شهر ایمن؛ چگونه؟
گمان نمی‌کنم شهروندی در تهران باشد که بیم زلزله هولناک تهران را نداشته باشد. من معتقدم که در این‌باره، نه باید راه افراط را برویم و نه دچار تفریط شویم.
نه باید آن‌گونه فضا‌سازی کنیم که شهروندان تهران را دائما در وحشت زلزله مهیب تهران نگاه داریم و نه آن‌گونه عمل کنیم که غافلگیر شویم و در بحران گرفتار.
در دنیای مدرن و در عصر موسوم به دیجیتال که تکنولوژی دیگر برای خود مرزی نمی‌شناسد و تمامی مرزها را در‌نوردیده هیچ پرسشی به‌ویژه در این عرصه بی‌پاسخ نیست.
نمونه‌های جهانی آن، از زلزله ژاپن گرفته تا تایوان پیش روی ما هستند. در زلزله فروردین ماه امسال تایوان که قدرت آن 7.4 ریشتر بود و در 25 سال اخیر در این کشور بی‌سابقه بود، کشته‌شدگان به تعداد انگشتان دو دست بود و نه بیشتر. با خود بیندیشیم، اگر زلزله‌ای با این قدرت تهران را تکان دهد، چه می‌شود؟
این مثال بیانگر آن است که در علم ساختمان‌سازی راه‌حل مواجهه با زلزله وجود دارد، به شرط آنکه کار را به اهلش و به متخصص این حرفه بسپاریم.
ما در ایران ساختمان‌سازی داریم! ناظر بر ساختمان‌سازی هم داریم! در کنار آن فهرستی از ساختمان‌های ناایمن هم داریم! سناریوی عجیبی است که اگر ناظر بر عملکرد داریم پس این فهرست ساختمان‌های ناایمن از کجا در‌می‌آید؟!
اینجاست که مشخص می‌شود یک‌جای کار ایراد دارد. یعنی یا برخی از سازندگان ما با علم روز منطبق نیستند که متاسفانه نیستند! یا برخی از ناظران ما ناظر نیستند که متاسفانه نیستند!
وقت آن رسیده که بدانیم، زمان تصمیم‌گیری پشت درهای بسته گذشته، زمان بی‌توجهی به متخصصان واقعی گذشته، زمان نادیده گرفتن سازندگان خبره گذشته، زمان بی‌توجهی به علم و دانشگاه در ساخت‌وساز گذشته است.
باید بپذیریم که ساخت‌وساز یک صنعت است و من به عنوان رئیس «انجمن صنعت ساختمان» از تمام مسوولان حوزه می‌خواهم که روش‌های کهنه تصمیم‌گیری در این حوزه حساس و مهم را کنار بگذارند. در تصمیم‌گیری‌ها از نیروهای متخصص و باسابقه مشورت بگیرند.
و از همه مهم‌تر بخش خصوصی را در کنار خود ببینند و نه در مقابل خود و باور داشته باشند که بخش خصوصی مشاوری رایگان و دلسوز برای سیاستگذاری است. چندی پیش با اهتمام و درایت وزارت محترم راه و شهر‌سازی صورت‌جلسه‌ای را با حضور مسوولان سازمان نظام مهندسی ایران به امضا رساندیم که می‌تواند نویدبخش باشد.
مقرر شد از این پس انجمن صنعت ساختمان و سازمان نظام مهندسی در تصمیم‌سازی‌ها مشارکت کنند و تصمیم‌سازی‌ها پشت درهای بسته نباشد و تحولاتی هم در نوسازی قوانین این سازمان صورت پذیرد که موجب مسرت است. این حقیقتی گریز‌ناپذیر است که باید در عرصه ساخت‌وساز تابوها را بشکنیم و کنار بگذاریم. یکی از این تابوها نوع نگاه به بلند‌مرتبه‌سازی و حتی آسمانخراش‌سازی است. اگر شهری مقاوم در برابر زلزله می‌خواهیم که کمترین خسارت‌ها و تلفات مالی و جانی را به دنبال داشته باشد، حتی اگر از همین امروز هم شروع کنیم تا رسیدن به هدف راهی طولانی در پیش است.
برای داشتن شهری ایمن‌تر راهی نیست جز آنکه کیفیت را بر کمیت ارجح بدانیم. مسابقه توزیع رانت از طریق منابع بانکی و ملی برای ساخت مسکن‌های بی‌کیفیت را تعطیل کنیم. به بخش خصوصی اعتماد کنیم و بدون هدر دادن منابع بانکی و صرفا با تسهیل ارائه مجوز و حذف بوروکراسی دست و پاگیر به آنها فضا دهیم. اگر هم قرار است تا از کشورهای دیگر سازنده بیاوریم، ایرادی نیست ما سازندگان نمی‌گوییم مثل برخی صنایع درها را ببندید و فقط راه را برای ما باز کنید. تنها خواسته ما این است که شرایط و امکاناتی را که برای آنها فراهم می‌کنید برای ما نیز فراهم کنید تا رقابت کنیم. بحث سرمایه‌گذاری و ساخت‌وساز را تفکیک کنیم. سرمایه‌گذار در کنار یک سازنده واقعی و خبره می‌توانند ساختمانی ایمن بسازند. از دانشگاه و دانشگاهی و توان داخلی بهره بگیریم. راه را برای ورود علم جدید در این عرصه بگشاییم تا از ساخت سازه‌ها و ساختمان‌های عمدتا پنج‌طبقه در کوچه پس‌کوچه‌های شهر آن هم با کیفیت پایین رهایی یابیم. باور کنیم که ساخت‌وساز یک علم است و تنها با تکیه بر خبرگان می‌توانیم شهری ایمن بسازیم.
* رئیس انجمن صنعت ساختمان
