کارشناسان شهری راهکارهای تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه تامین پارکینگ شهری را بررسی می‌کنند
غفلت از تامین پارکینگ در پروژه‌های شهری
کارشناسان حوزه شهری معتقدند شهر تهران با جمعیتی بیش از ۸ میلیون نفر (بدون احتساب سفرهای دروازه‌ای)، بزرگ‌ترین کلان‌شهر کشور است که با مشکلات جدی و عدیده‌ای در سیستم حمل‌ونقل خود مواجه است. طی ۱۰ سال اخیر با افزایش ضریب مالکیت خودرو، نرخ سفر از ۵/ ۱ سفر سواره به ازای هر نفر، بیشتر شده است، به‌طوری‌که بیش از ۱۵میلیون سفر روزانه در شبکه معابر شهر تهران جریان دارد که در این میان سهم سفر با وسایل نقلیه شخصی، ۴۱ درصد (سال ۱۳۸۹) است. به عبارتی بیش از ۶میلیون سفر توسط وسایل نقلیه شخصی انجام می‌گیرد و از آنجایی که انتهای هر سفر، با هر هدفی که باشد، به توقف ختم می‌شود، باید امکانات لازم برای مدیریت توقف وسایل نقلیه شخصی، اعم از بلند، میان یا کوتاه‌مدت به نحو مطلوب فراهم شود.
کارشناسان حوزه شهری معتقدند شهر تهران با جمعیتی بیش از ۸ میلیون نفر (بدون احتساب سفرهای دروازه‌ای)، بزرگ‌ترین کلان‌شهر کشور است که با مشکلات جدی و عدیده‌ای در سیستم حمل‌ونقل خود مواجه است. طی ۱۰ سال اخیر با افزایش ضریب مالکیت خودرو، نرخ سفر از ۵/ ۱ سفر سواره به ازای هر نفر، بیشتر شده است، به‌طوری‌که بیش از ۱۵میلیون سفر روزانه در شبکه معابر شهر تهران جریان دارد که در این میان سهم سفر با وسایل نقلیه شخصی، ۴۱ درصد (سال ۱۳۸۹) است. به عبارتی بیش از ۶میلیون سفر توسط وسایل نقلیه شخصی انجام می‌گیرد و از آنجایی که انتهای هر سفر، با هر هدفی که باشد، به توقف ختم می‌شود، باید امکانات لازم برای مدیریت توقف وسایل نقلیه شخصی، اعم از بلند، میان یا کوتاه‌مدت به نحو مطلوب فراهم شود. از این‌رو در طرح‌های توسعه شهری که به‌عنوان اسناد فرادست برای کلان‌شهر تهران تهیه شده‌اند، به موضوع پارکینگ توجه شده و راهبردها و مقرراتی برای مدیریت عرضه و تقاضای پارکینگ ارائه شده است. در مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک (مصوب ۱۳۸۶)، کمبود فضای پارک در وضعیت موجود (زمان تهیه طرح) حدود ۵۲۰ هزار فضای پارک برآورد شده که با اعمال سیاست‌های انقباضی در کاهش سهم وسایل نقلیه شخصی تا ۲۵ درصد در سفرهای شهری و در نتیجه توسعه حمل‌ونقل همگانی، به حدود ۴۱۳ هزار فضای پارک در سال ۱۴۰۴ کاهش خواهد یافت. همچنین در این مطالعات، برنامه‌های دیگری نظیر ممنوعیت توقف حاشیه‌ای، محدودیت زمان توقف و ساخت پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای درنظر گرفته شده است. از سوی دیگر در بخش راهبردهای توسعه طرح جامع شهر تهران۹ راهبرد برای بهبود وضعیت شبکه‌های ارتباطی و نظام حمل‌ونقل و ترافیک عنوان شده که دو بند از آن به شرح زیر مرتبط با مدیریت پارکینگ شهر تهران است.
بند ۸-۶-۲: «اعمال سیاست‌های خاص توسعه پارکینگ با هدف کاهش سفر با خودرو شخصی در حوزه میانی و در اطراف رینگ میانی شهر و نقاط مستعد تبادل سفر و توسعه پارکینگ عمومی در پایانه‌ها با تاکید در حوزه‌های شرقی و غربی.»
بند ۹-۶-۲: «جلوگیری از حذف پارکینگ در هرگونه ساخت‌وساز، طبق قانون و ممنوعیت اخذ وجه در قبال کسری پارکینگ به هر میزان در هنگام صدور پروانه و گواهی‌های عدم خلاف و پایان‌کار، توسط شهرداری و کمیسیون‌های ماده صد و سایر مراجع، مطابق قانون و مقررات و ایجاد پارکینگ جایگزین در نقاطی که براساس مقررات موضوعه محدودیت در تامین وجود دارد.» همچنین در بند ۱-۱۲ ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهر تهران نیز به موضوع تامین قطعی و احداث پارکینگ موردنیاز تمامی ساختمان‌ها و در همه پهنه‌ها پرداخته است و عنوان کرده که تامین قطعی پارکینگ طبق ضوابط، الزامی است و صدور پروانه براساس طرح تفصیلی و هرگونه گواهی عدم خلاف یا گواهی پایان ساختمان مربوط به آنها، منوط به تامین پارکینگ‌های موردنیاز مذکور در همان ساختمان یا در صورت احراز و تایید عدم امکان تامین پارکینگ در ساختمان(قطعه مربوطه)، در پارکینگ‌های دارای اسناد حقوقی، در شعاع حداکثر ۲۵۰ متر، از ساختمان بلامانع است.
اما به‌رغم تاکید اسناد فرادست بر تامین پارکینگ‌ها، شهر تهران با کسری پارکینگ مواجه است. معضل کمبود پارکینگ در آمار و ارقام وضعیت حادتری را نشان می‌دهد. براساس آمارهای ارائه‌شده ازسوی برخی از کارشناسان امور شهری در تهران، روزانه بیش از یک میلیون خودرو برای پیدا کردن جای پارک مناسب بین ۱۵ تا ۳۵ دقیقه وقت صرف می‌کنند. در حال‌حاضر حاشیه بسیاری از خیابان‌ها و کوچه‌های محدوده مرکزی شهر تهران - به‌ویژه محدوده طرح‌ترافیک - به اشغال و تصرف روزانه صدها هزار دستگاه خودرو درمی‌آید و چه بسیار مواردی که رانندگان و شهروندان برای پیدا کردن یک جای پارک با یکدیگر پرخاشگری می‌کنند. این در شرایطی است که در یک وضع مطلوب و براساس استانداردهای بین‌المللی شهرسازی و ترافیکی، ظرفیت پارک حاشیه‌ای در سطح سواره‌رو تنها باید ۳۰درصد از کل تقاضای پارک را به خود اختصاص دهد و ۷۰درصد تقاضای پارک خارج از سطح سواره‌رو تامین شود.
نکته مهم دیگری که به گفته کارشناسان شهری بر معضل کمبود پارکینگ شهری دامن می‌زند، در نظر نگرفتن پیوست‌های ترافیکی برای ساخت‌وسازهای تجاری و اداری است. محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در این باره می‌گوید: متاسفانه مجوزهایی که در سال‌های گذشته به مجتمع‌های تجاری چند منظوره داده شده مبتنی بر مفاد طرح تفصیلی شهر تهران نبوده است. او ادامه می‌دهد: این در حالی است که شهرداری تهران موظف است قبل از صدور مجوز برای احداث چنین مراکزی ابتدا مطالعات کاملی درباره شرایط ترافیکی آن منطقه انجام دهد، بعد مجوز صادر کند. به گفته وی مجتمع‌هایی نظیر کوروش علاوه بر ایجاد کسب‌وکار، باعث جذب مسافر شده که نکته مثبتی به حساب می‌آیند اما در نظر نگرفتن آینده این مجتمع باعث شده است که ساکنین این منطقه با مشکل ترافیکی مواجه شوند. رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای‌شهر تهران عنوان می‌کند: یکی از نکاتی که منجر به شکل‌گیری چنین معضلاتی در شهر تهران شده، آن است که موضوع درآمدزایی طی دهه‌های گذشته در مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران مهم‌تر از مطالعات پیوست‌های ترافیکی، اجتماعی، فرهنگی و... بوده است.
در عین حال به گفته کارشناسان حوزه شهری و ترافیک نکته مهم دیگری که مشکل کمبود پارکینگ را دوچندان می‌کند آن است که بخش خصوصی نیز تمایلی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارد. به گفته آنها یکی از مهم‌ترین دلایل عدم ورود سرمایه‌گذاران به این حوزه تامین‌نشدن منافع موردانتظار آنان است. از دیدگاه کارشناسان شهری اگر یک سرمایه‌گذار، نتواند منافع مورد انتظار از سرمایه‌گذاری را به‌دست آورد، اقدام به ریسک در بخش مذکور نخواهد کرد و سرمایه خود را معطوف به سایر صور سرمایه‌گذاری خواهد کرد، بنابراین باید راهی برای جذاب کردن سرمایه‌گذاری در حوزه پارکینگ‌ها، خصوصا پارکینگ‌های محلی شناسایی کرد که می‌تواند در قالب بسته‌های تشویقی به سرمایه‌گذار ارائه شود که این موضوع مستلزم مشارکت و تعامل تمامی ذی‌نفعان است چراکه پیش‌بینی فضای پارکینگ برای اتومبیل‌ها یا حل این مساله از طرق دیگر، نظیر کاهش سهم وسایل شخصی به‌ویژه در مناطق پرتراکم و مرکزی شهر، علاوه بر صرفه‌جویی در زمان تلف‌شده برای جست‌وجوی فضای پارکینگ، صرفه‌جویی در مصرف سوخت، کاهش استهلاک وسایل‌نقلیه و اثرات نامطلوب روانی، باعث کاهش حجم اتومبیل‌های سرگردان در جست‌وجوی فضای پارکینگ و در نتیجه کاهش زمان تاخیر در شبکه می‌شود.
ارسال نظر