«جمعه خشم» در مصر:
مبارک در آستانه سقوط
عکس: AFP «جمعه خشم» مردم در مصر
تظاهرات بی‌سابقه مردم مصر علیه حکومت مبارک و مردم یمن علیه حکومت صالح دیروز هم ادامه یافت
احسان ابطحی
پس از هفته‌ها تظاهرات و اعتراض که منجر به سقوط یک رییس‌جمهوری و شوکه شدن سران شمار دیگری از کشورهای عربی شد، خاورمیانه و کشورهای شمال آفریقا خود را برای دور جدیدی از نا‌آرامی‌ها آماده می‌کنند.به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز، کانون این اعتراضات که پس‌لرزه انقلاب اخیر مردم تونس به شمار می‌رود، مصر بود و نا‌آرامی‌های این کشور را وارد چهارمین روز خود کرد. این در شرایطی است که دولت مصر ارائه خدمات اینترنتی و تلفن همراه را در قاهره، اسکندریه و شمار دیگری از شهرهای این کشور محدود کرده‌است. دیروز، حضور پرشمار پلیس ضد شورش در سرتاسر خیابان‌های قاهره مشاهده می‌شد که هدف اصلی آن سرکوب تظاهرات‌کنندگانی بود که احتمال می‌رفت پس از برگزاری نماز جمعه به خیابان‌ها بریزند و دور جدیدی از نا‌آرامی‌ها را آغاز کنند. تظاهرات اعتراض‌آمیز روزهای گذشته در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا چهره جهان عرب را تغییر داده و پایه‌های بسیاری از رژیم‌های این منطقه را که به طور سنتی از حمایت کاخ سفید برخوردار بوده‌اند، متزلزل کرده‌است.شاید اگر در اوایل ماه جاری میلادی از هر کارشناس و تحلیلگر مسائل سیاسی جهان عرب درباره توان رژیم‌های استبدادی منطقه برای کنترل نا‌آرامی‌ها و اعتراضات پرسیده می‌شد، متفق القول بر توانایی این رژیم‌ها تاکید می‌کردند اما همین دو هفته پیش بود که تظاهرات مردم تونس منجر به خروج زین‌العابدین بن‌علی، رییس‌جمهوری تونس از کشورش شد و دومینوی تظاهرات در کشورهای عربی را رقم زد.پوشش اعتراضات نخستین مردم کشورهای جهان عرب که از پایتخت‌های این کشورها به هم منتقل می‌شد توسط شبکه تلویزیونی الجزیره انجام گرفت که مقر آن در قطر است. شبکه‌های اجتماعی دیگر از جمله فیس‌بوک و توییتر نیز یک اسلحه قدرتمند برای تظاهرات‌کنندگان بود و آنان را قادر ساخت تا با دور زدن اقدامات سنتی پلیس به اعتراضات خود ادامه دهند. با این همه به نظر می‌رسد هنوز شمار زیادی از رژیم‌های دیکتاتوری جهان عرب نحوه مواجهه با این پدیده‌های مدرن را نیاموخته‌اند و برای مبارزه با آن به روش‌های سنتی خود از جمله گسیل داشتن شمار زیادی از نیروهای امنیتی به خیابان‌ها برای سرکوب تظاهرات‌کنندگان خشمگین ادامه می‌دهند. دیروز در میدان تحریر شهر قاهره که در روزهای اخیر محل اصلی تظاهرات ضد‌دولتی بوده‌است، نیروهای پلیس ضد‌‌شورش که لباس‌های سیاه به تن داشتند و از زره‌پوش‌های ضد‌گلوله پیاده می‌شدند، به سرکوب و ارعاب مردم پرداختند. این در شرایطی است که به گفته تظاهرات‌کنندگان در جریان شامگاه جمعه، شماری از اعضای گروه اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین (در عربی اخوان المسلمون) که بزرگ‌ترین گروه مخالف دولت به شمار می‌رود و البته فعالیت‌های آن توسط دولت قاهره ممنوع اعلام شده‌است، دستگیر شدند.همچنین حضور پرشمار پلیس در مرکز خیابان‌های اسکندریه، شهری که در کرانه جنوب غربی دریای مدیترانه قرار دارد، بسیار محسوس بود.این در حالی است که محمد مصطفی البرادعی، مدیر‌کل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در سال ۲۰۰۵ میلادی موفق شد برنده جایزه صلح نوبل شود، روز پنج‌شنبه از وین، پایتخت اتریش - جایی که در آنجا زندگی می‌کند- به مصر بازگشت تا در تظاهرات ضد‌دولتی شرکت کند. البرادعی از سیاستمداران بسیار سر‌شناس مصری و از چهره‌های برجسته اپوزیسیون حکومت حسنی‌مبارک به شمار می‌رود.این در حالی است که به گزارش بی.بی.سی در جریان نا‌آرامی‌های دیروز مصر که «جمعه خشم» نام گرفته‌بود، دست‌کم سه نفر کشته‌شدند. پیش از این گزارش‌ها از کشته‌شدن هفت نفر حکایت داشت. منابع امنیتی در مصر هم از بازداشت حداقل ۱۰۰ نفر از معترضان خبر داده‌اند.در واکنش به این تحولات، باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده گفت که این اعتراضات نتیجه سرکوب نارضایتی‌های مردم است. واشنگتن همچنین از قاهره خواسته است تا ممنوعیت برگزاری تجمع و تظاهرات را لغو کند. پیشتر و به گزارش خبرگزاری رویترز، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در اظهار‌نظری عجیب گفته بود که حکومت مبارک پایدار و در صدد یافتن راه‌هایی برای بر‌آورده کردن نیاز‌های مردم کشورش است. کلینتون اما بعد‌ها تلاش کرد تا اظهارات پیشین خود را اصلاح کند و در سخنانی دیگر تاکید کرد که مردم مصر باید حق اعتراض داشته باشند.دولت فرانسه هم دیروز ضمن ابراز نگرانی از اوضاع مصر از دستگیری چهار روزنامه نگار فرانسوی که اوضاع این کشور را پوشش می‌دانند، خبر داد.مبارک از متحدان اصلی ایالات‌متحده در خاورمیانه به شمار می‌رود. او از ۲۲ مهر سال - ۱۳۶۰ (۱۹۸۱ میلادی) تاکنون قدرت را در مصر در اختیار دارد.در تحولی دیگر در خاورمیانه، هزاران نفر از مردم یمن دیروز به خیابان‌ها ریختند و خواستار برکناری علی عبدالله صالح، رییس‌جمهوری یمن از قدرت شدند. صالح ۳۲ سال است که قدرت را در یمن در دست دارد و حکومت او هم مانند حکومت مبارک مورد حمایت کاخ سفید است. تظاهرات‌کنندگان همچنین وعده دادند تا زمان خروج صالح از قدرت یا اعمال اصلاحات اساسی به اعتراض خود ادامه خواهند داد.از سوی دیگر در تونس، کشوری که انقلاب مردم در آن به پیروزی رسید و آتش تظاهرات در دیگر کشورهای جهان عرب را شعله‌ور کرد، مردم به یک پیروزی بزرگ دیگر دست‌یافتند و محمد غنوشی، نخست‌وزیر دولت انتقالی را ناچار کردند تا همه وزرایی که پیشتر در دوران حکومت بن‌علی در قدرت بودند را از کار برکنار کند. غنوشی که از او به عنوان دست راست رییس‌جمهوری سابق تونس نام برده می‌شد، روز پنج‌شنبه برکناری وزرای دوران حکومت بن‌علی را اعلام کرد اما گفت که خودش استعفا نمی‌دهد. با این همه او تاکید کرد که کشور را طی مدت شش ماه به سوی انتخاباتی آزاد و عادلانه هدایت خواهد کرد و سپس از قدرت کناره‌گیری می‌کند.
نیروهای امنیتی مصر دیروز با لوله‌های آب‌پاش معترضان را سرکوب کردند- عکس:AP
ارسال نظر