متن زیر ماحصل گفت‌وگو با عطاالله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران کشور حول محور چالش‌های تولید گندم است.

برای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ قیمت گندم به چه میزان تصویب شده و برای پوشش افزایش قیمت نهاده‌های تولید چه راهکاری اندیشیده شده است؟

برای سال زراعی ذکر شده ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان به علاوه ۱۵۰۰ تومان یارانه کاشت تصویب شده است؛ یعنی قیمت پایه گندم کیلویی ۱۱۵۰۰ تومان است و ۱۵۰۰ تومان هم به ازای هر کیلوگرم یارانه کاشت برای پوشش دادن افزایش قیمت نهاده‌های تولید از جمله کود و همچنین برای بیمه گندم داده خواهد شد.

این قیمت ۶ماه قبل نهایی شده و قبل از فصل کشت قیمت را برای سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ اعلام کرده‌ایم، در آن زمان قیمت ۱۱۵۰۰ تومان در شورای قیمت‌گذاری با اتخاذ سیاست‌های حمایتی با رای حداکثری تصویب شده منتها در آن زمان شرط کردیم که اگر افزایش غیر‌مترقبه‌ای در قیمت نهاده‌ها، قیمت خدمات، تورم و بازار جهانی رخ دهد این قیمت قابل تجدیدنظر است.

در حال حاضر ما در آن مرحله هستیم و با افزایش قیمت‌ها مواجه هستیم در نتیجه در‌خواست کرده‌ایم جلسه‌ای تشکیل شود و به این ترتیب با توجه به آنالیز قیمتی که برای وضع فعلی و شرایط حاضر پیش آمده از این نظر که قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های تولید بالا رفت، احتمال دارد که در شورای قیمت‌گذاری در مورد قیمت گندم یک بازنگری انجام شود.

پس قیمت جدید مورد نظر این شورا به چه میزان است؟

با توجه به آنالیزی که از استان‌های ۳۱گانه کشور گرفته‌ایم و آنالیزی که در هیات‌مدیره، هیات کارشناسی و کمیسیون گرفتیم نظر ما روی این است که قیمت نقدی خرید ۱۴هزار تومان باشد.

چه عواملی بر قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی از جمله گندم موثر است؟

در شورای قیمت‌گذاری تمامی محصولاتی که شامل خرید تضمینی است با  چهار مولفه قیمت‌گذاری می‌شود که شامل هزینه تمام‌شده، قیمت جهانی، افزایش تورم نسبت به سال قبل و نرخ مبادلاتی است.

در مورد محصول استراتژیک گندم نیز در شورای قیمت‌گذاری تمامی این مولفه‌ها را در نظر گرفتیم و به این نتیجه رسیدیم که اگر بتوانیم قیمت ۱۴هزار تومان را به تصویب برسانیم قیمت منصفانه‌ای است.

گفتنی است در سال زراعی قبل قیمت خرید تضمینی گندم ۱۰هزار و ۵۰۰ به علاوه ‌هزار تومان جایزه تحویلی بود و در مجموع ۱۱۵۰۰ تومان به ازای هر کیلو گندم محاسبه می‌شد. با وجود این برخی کارشناسان معتقدند افزایش قیمت گندم چندان نتیجه‌بخش نیست و در عوض باید با انجام یکسری اقدامات به‌روز عملکرد را در واحد سطح بالا برد.

جایزه تحویلی چه تاثیری بر افزایش کمی و کیفی داشته است؟

نه تنها در بخش کشاورزی بلکه به طور کلی در بخش تولید اگر تولیدکننده‌ای به این نتیجه برسد و اعتماد و اطمینان داشته باشد که محصول تولیدی‌اش به قیمت مناسب به فروش خواهد رفت و بازار خوبی خواهد داشت مطمئنا در خصوص افزایش کیفیت و کمیت محصول خود کوشش خواهد کرد و سعی می‌کند میزان تولید را بالا ببرد.

به عبارت دیگر برای تولید بیشتر نمی‌توان صرفا سطح زیرکشت را بالا برد بلکه باید با اقداماتی همچون تغذیه خوب خاک، آبیاری به موقع، سم‌پاشی، مبارزه با علف‌های هرز و... عملکرد را بالا برد تا دریافتی کشاورز هم بالا برود و پوشش‌دهنده هزینه‌های تولید باشد.

بنابراین به نظر بنده افزایش قیمت خرید تضمینی گندم کاتالیزوری خواهد بود که تولیدکننده بتواند تمام سعی خود را بکند که افزایش راندمان داشته باشد.

حدودا ۶ ماه پیش که ما در شورای قیمت‌گذاری نرخ ۱۱۵۰۰ به علاوه ۱۵۰۰ یارانه کاشت را برای قیمت خرید تضمینی گندم در سال زراعی پیش رو تعیین می‌کردیم قیمتی خوب و منصفانه بود و مورد قبول گندم‌کاران بود. منتها از آن زمانی که قیمت‌گذاری شده تا الان یک جهش قیمتی در بخش خدمات و نهاده داشته‌ایم که متاثر از آزادسازی ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده و بنابراین هزینه‌های تولید افزایش داشته است.

به همین دلیل اگر بتوانیم شورای قیمت‌گذاری را مجاب کنیم که نه تنها منافع خود بلکه منافع ملی را در نظر بگیریم که این افزایش قیمت به سایر عوامل آسیب نرساند و به الگوی کشتمان ضرر نرساند، تمهیداتی اندیشیده خواهد شد که کشاورزان بتوانند این افزایش هزینه‌ها را از محل فروش جبران کنند.

در بحث تولید محصول استراتژیک گندم یکی از مسائل مهم در کشور توسعه سطح زیرکشت دیم و از آن طرف بالا بردن عملکرد در این اراضی است. نگاهتان به این موضوع چیست‌؟

سطح زیرکشت گندم دیم کشور تقریبا دو برابر گندم آبی است آن هم در شرایطی که گندم دیم هم به شرایط خاصی بستگی دارد که مهم‌ترین آن وضعیت بارش‌هاست که اگر شرایط فراهم باشد و در کنار آن مدیریت مزرعه و تغذیه خاک رعایت شود قطعا یک جهش تولید در گندم دیمی خواهیم داشت. مضاف بر اینکه دو سال است ستاد اجرایی فرمان امام در استان‌های دیم‌خیز در خصوص تامین نهاده و ترویج و سایر مسائل به کمک دیم‌‌‌کارها آمده که این عامل باعث شده در سال زراعی جدید ۲۵۰ تا ۳۰۰هزار هکتار هم افزایش سطح زیرکشت در گندم دیم داشته باشیم.

با وجود این باز هم تاکید می‌کنیم که تمامی این عوامل به میزان بارش و پراکنش بارش‌ها بستگی دارد و در کنار آن هم باید مدیریت داشته باشیم تا افزایش تولید در مزارع دیم محقق شود.

در سال زراعی قبل کل خرید ۷میلیون و ۵۰۰هزار تن بوده است. برای سال زراعی جدید نمی‌توان فعلا پیش‌بینی کرد چقدر تولید خواهیم داشت با وجود این شرایط تولید قطعا نسبت به سال زراعی قبل‌تر با افزایش سطح زیرکشت دیم بهتر خواهد بود.