در گردهمایی ۵۰ رهبر آفریقایی در واشنگتن چه گذشت؟
دولت بایدن به سیاست ترامپ پایان داد
این قاره با کمبود مواد غذایی دست و پنجه نرم می‌کند که هم به‌دلیل جنگ روسیه با اوکراین و هم مشکلات زنجیره تامین ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ بدتر شده است. اما مقامات ایالات متحده می‌گویند که آنها همچنین می‌خواهند درباره موضوعات آینده‌نگر مانند سرمایه‌گذاری‌های تجاری و فناوری که می‌تواند مزایای بلندمدتی برای این قاره داشته باشد، گفت‌وگو کنند. آنتونی جی.بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در مراسم افتتاحیه اجلاس، مجمعی برای آنچه وزارت امور خارجه آن را برای «رهبران جوان آفریقایی و دیاسپورا» نامید، گفت: «طی چند روز آینده، سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را برای سهولت مشارکت دانشجویان در برنامه‌های تبادل بین کشورهایمان، افزایش فرصت‌های تجاری برای اعضای دیاسپورای آفریقایی و حمایت از کارآفرینان آفریقایی و کسب‌وکارهای کوچک اعلام خواهیم کرد.» بلینکن گفت: «هر یک از این سرمایه‌گذاری‌ها بر اساس یک هدف کلی هدایت می‌شوند: ادامه پروسه مشارکتمان تا بتوانیم به چالش‌های مشترکی که با آن روبه‌رو هستیم رسیدگی کنیم.»
روز اول چگونه گذشت؟
جلسات روز اول روی موضوعات حیاتی از جمله محیط زیست، بهداشت عمومی، حکومت دموکراتیک و امنیت متمرکز بود. جلسه حاکمیت و امنیت توسط آنتونی بلینکن برگزار شد. وزیر دفاع لوید جی.آستین سوم و سامانتا پاور، مدیر آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده هم ادامه جلسات حاکمیت و امنیت را برگزار کردند. کاترین تای، نماینده تجاری ایالات متحده، در یک کنفرانس دیگر وزیران مدعو را درباره تجارت رهبری کرد. در برنامه صبح سه‌شنبه، آستین و بلینکن درباره همکاری نظامی با رهبران جیبوتی، نیجر و سومالی گفت‌وگو کردند. آستین گفت: «ما متوجه شدیم که رهبری آفریقا برای رویارویی با چالش‌های تعیین‌کننده صلح، امنیت و حکمرانی در دوران ما کلیدی است.» جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده چهارشنبه سخنرانی کرد.
ا نتظار می‌رود پنج‌شنبه به وقت محلی نیز مجددا سخنرانی کند. همچنین او و جیل بایدن، بانوی اول، چهارشنبه شب میزبانی شام روسای هیات‌ها را بر عهده گرفتند.پس از آنکه دونالد جی.ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا تا حد زیادی رهبران این قاره را نادیده گرفت و حتی در نشستی در کاخ سفید در سال۲۰۱۸ به‌طور خاص برخی را تحقیر کرد، حالا دولت بایدن در تلاش است تا روابط با کشورهای آفریقایی را ترمیم کند. مقامات آمریکایی نگران نفوذ چین و روسیه در این قاره و همچنین بی‌ثباتی ناشی از قحطی، تغییرات آب و هوایی، بیماری‌های همه‌گیر و جنگ هستند. مقامات ایالات متحده می‌گویند که آنها همچنین می‌خواهند به کشورهای آفریقایی کمک کنند تا فرصت‌های اقتصادی برای جمعیت رو به رشد جوانان خود ایجاد کنند. در نشست روز سه‌شنبه درباره فضا، نیجریه و رواندا اولین کشورهای آفریقایی بودند که توافق‌نامه آرتمیس را امضا کردند؛ توافقی که هدف آن ایجاد دستورالعمل‌هایی برای اکتشاف فضایی است.
موکگویتسی ماسیسی، رئیس‌جمهور بوتسوانا، صبح روز سه‌شنبه در موسسه بروکینگز گفت که بسیاری از کشورهای آفریقایی نسبت به نیات ابرقدرت‌های جهانی محتاط هستند و ترس از اعمال نفوذ بر سیاست‌هایشان از طریق کشورهای بزرگ‌تر دارند. ماسیسی افزود: «جهان با آفریقا بسیار مهربان نبوده است. به نظر می‌رسد که استعمار در آفریقا شکل جدیدی پیدا کرده، بدون اینکه برچسب استعمار به خود داشته باشد. ما سعی می‌کنیم از آن فاصله بگیریم و به‌گونه‌ای درگیر امور جهانی شویم که آنها با ما کار کنند، نه اینکه از طریق ما به خواسته‌های خود برسند.» در یک استراتژی آفریقایی که در ماه اوت رونمایی شد، کاخ سفید بر نیاز به تقویت دموکراسی‌ها در سراسر این قاره و کمک به آنها برای ارائه خدمات بهتر به شهروندان خود با هدف ایجاد ثبات تاکید کرد. بلینکن در یک سخنرانی سیاسی که در آفریقای جنوبی قبل از بازدید از جمهوری دموکراتیک کنگو و رواندا ایراد کرد، بر همین موضوعات تاکید کرد.
تلاش‌های دولت بایدن برای ترویج دموکراسی شامل برنامه‌های ضد فساد و حمایت از روزنامه‌نگاری مستقل است. در این راستا دولت ایالات متحده ترتیبی داد که ۲۵خبرنگار از آفریقا در این اجلاس شرکت کنند. افزون بر این، رهبران ۴۹کشور و همچنین اتحادیه آفریقا جزو مدعوین برای این اجلاس سه‌روزه هستند. مقامات ایالات متحده از رهبران چهار کشوری که اخیرا کودتا کرده‌اند و اتحادیه آفریقا از فهرست اعضای خود آنها را بیرون گذاشته، دعوت به عمل نیاورده است. این کشورها شامل مالی، سودان، گینه و بورکینافاسو هستند. مولی فی، معاون وزیر امور خارجه برای امور آفریقا، در یک نشست خبری با خبرنگاران در ۷دسامبر گفت: «ما به کار جداگانه با این کشورهای کودتاشده برای تشویق بازگشت به یک گذار دموکراتیک، برای حرکت به مسیر دموکراتیک ادامه می‌دهیم.
بنابراین به‌دنبال موقعیت بهتری برای داشتن یک مشارکت قوی با آن کشورها هستیم.» بلینکن بعدازظهر سه‌شنبه با آبی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی و فلیکس شیسکدی، رئیس‌جمهور جمهوری دموکراتیک کنگو دیدارهای جداگانه‌ای داشت. آبی احمد برای مقامات آمریکایی شخصیت پیچیده‌ای است. او که در سال۲۰۱۹ به‌دلیل صلح با کشور همسایه اریتره پس از دهه‌ها جنگ، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد، به‌عنوان یک قهرمان بین‌المللی شناخته شد. مقامات دولت بایدن سال گذشته با هشدار شدیداللحن به نیروهای احمد که شورش قوم تیگری کشور را با بی‌رحمی سرکوب می‌کردند، خواستار برقراری صلح شد.
در این شرایط آبی احمد هفته‌ها پس از امضای آتش‌بس با رهبران شورشیان تیگری‌ها که حداقل در حال حاضر به دو سال جنگ داخلی کشور پایان داده است، برای دیدار در بالاترین سطح خود با دولت بایدن وارد شد. در نشستی با رهبر اتیوپی در روز سه‌شنبه، بلینکن به آبی احمد گفت که او در حال حرکت تاریخی به سمت صلح پایدار در کشورش است.
ایالات متحده همچنین در حال بررسی مسائل حساس با کنگو است. هنگامی که بلینکن در ماه اوت از کینشاسا، پایتخت این کشور بازدید کرد، به تشیسکدی و دیگر مقامات درباره درگیری‌های داخلی در شرق که کشورهای همسایه را درگیر می‌کند و درباره برنامه‌ای که این کشور برای حراج بخش‌های وسیع جنگل‌های بارانی، برای استخراج گاز و نفت به حراج گذاشته است، ابراز نگرانی کرد. دو کشور توافق کردند که یک گروه کاری برای ارزیابی این طرح و اثرات زیست محیطی تشکیل دهند.
برای سیاست تغییر آب و هوای بایدن، کنگو از جنبه دیگری نیز مهم است: این کشور منبع اصلی کُبالت در جهان است که ماده مهمی برای باتری‌های خودروهای الکتریکی است. اما مقامات ایالات متحده نگران شیوه‌های استخراج معدن در آنجا و همچنین حضور رو به رشد شرکت‌های چینی در این صنعت هستند. بعدازظهر سه‌شنبه، بلینکن ریاست امضای توافق‌نامه‌ای را با مقامات کنگو و زامبیا برعهده داشت که طی آن ایالات متحده متعهد شد یک «شورای باتری خودروهای الکتریکی» با این دو کشور تشکیل دهد تا سازوکارهای سرمایه‌گذاری و زنجیره‌های تامین را ارزیابی کند.
کریستف لوتوندولا، وزیر امور خارجه کنگو گفت که کشورش تلاش می‌کند تا با منابع طبیعی و مواد معدنی استراتژیک خود در مدیریت جمعی سرنوشت و آینده جهان در عصر کنونی و با تغییرات اقلیمی کمک کند. مقامات آمریکایی مراقب بوده‌اند که اجلاس این هفته یا استراتژی بایدن در آفریقا درباره رقابت با چین باشد که سال‌هاست تجارت را در این قاره گسترش داده است. مقامات ایالات متحده می‌گویند که آنها می‌خواهند با کشورهای آفریقایی با شرایط خودشان درگیر شوند. در واقع، بحث در واشنگتن درباره آفریقا اغلب حول محور چین می‌چرخد. روز دوشنبه، «کین گانگ» سفیر چین در واشنگتن، در گفت‌وگویی که به میزبانی رسانه سِمافور برگزار شد، گفت که پکن بدون توجه به نگرانی‌های واشنگتن، برای منافع خود در آفریقا ارزش فراوانی قائل است. وی گفت: «ما به دیدگاه هیچ کشور دیگری درباره نقش چین در آفریقا علاقه نداریم.» او افزود: «ما معتقدیم که آفریقا باید محلی برای همکاری‌های بین‌المللی باشد، نه برای رقابت قدرت‌های بزرگ برای دستاوردهای ژئوپلیتیک.»
