احتمال انصراف ایران از شکایت اس-300

دنیای اقتصاد- سفر معاون وزیر امور خارجه به روسیه برای بحث درباره سوریه،این فرصت را هم به طرفین داده است تا درباره سامانه موشکی اس-۳۰۰ مذاکره کنند. سامانه‌ای که عدم تحویل به موقع آن به ایران باعث شکایت ایران از روسیه شده و حالا مقام‌های روس در تلاش هستند تا به نوعی ایران را برای صرف نظر کردن از شکایتش قانع کنند. ایران اگرچه تاکید کرده بود که از شکایت خود صرف‌نظر نخواهد کرد اما حسین امیر عبداللهیان که به روسیه سفر کرده اعلام کرده است که «در صورت حل و فصل مطلوب موضوع اس-۳۰۰ بین دو کشور و تامین نظر ایران، امکان دارد جمهوری اسلامی از شکایتش در این باره صرف‌نظر کند.» این اظهار نظر معاون وزیر خارجه پس از آن بیان شده است که روسیه به تازگی اعلام کرده می‌خواهد سامانه ضد هوایی «تور» را به جای موشک‌های اس -۳۰۰ به ایران تحویل دهد، هرچند سفیر ایران در روسیه تاکید کرده بود که ایران این پیشنهاد را نمی‌پذیرد؛ چرا که این سیستم قابلیت ادغام در سامانه دفاعی ایران را ندارد. موضوع عدم تحویل سامانه موشک اس -۳۰۰ روسیه به ایران و شکایت ایران از شرکت روسی در مقاطعی باعث تهدید ایران از سوی مقامات روس شده است و به تازگی هم رایزنی‌های زیادی صورت گرفته تا بتوان ایران را از شکایتش منصرف کرد. موضوع اس- ۳۰۰ اما مساله تازه‌ای نیست. ایران در آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی قراردادی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار برای دریافت ۶۵ سامانه اس-۳۰۰ با روسیه امضا کرد. ایران ۱۶۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار به عنوان پیش پرداخت این قرارداد به روسیه پرداخت کرد. با این حال روس‌ها تا سال ۲۰۱۰ تحویل این سامانه را به عقب انداختند تا اینکه قطعنامه ۱۹۲۹ به تصویب رسید و دیمیتری مدودف، رییس‌جمهور وقت روسیه حکمی را امضا کرد که مدعی شد در راستای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل باید به این قرارداد خاتمه داده شود. به موجب بخشی از این قطعنامه، فروش هرگونه موشک و جنگ‌افزارهای دیگری چون تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه‌ای کالیبر بالا، کشتی‌ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده است. اگرچه ایران بر این باور است که سامانه موشکی اس- ۳۰۰ کاملا حالت تدافعی داشته و بر همین اساس هم در زمره سامانه‌های تهاجمی مورد اشاره در قطعنامه ۱۹۲۹ قرار نمی‌گیرد. موضوع عدم تحویل سامانه موشک اس -۳۰۰ به ایران باعث شد تا سفیر ایران در مسکو اعلام کند که ایران از روسیه به دلیل عمل نکردن به تعهداتش در قرارداد فروش اس-۳۰۰ از دولت این کشور شکایت کرده است. در واکنش، محمودرضا سجادی سفیر ایران در مسکو هم اعلام کرد که دلیل شکایت ایران از روسیه بر اساس فحوای قرار بین دو دولت بوده است و قرار بوده است تا اگر هر یک از دو طرف به تعهداتشان عمل نکنند، دیگری علیه او شکایت کند. بر همین اساس هم وزارت دفاع و سازمان صنایع هوافضای ایران که شرکتی دولتی است، دادخواستی چهار میلیارد دلاری را علیه شرکت روس آبارون اکسپورت روسیه در دادگاه داوری بین‌المللی ژنو در تاریخ ۱۳ آوریل ۲۰۱۱ ارائه کرد. سیدمحمدرضا سجادی همچنین درباره میزان خسارت یعنی حدود ۴ میلیارد دلار هم اعلام کرده بود که دادگاه ژنو بدون هدایت ایران و برخلاف تمایل این کشور، خود سه میلیارد دلار دیگر خسارت برای طرف روسی به‌عنوان تنبیه در نظر گرفته است. روسیه اگرچه در ابتدا تصور می‌کرد برنده این دادگاه خواهد بود تلاشی برای حل موضوع نکرد، اما پس از آن با خبردار شدن از احتمال رای دادگاه به نفع ایران، تهران را تهدید کرد که در صورت اصرار ایران بر شکایت، مسکو حمایت از برنامه هسته‌ای کشورمان را خاتمه خواهد داد. این در حالی بود که مسکو تاکنون به قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران و البته آژانس رای مثبت داده است. اگرچه پس از آن موضوع گاه و بیگاه از رسانه‌ها دنبال می‌شد، اما اخیرا داستان اس- ۳۰۰ بار دیگر وارد فضای رسانه‌ای به شکل دیگری شده است، به طوری که روس ها از چندی پیش دوباره تلاش کردند در رسانه ها از احتمال انصراف ایران از شکایت خود خبر دهند و در همین راستا هم سجادی سفیر ایران گفت که روسیه پیشنهاد ارائه سامانه ضدهوایی تور را به جای اس -۳۰۰ به ایران داده است. او اما تاکید کرد که ایران یک سامانه دفاع ملی را تولید کرده است و سامانه ضد هوایی تور که از طرف روسیه پیشنهاد شده است، قابلیت انجام عملکردهای اس- ۳۰۰ را ندارد. تور یک سامانه موشکی زمین به هوا با برد کوتاه و مناسب در تمام شرایط هوایی است که می‌تواند به شیوه‌ای موثر موشک‌های کروز و هواپیماها و پهپادها و اهداف بالستیک دشمن را رهگیری کند. امیر عبداللهیان اما در سفر خود به روسیه از احتمال انصراف خبر داده و گفته ممکن است ایران در صورت تامین منافع خود دادخواستش درباره سیستم‌های موشکی پدافند هوایی «اس -۳۰۰» را پس بگیرد. به گزارش «ایسنا»، معاون وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به نووستی درباره اینکه آیا ایران بر پرداخت غرامت تحویل ندادن سیستم های «اس- ۳۰۰ از سوی روسیه به ایران پافشاری خواهد کرد، گفت: همکاری‌های مسکو و تهران فقط محدود به موضوع اس- ۳۰۰ نیست و دو کشور دارای روابط استراتژیک در حوزه‌های گوناگون هستند. وی ادامه داد: چنانکه این موضوع به نحو مطلوب بین دو کشور حل و فصل شود و نظر جمهوری اسلامی ایران به نحو مناسبی تامین شود، طبعا ایران از این موضوع صرف‌نظر خواهد کرد. سرگئی چمیزوف، رییس شرکت دولتی «روستخ»، موسسه دولتی طراحی، تولید و صادرات فن‌آوری‌های پیشرفته غیرنظامی و نظامی روسیه چندی پیش اظهار کرد که امکان برنده شدن روسیه در دادگاه رسیدگی به شکایت ایران در این خصوص اندک است. بنا بر گزارش نووستی، تهران مذاکرات در خصوص تحویل سیستم‌های «تور» به جای سیستم‌های موشکی پدافند هوایی «اس- ۳۰۰» را کمتر از سه ماه قبل آغاز کرد، اما بحث ها فعلا ادامه دارد. امیرعبداللهیان در پاسخ به نووستی در پاسخ به پرسشی در خصوص این موضوع گفت: همکاری دفاعی به نحو خوبی جریان دارد. وی افزود: من از جزئیات این موضوع اطلاعات خیلی دقیق و ریزی ندارم ولی می‌توانم بگویم که در چارچوب رایزنی‌های دو کشور در مورد همکاری‌های دفاعی ما کمتر از سه ماه پیش در خصوص سیستم جایگزین سیستم اس- ۳۰۰ گفت‌وگوهایی را باهم داشتیم. این دیپلمات ایرانی متذکر شد بحث‌های دو کشور در این زمینه ادامه دارد.