آمار و ارقام چک در میانه پاییز بررسی شد
رشد چک‌های کلان برگشتی
حرکت معکوس ارزش و تعداد
چک به‌عنوان یک ابزار در معامله‌های خرد و کلان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار معامله، می‌تواند آینه‌ای از وضعیت کسب‌و‌کار در اقتصاد باشد. چرا که درصد چک‌های برگشتی نشان‌دهنده قدرت فعالان اقتصادی در عمل به تعهدات است. هر چه نسبت چک‌های برگشتی در یک فضای اقتصادی کاهش یابد، بازگو‌کننده قویتر شدن فعالان اقتصادی در گردش مالی است.تعداد چک‌های مبادله شده در آبان‌ماه کاهش یافت. اما در عین این کاهش، ارزش چک‌های مبادله شده در ماه گذشته مسیر صعودی را طی کرد. میزان چک‌های مبادله شده در فضای اقتصادی آبان‌ماه، بالغ بر ۶/ ۹ میلیون فقره چک بود. این عدد نسبت به ماه اول پاییز، ۹/ ۲ درصد افت را نشان می‌دهد. اما بالعکس، ارزش چک‌های مبادله‌ای به ۵/ ۶۱ هزار میلیارد تومان رسیده که نشانگر رشد ۱/ ۰ درصدی ارزش چک‌ها است. در واقع می‌توان اینطور تحلیل کرد که تعداد چک‌های خرد مبادله‌ای در کشور در ماه گذشته کاهش یافت. به همین دلیل هم در ارزش چک‌ها افتی به‌وجود نیامد و حتی افزایش ارزش چک‌ها نیز حاصل آمد. این افزایش نیز می‌تواند از افزایش تعداد چک‌های کلان مبادله شده سبب شده باشد. اما سوال اینجاست که افزایش چک‌های کلان در کدام دسته اتفاق افتاده است؛ وصولی یا برگشتی.
حل نامعادله چک
میزان چک‌های وصولی در ماه گذشته ۱/ ۸ میلیون فقره گزارش شده است. این عدد نسبت به ماه اول پاییز، حدود ۲۰ هزار فقره کاهش را نشان می‌دهد. ارزش چک‌های وصولی نیز همگام با تعداد چک‌ها حرکت کرده است. ارزش وصولی چک‌ها در آبان‌ماه، ۶/ ۴۷ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به ماه قبل ۴/ ۱ درصد افت کرده است. افت همسوی تعداد و ارزش چک‌های وصولی نشان می‌دهد نامعادله تعداد و ارزش چک‌های مبادله‌ای ناشی از چک‌های وصولی نیست و این نامعادله در چک‌های برگشتی حل خواهد شد. چک‌های برگشتی از نظر تعداد، همچون چک‌های وصولی در ماه قبل کاهش یافتند. میزان چک‌های برگشت خورده از یک میلیون و ۵۵۷ هزار فقره در مهرماه به یک میلیون و ۴۷۸ هزار فقره در آبان‌ماه رسید. اما ارزش چک‌های برگشتی خلاف جهت تعدادی حرکت کرد. ارزش چک‌های برگشتی در میانه پاییز با رشد ۱۵/ ۶ درصدی به ۸/ ۱۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. حرکت معکوس ارزشی و تعدادی چک‌های برگشتی به این معنا است که کاهش چک‌های برگشتی در بازه خرد رخ داده است. به زبان دیگر، تعداد چک‌های برگشتی خرد در ماه گذشته کاهش یافت؛ اما از آن طرف رشد ارزشی چک‌های برگشتی می‌تواند به این منسوب باشد که چک‌های کلان بیشتری برگشت خورده‌اند.
میانگین ارزشی چک‌ها نیز می‌تواند این فرضیه را تکمیل کند. میانگین ارزش هر چک برگشتی در ماه گذشته به بالاترین مقدار خود از شهریور سال گذشته رسید. ارزش هر چک برگشتی که در اولین ماه پاییز ۸ میلیون و ۳۹۰ هزار تومان بود تقریبا در ماه گذشته رشد یک میلیون تومانی را ثبت کرد. در ماه گذشته ارزش هر چک برگشتی ۹ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان گزارش شده است. رشد میانگین چک‌های برگشتی باز هم تایید‌کننده این است که در ماه گذشته اعداد کلان‌تری از چک‌ها برگشت خورده است.
شکست نوار کاهشی نسبت چک برگشتی
۴ ماه متوالی بود که نسبت ارزشی چک‌های برگشتی به کل چک‌ها در حال کاهش بود، اما رشد ارزش چک‌های برگشتی در آبان‌ماه این نوار را پاره کرد. نسبت ارزش چک‌های برگشتی که در مهرماه تا ۳/ ۲۱ درصد پایین آمده بود در ماه گذشته به ۵/ ۲۲ درصد رسید. چک‌های کلان برگشت خورده در ماه گذشته سبب شد تا اوضاع بهبودی چک‌ها متوقف شود. هر چند از نظر تعدادی نسبت چک‌های برگشتی در میانه پاییز افول کرد، اما نسبت ارزشی از اهمیت بیشتری برخوردار است. این افت ارزشی در کسب‌و‌کارهای کلان مخابره‌کننده یک سیگنال منفی از بنگاه‌های بزرگ اقتصاد است.
رشد چک برگشتی در تهران
درحالی‌که از نظر تعدادی میانگین چک برگشتی در کل کشور ۴/ ۱۵ درصد است، در ماه گذشته ۲۱ استان بیش از میانگین چک برگشتی داشتند. اگر مناطق آزاد را نیز به جمع استان‌ها اضافه کنیم، در کل کشور ۳۲ استان موجود است. در حقیقت بیشتر استان‌های کشور از نظر تعدادی چک برگشتی بیش از میانگین داشته‌اند. نسبت چک‌های برگشتی در استان تهران که در مهرماه ۳/ ۱۵ درصد بود در ماه گذشته به ۹/ ۱۴ درصد تنزل یافت. خراسان رضوی در آبان‌ماه مانند ماه قبلش عدد ۷/ ۱۴ درصدی را ثبت کرده است. بهترین عملکرد از نظر تعدادی همچون ماه قبل، متعلق به استان گیلان با نسبت ۸/ ۱۱ درصد است. بدترین وضعیت چک کشور نیز در استان کهکیلویه و بویراحمد گزارش شده است؛ به‌طوری‌که در این استان بیش از یک چهارم چک‌ها در آبان‌ماه برگشت خورده است. دومین رده نیز متعلق به مناطق آزاد است. در این مناطق نسبت چک‌های برگشتی بیش از ۲۴ درصد است.
اما از نظر ارزشی می‌توان سرنخ افزایش ارزش چک‌های برگشتی را پیدا کرد. رصد آمارها در دو ماه ابتدایی پاییز نشان می‌دهد که نسبت ارزشی چک‌های برگشتی در استان‌های آذربایجان غربی، اصفهان، تهران، خراسان رضوی و همدان رشد قابل توجهی داشته است. نسبت ارزشی چک‌های برگشتی استان تهران که در ابتدای پاییز ۳/ ۱۹ درصد بود، در ماه گذشته به ۳/ ۲۱ درصد رسید. در واقع در استان تهران در ماه گذشته از هر یک میلیون تومان چک، ۲۱۰ هزار تومان آن برگشت خورده است. بدترین وضعیت این شاخص در استان لرستان گزارش شده است طوری‌که در این استان از هر یک میلیون تومان چک صادر شده، بیش از ۳۵۰ هزار تومان آن برگشت خورده است. مناطق آزاد از نظر این شاخص نیز دومین وضعیت بد را با نسبت ۵/ ۳۳ درصد دارد. بهترین وضعیت این شاخص نیز در استان‌های خوزستان و گیلان وجود دارد. در استان خوزستان از هر یک میلیون تومان چک صادره، ۱۷۰ هزار تومان آن برگشت خورده است که نمایانگر بهترین وضعیت در کشور است.
اما آمار جالب دیگری که از رصد استان‌های کشور به‌دست می‌آید، میانگین ارزش هر چک برگشتی در استان‌ها است. کمترین ارزش هر چک برگشتی در استان اردبیل وجود دارد. میانگین ارزشی هر چک برگشتی در این استان کمی بیش از ۴ میلیون تومان است؛ درحالی‌که میانگین ارزش چک برگشتی بیش از ۹ میلیون تومان در کل کشور است. نکته جالب اینجاست که تنها در ۴ منطقه، میانگین ارزش هر چک برگشتی بیشتر از میانگین کل کشور است. استان‌های بوشهر، تهران، هرمزگان و مناطق آزاد جزو این دسته هستند. اوضاع مناطق آزاد و استان تهران در این بین وخیم‌تر است. در ماه گذشته، میانگین هر چک برگشتی در استان تهران ۴/ ۱۵ میلیون تومان بود، درحالی‌که در مهرماه میانگین هر چک برگشتی ۱۳ میلیون تومان بود. این استان با توجه به درصد توزیع بالای چک‌ها نقش اساسی در رشد ارزشی چک‌های برگشتی در ماه گذشته در کل کشور داشته است. برای مناطق آزاد اما در این زمینه بهبود حاصل شده است. طوری‌که ارزش هر چک برگشتی در آبان نسبت به مهرماه ۵ میلیون تومان افت کرد. اما این افت نیز نتوانست مانع رتبه اول مناطق آزاد در ارزش چک برگشتی شود.
ارسال نظر