فاطمه بیات
شرکت صنعتی و بازرگانی صحت

غنای کشور ایران به لحاظ منابع طبیعی و عقبه‌ علمی و پژوهشی مربوط به آن، از دیرباز فرهنگ، اقتصاد، تجارت و سلامت را تحت تاثیر گیاهان و داروهای وابسته قرار داده و به تدریج عادت استفاده از منابع طبیعی را در افراد به‌وجود آورده است. هرچند که دستورالعمل‌های استفاده از گیاهان خام و ترکیبات غیرفرآوری از جذابیت آنها می‌کاهد اما همیشه وسوسه‌ عوارض کم و خواص زیاد مواد طبیعی، گرایش زیادی را به مصرف این گروه از فرآورده‌ها متمایل می‌دارد.

از سوی دیگر توسعه‌ صنایع و گسترش دانش مواد شیمیایی منجر به آسودگی در بهره‌گیری از دستاوردهای آزمون و خطا شده، می‌شود و از این رو سهولت استفاده از محصولات شیمیایی، ذائقه‌ مصرف‌کنندگان را به خود جلب می‌کند. پس چه گامی بهتر از اینکه میان سنت پیشینیان و صنعت پیشتاز، پیوندی برقرار شود تا به‌واسطه‌ آن، آزموده‌های گیاهی با تکنولوژی پیوند خورده و شالوده آن محصولی باشد که ضمن دارا بودن خواص طبیعی، با تکیه بر مواهب توسعه‌یافتگی، تجربه‌ دل‌انگیزی را برای مصرف‌کننده خلق کند.

صحت متاثر از محصول استراتژیک خود (شامپو سدر) در اذهان شناخته شده است؛ براساس نظرسنجی‌های صورت گرفته، در بازاری که تعداد زیادی از رقبای ایرانی و خارجی در آن حضور دارند، بیشترین سهم ذهنی را در میان مصرف‌کنندگان شامپو دارد که این موضوع از عملکرد مطلوب وی حکایت دارد. این برند، سبد محصولات خود را در گروه شوینده‌ فردی، به انواع شامپوهای گیاهی، بدن‌شوی، نرم‌کننده‌ مو و مایع دستشویی، تنوع و تعدد بخشیده و به شوینده‌ خانگی شامل مایع ظرفشویی و مایع سفیدکننده و ضدعفونی‌کننده نیز گسترش داده و درصدد تسری آمار سهم ذهنی مصرف‌کننده به سایر محصولات مصرفی فردی و خانگی سبد خود است.

به این ترتیب چرخ‌دنده‌های تولید، توزیع، اشتغال و خدمت‌رسانی در مسیر سلامتی آحاد جامعه با تکیه بر بهره‌مندی از طبیعت به حرکت در می‌آید و در شبکه‌ای سراسری، اقشار و سلایق گوناگون را مخاطب قرار داده و امکان دسترسی به این محصولات را برای ایشان فراهم می‌آورد. اما پرسش اینجاست؛ فعالیت در این صنعت، چه اقتضائاتی دارد؟ مسلما ورود، رقابت و بقا در صنایعی چون شوینده، بهداشتی و آرایشی که عهده‌دار هدایت و مدیریت بازارهایی با سیکل سریع بوده و به کَرات شاهد ورود عرضه‌کنندگان نوظهوری هستند که سریعا وارد چرخه‌ تولید و رقابت شده و بازار رقابت را با تب جدید مواجه می‌کنند؛ کمی پیچیده و غیرقابل‌پیش‌بینی است.

پرواضح است که تندروندگی این رقابت تنها متاثر از سبک سیکل آن نیست؛ بنابراین مدیریت برند محصولاتی که ذاتا تندمصرف و کم‌درگیر هستند؛ آسان نیست چراکه مصرف‌کننده با تنوع و تعدد اقلام مصرفی از برندهای مختلف روبه‌روست و به این ترتیب دائما در معرض انتخاب‌های متعدد قرار می‌گیرد و بالطبع وفاداری برند، به‌دلیل طیف وسیع انتخاب مصرف‌کننده با چالش مواجه می‌شود. همچنین این صنعت محصولاتی را عرضه می‌کند که از سهولت نسبی در واردات نیز برخوردار هستند.

عواملی چون طول عمر محصولات، وفور و صرفه‌ اقتصادی واردات محصولات، غیرحجیم بودن محصولات، گستردگی و جذابیت‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای برندهای خارجی، از یکسو و متاسفانه کثرت نسبی در قاچاق این ردیف از کالاها از مناطق آزاد یا مرزی کشور و سهولت توزیع این محصولات، از دیگر سو نهایتا به افزایش رقابتی نابرابر در میان فعالان داخلی و میهمانان خوانده و ناخوانده‌ خارجی منجر می‌شود.

این عوامل در کنار هم گستره‌ وسیع‌تری برای انتخاب مصرف‌کننده به‌وجود می‌آورد. انتخابی که الزاما به دلیل مزیت کیفی محصولات نبوده بلکه تغییر در سبک زندگی، شیوع فرهنگ استفاده از برندهای خارجی، مدگرایی در مصرف، آسودگی در دستیابی به محصولات خارجی و... سبب می‌شود مصرف‌کننده تجربه‌ سهل‌الوصول و پایدارتری را در انتخاب برندهای متنوع محصولات مصرفی داشته باشد. در این شرایط، نظام حفظ قیمت و کیفیت، تمرکز بر گروه جدید مصرف‌کنندگان، ورود به بخش جدید بازار، توسعه‌ محصول، توسعه‌ بازار، افزایش سهم محصول، افزایش سهم بازار، تنوع بخشی به سبد محصولات، تدوین استراتژی قیمتی محصولات و بسیاری مولفه‌های دیگر توسعه‌ برند، نه تنها متاثر از بازار رقابتی داخلی و خارجی است بلکه ضوابط واردات مواد اولیه‌ غیرموجود داخلی، نوسانات نرخ ارز و... هدایتگر این روند نیز هستند.

با این حال رقابت در این بازار، هیچ بی‌تابی را برنتابیده و این برند 60 ساله، به‌عنوان یکی از پیشروترین فعالان این عرصه، با جدیت به دنبال تحقق اهداف و رسالات سازمانی خود است. همچنان که نه تنها شاهد رقابت آن در بازار داخلی هستیم؛ بلکه صادرات محصولات این برند به کشورهایی نظیر امارات متحده‌ عربی، عمان، کویت، قطر، بحرین، عربستان سعودی، عراق، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان و آذربایجان نیز در حال انجام است.

اهتمام و همت صحت، که با نگاه کاربردی به اقلیم طبیعی کشور، در حجم تولید، گستردگی توزیع، قیمت رقابتی، اشتغالزایی، تامین رضایت ذی نفعان و خدمت رسانی به آحاد جامعه، سوابق روشنی دارد و در عین حال با عدم استفاده از بسته‌های حمایتی دولت، به‌نوعی شرایط مساعد را برای ورود و توسعه شرکت‌های نوپا و رقبای جدید به عرصه تولید فراهم می‌کند، حاکی از آن است که نه تنها مخالفتی با رقابتی شدن فضای تولید محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی ندارد، بلکه از تحرک و پویایی در فضای رقابتی برای تولید و اشتغال و رشد سایر برندها در این صنعت استقبال می‌کند و اقدامات این برند حاکی از صحت این تلاش است.

چه بهتر که سیاست‌های کلان در جهت اندیشیدن تمهیداتی برای رونق تولید ملی و تبلور ماحصل آن در رشد فرهنگی و اقتصادی کشور تدوین شود. تدابیری که با ممانعت از قاچاق محصولات و واردات بی‌رویه‌ محصولات خارجی و همچنین تسهیل واردات مواد اولیه‌ای که در داخل تولید نمی‌شود، نه تنها بخش قابل توجهی از مشکلات تولید داخلی را مرتفع می‌کند، بلکه به رقابتی سالم منجر می‌شود که آحاد جامعه به‌ویژه مصرف‌کننده‌ ایرانی به‌عنوان مهم‌ترین و ارزشمندترین حلقه‌ زنجیره‌ ذی‌نفعان، تجربه‌ استفاده از محصولی با کیفیت و اصیل را داشته باشد.