مفهوم «سرمایه صبور» و نقش آن در کارآفرینی اجتماعی

ترجمه و تنظیم: مهدی صمیمی*، مینا طاهری**

بخش سوم

درحالی که سرمایه بنگاه‌ها به طور برجسته در صنایعی چون نیمه‌رساناها، بیوتکنولوژی و اینترنت متمرکز بود امروزه این سرمایه با روند رو به رشدی جذب مدل‌های کسب و کار کوچک می‌شود که علاوه بر پتانسیل آنها برای گردش مالی قابل توجه، می‌توانند سودمندی اجتماعی (منظور از سودمندی اجتماعی این است که نتیجه کار آنها به تغییر اجتماعی سودمندی منجر می شود) نیز حاصل کنند. بسیاری از سرمایه‌گذاران مالک بنگاه‌های خصوصی تاکید می‌کنند که نیازی به انتخاب بین کسب سود و انجام یک ماموریت اجتماعی نیست. صنایع بسیاری چون انرژی‌های پاک و غذاهای ارگانیک (organic foods) توجه سرمایه‌گذاران و نیز صاحبان «سرمایه صبور» (Patient Capital ) را به خود جلب کرده‌اند (کمی جلوتر به توضیح مفهوم «سرمایه صبور» خواهیم پرداخت).

به گفته «دب پارسونز»: «توجه بیشتری در این زمینه وجود دارد و به دنبال این توجه، سرمایه‌گذاران بیشتری نیز تمایل به مشارکت دارند... از این پس کمتر در حاشیه و بیشتر مورد پذیرش قرار می‌گیرد و در مدت چند سال در مرکز توجه قرار خواهد گرفت.»

سرمایه صبور چیست؟

«سرمایه صبور نام دیگر سرمایه بلندمدت است. در سرمایه صبور سرمایه‌گذار متمایل به نوعی از سرمایه‌گذاری است که انتظار بازگشت سود در کوتاه مدت در آن جایی ندارد. در عوض سرمایه‌گذار خواهان به تعویق انداختن هرگونه بازگشت سرمایه برای یک دوره زمانی معین است.»

سرمایه صبور انقلابی در زمینه پروژه‌های نوع‌دوستانه ایجاد کرده است. کارآفرینان اجتماعی، اکنون دیگر با مفهوم سنتی نوعدوستی (همان کمک مستقیم و زودگذر برای کاهش فقر) به عنوان بهترین روش برای از بین بردن فقر قانع نمی‌شوند. سرمایه صبور به کارآفرینان اجتماعی اجازه می‌دهد تا کسب و کارشان را روی مسائل اجتماعی متمرکز کنند. کارآفرینان اجتماعی با ترکیب سرمایه صبور و دانش و استعداد خود می‌کوشند تا کالاها و خدمات اولیه از قبیل مسکن، خدمات مربوط به سلامت، انرژی و آب سالم را برای فقرا با روش‌های کارآ و اثربخش فراهم کنند.

سرمایه صبور بر این فلسفه استوار است که همه باید به کالاها و خدمات اساسی و اولیه دسترسی داشته باشند و به این ترتیب مصرف‌کنندگان فقیر را به طور ویژه به عنوان یک بازار بالقوه هدف می‌گیرد.

سرمایه صبور به عنوان ابزاری برای کاهش فقر

به گفته توماس فریدمن (Thomas L. Friedman)، «مردم تنها زمانی از فقر نجات می‌یابند که کسب و کارهای کوچکی راه‌اندازی کنند و همسایگانشان را استخدام کنند». به علاوه به گفته فریدمن افراد بسیاری هستند که به علت پیروی از رهبران ریسک‌پذیر یا نوآوران خاصی تلاشی در جهت کارآفرین شدن نمی‌کنند. همین‌طور سرمایه‌داران باید با مفهوم سرمایه صبور آشنا باشند تا کسب و کار

خودشان را راه‌اندازی کنند و به دیگران منفعت برسانند.

سرمایه صبور می‌تواند درآمد افراد فقیر را به صورت پایدار افزایش دهد. یک نمونه کمپانی دارویی Advanced Bio-Extracts با علامت اختصاری ABE است که توسط فریدمن بیان شده است. این کمپانی یک داروی اثربخش برای درمان مالاریا در منطقه‌ای تولید می‌کند که مالاریا هنوز سالانه نزدیک به یک میلیون آفریقایی را به کام مرگ می‌فرستد. این کمپانی با کشاورزان کوچک و محلی قراردادهایی برای پرورش عنصر گیاهی سازنده دارو امضا می‌کند. کشاورزان به این ترتیب درآمد بیشتری در مقایسه با کشت ذرت به دست می‌آورند. این مدل کسب و کار با استفاده از سرمایه صبور از سوی شرکت‌هایی مانند Novartis و Acumen Fund پشتیبانی می‌شود.

اهمیت سرمایه صبور در بهبود سلامت جهانی

در کشورهای در حال توسعه سرویس‌های سلامتی که توسط بخش خصوصی ارائه می‌شوند اغلب گران و غیرقابل دسترس هستند. بنابراین سرمایه صبور در بنگاه‌های اقتصادی‌ای سرمایه‌گذاری می‌شود که مراقبت‌های سلامتی با کیفیت بالا و قیمت پایین به مردم فقیر ارائه می‌دهند.

یک مطالعه موردی کوتاه:

ژاکلین نوگراتز فارغ‌التحصیل سابق مدرسه استنفورد و یک بانکدار بین‌المللی است که هم‌اکنون یک کارآفرین اجتماعی است و با آینده‌نگری و مهارت به جنگ با فقر در کشورهای در حال توسعه رفته است و در واقع تعریف جدیدی از نوعدوستی را تمرین می‌کند. او معتقد است خیریه به شیوه سنتی که صرفا اعانه می‌دهد بیش از این نمی‌تواند راه‌حل موثری برای مقابله با فقر باشد. او با تاسیس صندوق سرمایه‌گذاری اجتماعی «آکیومن» (The Acumen Fund) در سال ۲۰۰۱ از رویکرد «بازار_محور» (market-oriented) برای مقابله با فقر استفاده می‌کند. او کالاها و خدمات ضروری برای جوامع نیازمند را با سرمایه صبور فراهم کرده و به جای توزیع اعانه به شیوه خیریه سنتی، در کمپانی‌های با وجدان و وظیفه‌شناس اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کند که مشتریان آنها فقیران سرتاسر جهان هستند.

به گفته «ژاکلین نوگراتز»: مردم اعانه نمی‌خواهند بلکه تمایل دارند به آنها این توانایی داده شود که خودشان تصمیم گرفته و مشکلاتشان را برطرف کنند.

صندوق سرمایه‌گذاری اجتماعی «آکیومن» در پروژه‌های متعددی با هدف توانمندسازی فقرا سرمایه‌گذاری کرده است، از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در هند گرفته تا تله برای مقابله با مالاریا در تانزانیا و نیز برنامه رهن با قیمت پایین در پاکستان، فعالیت‌های این صندوق مطالعات موردی مهمی برای کارآفرینان در زمینه کمک به افراد با درآمد کمتر از ۴ دلار در روز ارائه می‌دهد.

*m.taheri۸۹@gmail.com

** mehdisamimi@gmail.com

منبع:

http://www.uniteforsight.org/social-entrepreneurship-course/module۶