نفت در انتظار منابع مالی و رفع تحریم‌ها

گروه نفت و پتروشیمی: براساس آخرین گزارش منتشر شده اوپک، میانگین تولید روزانه نفت کشورمان با افزایش ۱۴ هزار و ۷۰۰ بشکه‌ای در ماه آگوست به ۷۶۵/۲ میلیون رسیده است. افزایش اندک تولید نفت طی ماه پیش در حالی رخ داده که چندی است میزان تولید نفت کشورمان روندی نوسانی داشته، به‌طوری که طی یک سال گذشته میانگین تولید افزایش چشمگیری نداشته است. این در حالی است که با شروع به کار دولت یازدهم، وزیر نفت وعده افزایش ظرفیت تولید نفت تا ۲۰۰/۴ میلیون بشکه و بالطبع افزایش تولید واقعی را طی یک سال داده بود، هرچند که گفته می‌شود ظرفیت کنونی تولید نفت کشور تفاوت قابل ملاحظه‌ای با میزان تولید دارد، اما به نظر می‌رسد برخی موانع بر سر راه زنگنه جهت افزایش تولید نفت مرتفع نشده است. یکی از این موانع که طی چند سال اخیر تاثیر بسزایی روی میزان تولید و صادرات نفت داشته است، مساله تحریم‌های غرب علیه ایران است. با وجود گشایش‎های نسبی که با وقوع توافق موقت ژنو در سیاست‌های خارجی کشور رخ داد، اما این توافق بزرگ‌ترین مشکل فروش نفت و محصولات پتروشیمی که همانا مشکل نقل و انتقال پول حاصل از فروش نفت است حل نکرده است. در عین حال توافق کوتاه‌مدت در دو دوره ۶ و ۴ ماهه حاصل سرمایه‌گذاران خارجی را جذب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت کشورمان نکرده است، چراکه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت مستلزم دوره زمانی طولانی‌تری است که اعتماد سرمایه‌گذار را جلب کند.

گذشته از اینکه طی چند سال اخیر هیچ سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت ایران رخ نداده است، در بخش سرمایه‌گذاری داخلی نیز تحرکات خاصی در این حوزه انجام نشده است. به‌عنوان مثال انتشار اوراق مشارکت توسعه صنعت نفت که چندی به جذب سرمایه داخلی در این حوزه منجر می‌شد ضعیف است.

در این بین در دوران وزارت زنگنه تحرکات مثبتی نیز انجام شده که آینده توسعه این صنعت را امیدوار کرده است. به‌عنوان مثال توجه به توسعه میادین مشترک نفتی طی یک سال اخیر از موضوعاتی است که تلاش دولت بر آن متمرکز شده است. شرکت ملی نفت‌خیز جنوب (NISOC) یکی از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران است که به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ تولیدکننده نفت ایران شناخته می‌شود. این شرکت، هم‌اکنون بیش از ۸۳ درصد نفت و ۱۶ درصد گاز ایران را تولید می‌کند. حمید بورد، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در گفت‌وگو با «ایسنا»، با تاکید بر اینکه اگر به موقع تصمیم‌های درست می‌گرفتیم و سیاست‌گذاری ما تغییر نمی‌کرد تحریم‌ها نمی‌توانست مانع پیشرفت صنعت نفت شود، گفت: در صورتی که منابع مالی تامین بود، روند توسعه میدان آزادگان جنوبی با استفاده از توان داخلی قابل انجام بود. بورد در این گفت‌وگو حضور شرکت‌های خارجی که توانی بیشتر از شرکت‌های داخلی دارند را مستلزم بر‌طرف شدن تحریم‌ها دانست و با حمایت از توان شرکت‌های داخلی از جذب ۳ میلیارد دلار سرمایه به وسیله انتشار اوراق مشارکت خبر داد. مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با اعلام اینکه ضریب بازیافت چاه‌های نفت طی سال جاری با افزایش یک درصدی به ۲۸ درصد رسیده است، معتقد است که وعده افزایش ظرفیت تولید ۷/ ۵ میلیون بشکه‌ای زنگنه قابل حصول است.

بورد با اشاره به اینکه تولید زود‌هنگام آزادگان توسط شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب انجام شد، اضافه کرد: در صورتی که منابع مالی موجود بود می‌توانستیم روند افزایش تولید را ادامه دهیم، اکنون نیز اگر بتوانیم سرمایه را تامین کنیم توسعه مخزن اصلا بحث پیچیده‌ای نیست، به عبارت دیگر با توسعه پلکانی می‌توان تا حد زیادی مشکل سرمایه را حل کرد به گونه‌ای که از خود مخزن استفاده کنیم و آن را توسعه دهیم.مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در ادامه تاکید کرد: باید از پیمانکاران خارجی استفاده کنیم که از خودمان یک قدم جلو تر باشد و در این راستا در صورتی که مشکل تحریم‌ها حل شود شرکت‌های خارجی در این بخش حضور پیدا خواهند کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، میدان نفتی آزادگان که بین ایران و عراق مشترک است، بزرگترین میدان نفتی ایران و یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی جهان محسوب می‌شود. وزارت نفت ایران، برای توسعه میدان آزادگان، با شرکت ژاپنی اینپکس، در سال ۲۰۰۱ میلادی قرار دادی امضا کرد که پس از پنج‌ سال در پی عدم فعالیت شرکت اینپکس، توسط وزارت نفت ایران این قرارداد لغو شد. بعد از چندین سال تعلل برای توسعه میدان سال ۱۳۸۹ توسعه همه مخزن‌های میدان آزادگان به شرکت ملی نفت چین واگذار شد. طبق قرارداد با چینی‌ها طی ۵۲ ماه حجم تولید از میدان به روزانه ۳۲۰ هزار بشکه برای مدت سه سال افزایش می‌یافت که بعد از گذشت حدود چهار سال این طرح کمترین پیشرفتی نداشت و این شرکت به دلیل تعلل در توسعه این میدان در اردیبهشت ۱۳۹۳ خلع ید شد.

بورد در ادامه با بیان اینکه بیش از ۸۳ درصد از نفت و ۱۶ درصد از گاز کشور در مناطق نفت خیز جنوب تولید می‌شود، اظهار کرد: ظرفیت تولید نفت مناطق نفت خیز جنوب حدود سه میلیون بشکه است که به تناسب برنامه‌هایی که از سوی مراجع رسمی تصویب می‌شود و براساس نیاز، تولید می‌شود. مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب با اشاره به اینکه حجم عمده صادرات نفت کشور از محل تولیدی که در مناطق نفت‌خیز جنوب صورت می‌گیرد، انجام می‌شود، گفت: آمادگی داریم که ۱۰۰ درصد ظرفیت موجود را به تولید برسانیم که البته این امر به برنامه صادرات و نیاز کشور بستگی دارد. وی با اشاره به اینکه زمینه‌سازی برای افزایش ظرفیت سالانه صورت می‌گیرد، خاطرنشان کرد: هرسال حدود۳۵۰ هزار بشکه عملیات جداگانه برای جبران افت طبیعی چاه‌ها و مخازن داریم، به عبارت دیگر سالانه ۳۵۰ هزار بشکه کار توسعه‌ای، ترمیمی و تعمیری انجام می‌دهیم.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب این حجم کار را عظیم دانست و اضافه کرد: بالغ بر ۷۵ حلقه چاه توسعه‌ای در سال جاری حفر خواهیم کرد و حدود ۸۰ حلقه چاه نیز در برنامه تعمیر قرار دارند و همچنین عملیات ترمیمی به میزان ۱۰۰ هزار بشکه اجرا خواهد شد.

توان افزایش ظرفیت تولید به ۷/۵ میلیون بشکه را داریم

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب درباره تحقق وعده وزیر نفت مبنی بر افزایش ظرفیت تولید نفت و میعانات گازی به ۷/۵ میلیون بشکه تا سال ۱۳۹۷ اظهار کرد: در راستای تحقق آن وعده ما هسته اصلی هستیم و بخش عمده تولید در مناطق نفت‌خیز جنوب صورت می‌گیرد.

وی با تاکید بر اینکه از نظر توان فنی قابلیت افزایش ظرفیت به ۷/۵ میلیون بشکه را داریم، گفت: در این راستا برنامه‌های لازم تدوین شده و در اختیار وزیر نفت قرار گرفته است. بورد در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه کار توسعه به‌صورت روتین انجام می‌شود در کوتاه‌مدت می‌توانیم در مناطق نفت‌خیز جنوب به ظرفیت مورد نظر دست یابیم که در این راستا از استراتژی‌هایی مانند گازسوزی کمتر و تعمیرات اساسی کردن کارخانه‌ها استفاده می‎کنیم.

وی درباره افزایش ضریب بازیافت میادین نفتی قدیمی اظهار کرد: طبق برنامه پنجم توسعه موظفیم یک درصد ضریب بازیافت را افزایش دهیم که در این راستا برنامه‌های خوبی از جمله تزریق گاز، استفاده از تلمبه‌های درون چاهی برای تولید ثانویه و استفاده از تکنولوژی‌های پژوهشی را در دست اقدام داریم. بورد اضافه کرد: معدل ما در مورد ضریب بازیافت مخازن حدود ۲۷ درصد بوده که آن را به ۲۸ درصد رسانده‌ایم و در واقع هدف برنامه پنجم در این زمینه محقق شده است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در ادامه درباره افزایش ظرفیت تولید گاز در این منطقه با توجه به بالا بودن مصرف گاز در کشور اظهار کرد: متاسفانه شدت مصرف انرژی در کشور ما بالا است و عمده تولید از میادین مستقل گازی صورت می‌گیرد که در این راستا اکنون برنامه‌هایی برای توسعه مخازن مستقل گازی داریم که اگر منابع مالی تامین شود می‌توانیم تولید بیشتری داشته باشم. وی میزان تولید گاز را حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب در روز اعلام و اضافه کرد: این ظرفیت با توسعه میادین مستقل گازی قابل افزایش است.

۳ میلیارد دلار سرمایه می‌خواهیم

بورد در ادامه با اشاره به اینکه مراجعاتی در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته است، اظهار کرد: در شرکت ملی نفت با چند شرکت داخلی و خارجی جهت سرمایه‌گذاری مذاکراتی صورت گرفته اما هنوز نهایی نشده است. وی با اشاره به اینکه حدود ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای اجرای پروژه‌ها در این مناطق نیاز داریم، گفت: درسال گذشته از اوراق مشارکت استفاده کردیم و در سال جاری نیز به دنبال استفاده مجدد از اوراق مشارکت و منابع صندوق توسعه ملی هستیم.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب به حمایت از ساخت چند‌هزار قطعه توسط سازندگان داخلی اشاره و خاطرنشان کرد: هدفگذاری برای ساخت پمپ، توربین و کمپرسورهای داخلی صورت گرفته و بیش از ۷۰ درصد در بخش بالا دستی می‌توان به تولید داخل متکی بود. بورد در ادامه به بومی‌سازی ۱۰ گروه کالای مورد نیاز در صنعت نفت توسط سازندگان داخلی با تاکید وزیر نفت اشاره و اظهار کرد: حدود ۸۵۰۰ قلم کالا را در دست ساخت داریم. همچنین ۱۵۳۵ قلم کالا در حوزه توربین در دست عقد قرار‌داد است. حدود ۲۲۰ میلیارد تومان ارزش ساخت قطعات در داخل کشور در این شرکت است.

بورد در ادامه عمده دلیل کاهش تولید نفت در کشور را تحریم‎ها دانست و گفت: باید توجه کرد که صنعت نفت نوک پیکان تحریم‌ها بوده و سال‌های سختی را پشت سر گذاشته و پیشرفت‌هایی نیز در این زمینه حاصل شده است. وی همچنین تاکید کرد: در زمینه ساخت داخل و مسائل مدیریتی ضعف‌هایی وجود داشته است.

مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در ادامه به مذاکره با شرکت‌های اروپایی و آسیایی برای حضور در کشور اشاره و خاطرنشان کرد: امید می‌رود با به نتیجه رسیدن مذاکرات شرکت‌های خارجی در کشور حضور یابند. وی در‌باره توسعه میادین مشترک نفتی و گازی و ضرری که به دلیل عدم بهره‌برداری به موقع از این میادین به کشور تحمیل شده است، تصریح کرد: اگر می‌دانستیم که می‌خواهیم چکار کنیم بخشی از مشکلات حل می‌شد.وی با بیان اینکه در چندسال گذشته بیشتر توجه به پارس جنوبی بود و کمتر به غرب کارون توجه کردیم، امیدواریم بتوانیم با استفاده از امکانات داخلی هرچه سریع‌تر میادین غرب کارون را توسعه دهیم در این زمینه می‌توان اذعان کرد که شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و شرکت ملی نفت ایران در توسعه میادین نفتی از توانایی خوبی برخوردارند.