ماشین‌سازی اراک در مسیر پیشران ساخت تجهیزات صنعتی

در حال حاضر این مجتمع بزرگ صنعتی تحت مالکیت موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان است. این مجتمع نخستین و بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور بوده که با بیش از نیم قرن سابقه درخشان در عرصه توسعه صنعتی و زیر‌بنایی کشور و با قابلیت‌های علمی و بهره‌مندی از حدود ۲هزار نیروی متخصص و کار‌آزموده، تجهیزات و امکانات پیشرفته در قالب پنج گروه تولیدی مختلف، سه شرکت تابعه مستقل، دو گروه پشتیبانی و دانشگاه جامع علمی و کاربردی توانایی انجام پروژه‌های بزرگ ملی و بین‌المللی را دارد و با تولید ۷۷ نوع محصول و تجهیزات صنعتی متنوع در حوزه‌های کسب و کار فعالیت می‌کند.

ماشین‌سازی اراک دارای پنج گروه تخصصی شامل گروه تولیدی ساخت تجهیزات، گروه تولیدی متالورژی، گروه تولیدی دیگ‌‌های بخار، گروه تولیدی پل و سازه‌های فلزی، گروه تولیدی ماشین و مونتاژ بوده و شرکت‌‌های تابعه آن شامل مهندسی و ساختمان ماشین‌سازی اراک، پایساز و نفت و گاز و کنسرسیوم آکام است.

هیات‌مدیره جدید ماشین‌سازی اراک در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ معارفه و رسما کار خود را آغاز کرد. در زمان بیش از یک ماه از فعالیت تیم مدیریتی جدید، اقدامات موثری درباره شناخت و ایجاد راهکارهایی با حضور کم‌سابقه اعضای موظف و غیرموظف هیات‌مدیره در محل کارخانه شرکت صورت گرفته است.

مدیرعامل جدید شرکت ماشین‌سازی اراک می‌گوید علاوه بر تدوین راهبردهای آتی شرکت، هیات‌مدیره جدید تلاش بی‌وقفه و شبانه‌روزی برای انعقاد قراردادهای چشمگیر و بالا بردن ظرفیت تولیدی شرکت از لحظات نخست انتخاب انجام داده، به‌طوری که در همین مدت زمان کوتاه (۳۹ روز) با جدیت و عزم راسخ قرارداد ۳۱ میلیون یورویی با «پتروشیمی مهر پترو کیمیا» منعقد و در سامانه کدال برای اهالی بازار سرمایه شفاف‌سازی شد.

وی افزود: به نمایندگی از هیات‌مدیره شرکت تاکید می‌کنم که از همه ظرفیت‌‌‌های موجود با تلاش بی‌وقفه برای خلق ارزش و ثروت برای سهامداران شرکت و کلیه ذی‌نفعان و ایجاد رفاه برای کارکنان شرکت استفاده خواهد شد.

برای آشنایی با اقدامات صورت گرفته و برنامه‌های راهبردی با رضا سرایی، مدیرعامل جدید شرکت ماشین‌سازی اراک گفت‌وگو کرده‌‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌‌خوانید.

در دو هفته آغازین استقرار هیات‌مدیره جدید شرکت، چه اقداماتی صورت گرفته است؟

در این مدت جلسات متعددی با مدیران گروه‌های تخصصی و واحدهای مختلف شرکت برای شناخت وضع موجود برقرار شد. همچنین شرایط مالی شرکت و وضع موجود هر پروژه تحلیل و موانع و محدودیت‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. از دیگر اقدامات می‌توان به برگزاری جلسات مشورتی بین اعضای هیات‌مدیره بلافاصله پس از بررسی گزارش‌های هر گروه تخصصی، برگزاری جلسات متعدد با مدیران هر پروژه برای بررسی وضعیت و چالش‌های هر پروژه، برگزاری جلسات متعدد با کارفرمایان پروژه‌ها و بررسی قراردادها و ایجاد فضای تعاملی مثبت و تلاش برای از بین بردن بدبینی‌های گذشته به دلیل تاخیر در عمل به تعهدات شرکت طبق قرارداد و استفاده از نظرات خبرگان برای اصلاح ساختار سازمانی شرکت و چابک‌سازی آن اشاره کرد.

برنامه‌های راهبردی شرکت در دوره استقرار هیات‌مدیره جدید چیست؟

پس از طی کردن مرحله شناخت، هیات‌مدیره جدید اقدام به تدوین کلیات سند تحول شرکت کرده و مسیر حرکتی شرکت در این سند مشخص شده است. یکی از برنامه‌های راهبردی این شرکت چابک‌سازی ساختار سازمانی و توسعه نیروی انسانی است. در مسیر توسعه فعالیت‌‌های شرکت، موضوع اصلاح ساختار با هدف چابک‌سازی و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز و توسعه دانش و مهارت کارکنان و مدیران از بدیهیات برنامه توسعه‌‌ای است. در این زمینه از تیم‌‌های تخصصی برای بازمهندسی ساختار سازمانی شرکت همسو با نقش‌آفرینی در صنعت‌سازی و پروژه‌های بزرگ کشور برنامه‌ریزی و استفاده خواهد شد. از طرفی مرکز آموزش ماشین‌سازی اراک و دانشکده علمی و کاربردی باید مجددا به چرخه فعالیت تربیت و تامین نیروی انسانی ماهر و متخصص مورد نیاز گروه صنعتی بازگشته و در این حوزه ماموریت و رسالت خویش را به عهده گیرد. از این رو تدوین برنامه و بودجه آموزشی و توسعه منابع انسانی در برنامه‌های آتی گروه باید به دقت و جدیت لحاظ شود. در بخش‌های خدمات رفاهی، بهداشتی، درمانی، انگیزشی و بهره‌وری نیروی انسانی نیز باید سازماندهی متناسب با توسعه فعالیت‌‌های گروه صنعتی و نیز دستورالعمل و آیین‌نامه‌های مورد نظر تعریف، تبیین، تصویب و اجرا شود.

دیگر برنامه راهبردی این شرکت، ایجاد ساختار توسعه بازار هوشمند است. در این زمینه به دو منظر توسعه بازار محصولات و تجهیزات تولیدی فعلی شرکت، کشف بازارهای جدید و تجهیزات جدید پرداخته می‌شود. برای تحقق چنین ساختاری بهره‌گیری از جمع‌آوری اطلاعات و ایجاد بانک اطلاعاتی جامع و استفاده از پردازش اطلاعات و مباحث داده‌کاوی مورد توجه جدی است. در شرکتی با ویژگی‌‌های ماشین‌سازی اراک ایجاد یکپارچگی بین توسعه بازار، بازاریابی، تحقیق و توسعه، طراحی و ساخت امری حیاتی و حرفه‌ای بوده که هیات‌مدیره شرکت بر این مهم تمرکز و تاکید فراوان دارد.

برنامه بعدی، داخلی‌سازی تجهیزات طرح‌های پیشران صنعت پتروشیمی و پتروپالایشگاه است. ماشین‌سازی اراک این افتخار را دارد که نخستین سازنده تجهیزات فرآیندی متانول برای پتروشیمی‌‌های «دنا» و «سیراف» بوده که بخش عمده‌‌ای از این تجهیزات پایان یافته و در مراحل پایانی تکمیل قرارداد است. ضمنا شرکت با توجه به شرایط محصول متانول، تمرکز خود را بر طراحی و ساخت تجهیزات پایین‌دست متانول مانند پروپیلن و اولفین طی فرآیندهای MTP و MTO  گذاشته است. زیرا در حال حاضر حدود ۳/ ۱۲ میلیون تن متانول در کشور تولید می‌شود و با واحدهای افتتاح شده آتی این عدد طبق برنامه‌ریزی‌‌های صنایع ملی پتروشیمی به ۲۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۴ می‌رسد که بدون توسعه پایین‌دست متانول عملا صرفه اقتصادی برای این واحدها و ادامه تولید میسر نیست. از این رو حرکت به سمت تولید پروپیلن، اولفین و سایر محصولات پایین‌دست این زنجیره امری غیر قابل انکار است. همچنین با توجه به برنامه جدی و سیاستگذاری جدی کشور برای احداث واحدهای پتروپالایشگاه با هدف افزایش تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، افزایش صادرات و ارزآوری، بی‌اثر کردن تحریم‌های ظالمانه و هدف‌گذاری کشور برای احداث پتروپالایشگاه‌های بزرگ و حرکت به سمت تحقیق و توسعه و طراحی و ساخت تجهیزات مورد نیاز طرح‌های پتروپالایشگاه از اهمیت بالایی برای نقش‌آفرینی ماشین‌سازی اراک و تبدیل شدن به پرچم‌دار داخلی‌سازی تجهیزات فرآیندی و مجموعه‌های مورد نیاز پتروپالایشگاه‌ها امری ضروری است.

برنامه دیگر، استقرار سیستم مدیریت ریسک است. استقرار سیستم مدیریت ریسک یکپارچه، مبتنی بر فرآیند با هدف کاهش ریسک‌‌های مترتب بر فعالیت‌‌های شرکت مورد توجه خواهد بود. برای نمونه مدیریت ریسک قراردادهای شرکت و تعریف اقدامات کنترلی مناسب برای عدم وقوع آتی این ریسک‌‌ها و ایجاد ساختار متمرکز وصول مطالبات از ثمرات سیستم کارآمد مدیریت ریسک است.

سایر برنامه‌ها، توجه ویژه به رسیدن به سهم قابل توجه ماشین‌سازی اراک در تامین تجهیزات و قطعات مصرفی وارداتی صنایع مختلف، استقرار اثربخش کنترل‌‌های داخلی، ‌تدوین برنامه‌ها و بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته برای فروش گسترده و حرفه‌‌ای محصولات روتین شرکت، ایجاد تفکر و سیستم پیمانکار عمومی (GC) با هدف مدیریت بهینه پروژه‌ها و استفاده از ابزارهای تامین مالی است.

برای تامین مالی و دسترسی به نقدینگی چه استراتژی‌‌هایی قرار است دنبال شود؟

بی‌شک تحقق اهداف توسعه‌‌ای ماشین‌سازی اراک بدون تامین مالی و دسترسی به نقدینگی میسر نیست و بدین منظور استراتژی‌هایی با جدیت پیگیری می‌شود. این استراتژی‌‌ها شامل فروش اموال راکد و استفاده از نقدینگی حاصل از فروش آن برای توسعه شرکت و تامین سرمایه در گردش تولید، استفاده از سرمایه ایرانیان خارج از کشور و علاقه‌مندان به توسعه ایران و تامین مالی برای تولید محصولات دانش‌بنیان به‌صورت مشترک، استفاده از اوراق بدهی در بازار سرمایه، به کارگیری شرکت سهامی عام پروژه برای پیشبرد شرکت دانش‌بنیان و عرضه شرکت‌های زیرمجموعه یا شرکت‌‌های دانش‌بنیان ایجاد شده آتی در بازار سرمایه است.

در زمینه عرضه شرکت‌‌های زیرمجموعه در بازار سرمایه چه پیگیری‌‌هایی صورت گرفته است؟

در این زمینه، عرضه اولیه شرکت زیرمجموعه «پایساز» به عنوان شرکتی با قدمت و موقعیت استراتژیک در شهر اهواز پیگیری می‌شود و برنامه هیات‌مدیره شرکت، استفاده از وجوه حاصل از عرضه اولیه برای توسعه، نوسازی و بهسازی زیرساخت‌‌ها و ماشین‌آلات شرکت «پایساز» است. در این زمینه می‌توان با مهندسی مالی مدل عرضه این شرکت در بازار سرمایه و استفاده از مدل صرف سهام و سلب حق تقدم از سهامداران فعلی به دلیل ورود مستقیم نقدینگی به شرکت را پیگیری کرد. باید در نظر داشت که صیانت از ارزش واقعی دارایی‌‌های ماشین‌سازی اراک به عنوان دارایی واقعی قشر خدوم معلمان گرانقدر وظیفه ذاتی مدیریت شرکت است.

دلایل توجه جدی به توسعه شرکت «پایساز» چیست؟

از برخی دلایل آن می‌توان به موقعیت استراتژیک شرکت و نزدیکی به قطب صنعت پتروشیمی برای ارتباط سریع با کارفرماها، کاهش زمان و هزینه حمل تجهیزات ساخته‌شده، امکان ساخت تجهیزات سنگین قراردادهای گروه ماشین‌سازی اراک و سهولت حمل و کاهش چشمگیر زمان و هزینه‌های تحمیل شده به پروژه و قابلیت این شرکت برای حضور در بازارهای صادراتی عراق در بخش تجهیزات نفت و گاز اشاره کرد. یکی دیگر از اقدامات هیات‌مدیره، ایجاد امور مجامع و شرکت‌‌ها است.

 این واحد با توجه به تحلیل کسب‌وکار و ماهیت ساختاری ماشین‌سازی اراک حیاتی بوده به‌طوری که واحد امور مجامع و شرکت‌‌ها در دو جنبه شرکت‌‌های زیر‌مجموعه و گروه‌های تخصصی فعالیت خواهد کرد. دلیل دیگر تولید محصولات دانش‌بنیان با حاشیه سود بالا است. ماشین‌سازی اراک برای نقش‌آفرینی مستمر در صنعت کشور و پیاده‌سازی اهداف توسعه‌‌ای نیازمند درآمد پایدار بوده و این مهم جز از مسیر تولید محصولات متنوع دانش‌بنیان میسر نخواهد شد. از این رو یکی از برنامه‌های جدی شرکت تولید محصولات دانش‌بنیان با حاشیه سود بالا و ایجاد درآمد پایدار بوده و این مهم از مسیرهای تحقیق و توسعه، ارتباطات ساختار‌یافته و برنامه‌ریزی‌شده با دانشگاه و بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان کشور، بازرگانی خارجی و پردازش اطلاعات و انتخاب محصولات و تولید مشترک با شرکت‌‌های توانمند خارجی و نتایج توسعه بازار هوشمند پیگیری می‌شود. در این راه ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از اطلاعات صنایع مختلف، نیازسنجی آنها، بررسی توانمندی و زیرساخت ماشین‌سازی اراک امری ضروری است.

25- (1)