نخواهند گرفت.» تعداد کمی در یونان انتظار دارند که ترکیه مواضع خود را نرم کند؛ زیرا ادعاهای این کشور یک‌‌‌جانبه و فقط اسباب نگرانی آتن است. فیلیس می‌‌‌گوید: «برای ترکیه، مسائلی که علیه یونان مطرح می‌کند، اهمیت حیاتی ندارند. آنها موضوعات مذاکراتی هستند.» او گفت: «اگر وضعیت به همین شکل باقی بماند، ترکیه چیزی از دست نمی‌‌‌دهد؛ اما حاکمیت یونان مورد مناقشه قرار می‌گیرد و حاکمیت نیز اساس و شالوده یک دولت است.» فیلیس گفت: «ما یک کشور عادی می‌‌‌خواهیم که بتوانیم با آن صحبت کنیم که حاکمیت ما را مورد مناقشه قرار ندهد و حرف‌‌‌های نسنجیده نزند و زور هم نگوید.»
پس از سفر اردوغان به آتن در سال ۲۰۱۷، یونان برنامه تسلیح مجدد خود را آغاز کرد تا به گفته مقام‌‌‌های این کشور بتواند به «قدرت بازدارنده» در برابر اقدام نظامی ترکیه دست یابد. میتسوتاکیس با انتخابات مجدد در ۲۵ژوئن (۴تیرماه) روبه‌روست. انتخابات اولیه ۲۱مه (۳۱اردیبهشت‌‌‌ماه) که باعث شد وی ۴۱درصد آرا را به دست آورد، نشان می‌دهد که او به‌‌‌احتمال پیروز خواهد شد. بسیاری از یونانی‌‌‌ها امیدوارند که دولت‌‌‌های جدید در یونان و ترکیه مذاکرات منطقی را از سر بگیرند. خیلی‌‌‌ها امیدوار نیستند که مسائل کلیدی حل شود.
