علم‌گرایی به جای ایدئولوژی
من از گذشته دنیای‌اقتصاد ارزیابی مثبتی دارم و فکر می‌کنم در کنار اتفاقات دیگری که همزمان در کشور و در دانشگاه‌ها و موسسات می‌افتاده، نقش بسیار مهمی در گسترش دانش اقتصاد و علم اقتصاد داشته است. با توجه به اینکه آموزشگاه‌ها مخاطبان محدودی داشتند، دنیای‌اقتصاد می‌توانست و توانست که با طیف گسترده‌تری از مردم ارتباط بگیرد و موفقیت‌های خیلی بزرگی کسب کند.
به‌عنوان عضوی از خانواده دنیای‌اقتصاد اگر بخواهم دلسوزانه آسیب‌شناسی کنم و برای دهه‌های آینده پیشنهاد ارائه دهم، به نظرم باید به جای پرداختن به یک ایده اقتصادی بر گسترش علم اقتصاد تمرکز کنیم.
خیلی اوقات دیده یا شنیده شده است که دنیای‌اقتصاد از نظر مخاطبان روزنامه اقتصاد بازار است. فارغ از درست یا غلط بودن این مساله و ادعای روزنامه، مهم این است که برداشت مخاطبان این است که دنیای‌اقتصاد همه چیز را از منظر بازار و اقتصاد آزاد می‌بیند و بررسی می‌کند.
نظر من این است که باید تمرکز بر گسترش علم اقتصاد باشد. علم اقتصاد در دهه‌های گذشته تحولات زیادی داشته و دیگر از نگاه ایدئولوژیک پیشین و مکتب‌گرایانه خارج شده است که به‌عنوان مثال دو گروه کینزی و بازاری داشته باشیم. ما امروزه در اقتصاد متوجه شدیم که خیلی از بازارها وجود ندارند و باید بازارها را به وجود بیاوریم، طراحی کنیم یا قانون‌گذاری و نظارت داشته باشیم. خیلی از بازارها به قانون‌گذاری و نظارت نیاز دارند؛ به‌عنوان مثال بازارهای مالی یا خیلی از بازارها به بیمه، طراح و بازطراحی نیاز دارند.
در شرایطی که خیلی از بازارها مسدود می‌شوند یا در آنها مداخله‌های چشم‌گیر اتفاق می‌افتد، طبیعی است که از بازارها دفاع شود. من با دفاع از بازار مخالف نیستم؛ من پیشنهاد می‌کنم از یک‌جانبه‌گرایی که ممکن است مخاطب را حساس کند، اجتناب شود. مشکلات باید توضیح داده شود؛ اما علم اقتصاد باید معیار باشد. علم اقتصاد ابزارهای خوب و کارآمد دارد. علم اقتصاد با توجه به تغییرات و کارکردهای دنیا، می‌تواند چارچوب‌هایی در پیشنهاد راهکارهای ایجاد تغییرات در محیط و انتخاب روش‌ها شناسایی کند. بنابراین اگر قرار باشد بپرسیم دنیای‌اقتصاد از چه چیزی دفاع می‌کند، باید پاسخ علم اقتصاد باشد نه بازار یا اقتصاد آزاد.
نگاه ایدئولوژیک مضراتی دارد که می‌تواند زحمات مجموعه دنیای‌اقتصاد و اثربخشی آن را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع نگاه می‌تواند باعث شود خیلی از کارها دیده نشود و از آنها استفاده نشود.
لذا من فکر می‌کنم دنیای‌اقتصاد باید علم اقتصاد را اصل و شعار بداند و مردم را با علم اقتصاد آشنا کند و مطمئن باشد برای رسیدن به اهداف رشد اقتصادی و رفاه، افزایش آگاهی شرط لازم است.
استاد اقتصاد دانشگاه خاتم
