صاحبنظران در گفت‌وگو با دنیای‌اقتصاد:
بنزین یارانه‌ای خودروهای لوکس قطع شود
دنیای‌اقتصاد- طبق محاسبات دستگاه‌های دولتی، هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با قیمت ۱۰۰ تومان، مشتمل بر یارانه‌ای بین ۴۰۰ تا ۵۰۰تومان است و به همین دلیل هر خودروی سواری مورد استفاده شخصی، براساس ۳ لیتر در روز، حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان یارانه از دولت تحویل می‌گیرد که ماهانه حداقل بالغ‌بر ۳۶هزار تومان تا ۴۵هزار تومان خواهد شد. این حجم یارانه ماهانه، از مستمری بسیاری از آسیب‌دیدگان اجتماعی که دولت موظف به حمایت از آنها است، بیشتر است. سوالی که همیشه وجود داشته است، این است که آیا خودروهای لوکس و نیمه‌لوکس هم باید از این یارانه برخوردار باشند یا نه. تا پیش از سهمیه‌بندی بنزین، امکان هدفمند کردن پرداخت یارانه در جهت حذف یارانه خودروهای لوکس وجود نداشت. ولی الان با آغاز سهمیه‌بندی به ویژه در قالب اطلاعات وسیع کارت هوشمند چنین امکانی ایجاد شده است. پس آیا باید باز هم پرداخت یارانه به‌صورت مساوی اعمال شود؟ صاحبنظران پاسخ مثبتی به این سوال نمی‌دهند. عکس: دنیای اقتصاد - احمد نادری
صاحبنظران اقتصادی و نمایندگان مجلس خواستار شدند؛
حذف سهمیه بنزین خودروهای لوکس
دنیای اقتصاد - صاحبنظران اقتصادی و نمایندگان مجلس پرسش دنیای اقتصاد درباره سهمیه‌بندی هدفمند و ضرورت محدود کردن خودروهای لوکس وارداتی در استفاده از سهمیه‌بندی بنزین پاسخ دادند. آنها هر یک به تعبیری ضمن مخالفت با تخصیص سهمیه بنزین به دارندگان این خودروها، راه‌حل نهایی را در ارائه بنزین به قیمت آزاد به خودروهای یادشده ارزیابی کردند.
دکتر موسی غنی‌نژاد نیز در خصوص حذف سهمیه خودروهای لوکس گفت: اگر سهمیه‌بندی مقدمه‌ای باشد برای اینکه بنزین به قیمت واقعی نزدیک شود. گامی به سمت هدفمند کردن یارانه‌ها به شمار می‌آید، اما سهمیه‌بندی به خودی خود، یارانه‌ها را هدفمند نمی‌کند.
موسی غنی‌نژاد، منظور از هدفمند کردن یارانه‌ها، واقعی شدن قیمت‌ها است در حالی که هم‌اکنون به بنزین سهمیه‌بندی، یارانه‌ای حدود ۴۰۰ تومان تعلق می‌گیرد.
وی افزود: هر گاه یک محصول به قیمت‌های مختلف عرضه شود، باعث تشکیل بازارهای موازی، رانت، ائتلاف منابع و فساد خواهد شد و این به معنای نرسیدن کمک‌های دولت به گروه‌های هدف است.
غنی‌نژاد تصریح کرد: بهترین شکل برای هدفمند کردن یارانه‌ها، پرداخت نقدی یارانه‌ها به مردم است.
وی با اشاره به اینکه سهمیه‌بندی بنزین به دلیل کاهش در مصرف این محصول، باعث محدود شدن تخصیص یارانه‌ها می‌شود، گفت: سهمیه‌بندی به هیچ وجه باعث هدفمند کردن یارانه‌های سوخت نشده است.
غنی‌نژاد در خصوص تخصیص نیافتن سهمیه به خودروهای لوکس و گرانقیمت خارجی و نیمه‌لوکس تولید داخل گفت: از آنجا که دارندگان این خودروها، نیاز به یارانه ندارند، دولت می‌تواند کارت هوشمند این خودروهای گرانقیمت وارداتی را با قیمت واقعی شارژ کند.
این در حالی است که عضو هیات‌رییسه مجلس سهمیه‌بندی بنزین را گام موثری در راه هدفمند کردن یارانه‌ها دانست.
حمیدرضا حاجی‌بابایی افزود: هدفمند کردن کامل یارانه‌ها نیازمند انجام اقدامات فراوان و متعددی است. وی گفت: تا زمانی که درآمد‌ها افزایش نیابد و آگاهی لازم میان مردم درباره هدفمند کردن یارانه‌ها به وجود نیامده باشد، نمی‌توانیم سوخت را به قیمت‌های واقعی به مردم ارائه کرد.
حاجی‌بابایی با بیان اینکه سهمیه‌بندی در حال حاضر راه میانه‌ای به شمار می‌آید، تصریح کرد: تا زمانی که قیمت واقعی مشخص شود، این راه میانه، یارانه‌ها را به اندازه نیاز مصرفی سوق خواهد داد. وی گفت: سهمیه‌بندی علاوه بر کاهش مصرف باعث جلوگیری از قاچاق سوخت شده و نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش تخصیص یارانه انرژی داشته است.
وی با تاکید بر اینکه نسخه درست آن است که بنزین به قیمت واقعی عرضه شود، گفت: تا آن زمان باید یارانه‌ها را به شکلی ساماندهی کنیم که امکان اجرای برنامه‌ها با توجه به شرایط جامعه وجود داشته باشد.
وی یادآور شد: سهمیه‌بندی در نهایت منجر به عرضه بنزین غیریارانه‌ای و آزادسازی قیمت آن خواهد شد، اما اینکه تا آن زمان چقدر طول خواهد کشید، اکنون نمی‌توان اظهارنظر کرد.
وی در خصوص سهمیه نداشتن خودروهای لوکس وارداتی و نیمه لوکس داخلی گفت: سهمیه‌بندی بنزین برای مطلوب کردن سوخت انجام می‌شود، اما با توجه به اینکه قرار است در آینده نزدیک بنزین به قیمت آزاد عرضه خواهد شد، عرضه بنزین به خودروهای گرانقیمت باید به قیمت آزاد صورت پذیرد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز در این باره گفت: سهمیه‌بندی بنزین یک گام به جلو برای هدفمند کردن یارانه‌ها به شمار می‌آید. بدین شکل که دولت از طریق خرج کردن یارانه‌هایی که اکنون پرداخت نخواهد کرد، به دهک‌های پایین جامعه خدمت‌رسانی می‌کند. مرتضی تمدن با بیان اینکه دولت می‌تواند یارانه‌های صرفه‌جویی شده را صرف ساخت بزرگراه، مترو، تکمیل ناوگان عمومی، بیمه رانندگان کند، گفت: ارائه این خدمات نیازمند برنامه‌ریزی جامع است که دولت باید این کار را از طریق اجرای تبصره ۱۳ قانون بودجه انجام دهد. تا از این طریق صرفه‌جویی حاصل از سهمیه‌بندی بنزین به توزیع عادلانه یارانه منجر شود. وی در خصوص نحوه اختصاص بنزین به خودروهای لوکس وارداتی گفت: دارندگان این خودروها باید نیازشان را به دولت اعلام کنند تا برای آنها بنزین با قیمت آزاد در نظر گرفته شود. وی با بیان اینکه دولت در تلاش است تا دو ماه آینده برای کسانی که مصرفشان بیش از مقدار بنزین سهمیه‌بندی است بنزین با قیمت آزاد عرضه کند گفت: این اتفاق حداکثر تا پایان تابستان خواهد افتاد.
یک عضو کمیسیون انرژی نیز با اشاره به اینکه خودروهای لوکس و پر‌مصرف در تمام دنیا عوارض بیشتری پرداخت می‌کنند، گفت: دولت در نظر دارد با عرضه بنزین آزاد هدفمند به نیاز دارندگان خودروهای لوکس و پر‌مصرف نیز پاسخ دهد. نجابت گفت: از آنجا که اولویت اول برای سهمیه‌بندی کاهش مصرف است بنابراین دولت تلاش می‌کند تا بنزین با قیمت آزاد را نیز به صورت هدفمند عرضه کند تا کاهش مصرف به‌عنوان حدفاصلی، محقق شود. وی با بیان اینکه درباره یارانه انرژی همواره سه اصل جدی مورد نظر قرار می‌گیرد. گفت: اصل اول بحث مصرف و فرهنگ مصرف انرژی است که هم‌اکنون در کشور ما اسراف زیادی در این خصوص صورت می‌گیرد. اصل دوم یارانه اختصاص یافته انرژی است که هم‌اکنون اعتبارات زیادی به این امر اختصاص می‌یابد در حالی که یارانه اقشار کم‌درآمد به گروه‌های هدف نمی‌رسد. اصل سوم نیز کاهش واردات است که اگرچه باید در‌خصوص بنزین و سایر حامل‌های انرژی تولید داخل نیز مدیریت یارانه صورت گیرد اما، ابتدا باید واردات سوخت کاهش یابد.
وی با اشاره با اینکه سهمیه‌بندی بنزین براساس اولویت کاهش مصرف صورت گرفت، افزود: فرآیند هدفمند کردن یارانه‌ها باید از طریق سیاست‌گذاری‌های قیمتی انجام شود مجلس و کمیسیون‌های مختلف در نهایت به این مساله رای دادند که قبل از آزادسازی قیمت کنترل و کاهش مصرف برنامه‌ریزی شود.
دکتر جمشید پژویان با نادرست دانستن پرداخت یارانه به بنزین گفت: بزرگ‌ترین مزیت سهمیه‌بندی این است که با این شیوه به تدریج یارانه بنزین کم و در نهایت حذف شود.
وی افزود: در شیوه فعلی یارانه تنها به شکلی مساوی توزیع می‌شود، هرچند که همه افراد جامعه خودرو ندارند، در حالی که بنزین سرمایه ملی و متعلق به همه جامعه است و اختصاص نیافتن یارانه بنزین به کسانی که خودرو ندارند، بی‌عدالتی به شمار می‌آید.
وی اضافه کرد: دهک‌های پایین جامعه نه تنها خودرو ندارند، بلکه دوچرخه هم ندارند. واقعیت مسلم اینکه بخش عمده‌ای از افراد طبقات متوسط جامعه نیز از خودرو تنها به عنوان ابزار کار استفاده می‌کنند و در مقایسه با دهک‌های پردرآمد نمی‌توان در مورد آنها از پرداخت یارانه سخن گفت، بنابراین اکثریت جامعه سهمی از این یارانه نمی‌برند.
وی راهکار مناسب در این زمینه را گران شدن بنزین دانست و گفت: دولت باید به تدریج قیمت را افزایش دهد تا بنزین به هزینه فرصت واقعی خود که همان هزینه اولیه وارد کردن بنزین است، نزدیک شود.
سعید لیلاز کارشناس مسائل اقتصادی نیز با اشاره به ضرورت اجرای ساز و کارهای محدودیتی برای صرفه‌جویی در مصرف بنزین در دولت‌های گذشته گفت: در دوران آقای خاتمی هم می‌شد طرح سهمیه‌بندی را اجرا کرد، اما نشد. در هر صورت طرح سهمیه‌بندی بنزین گام مهمی است که دولت فعلی برداشته است. درواقع هدف سهمیه‌بندی بنزین نوعی هدفمند کردن پرداخت یارانه است، هر چند با توجه به اینکه اقشار دارای درآمد پایین جامعه، از خودرو استفاده نمی‌کنند، این هدفمندی به سود آنها تمام نمی‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در صورتی که دولت همزمان با سهمیه‌بندی قیمت بنزین را اصلاح کند و جز موارد ضروری قیمت آن را افزایش دهد، روند هدفمند کردن یارانه سرعت بیشتری به خود می‌گیرد، چرا که نشانه‌هایی مبنی بر تمایل به برگشت اوضاع به قبل از سهمیه‌بندی دیده می‌شود این این میل وجود دارد که همه چیز به حالت اول برگردد که در این صورت طرح کارآیی خود را از دست می‌دهد. لیلاز افزود: تجربه گذشته نشان داد بهترین راه برای کاهش مصرف در هر کالایی از جمله بنزین، افزایش قیمت به همراه سازوکارهای پشتیبانی همچون گسترش حمل‌ونقل عمومی است و هر راه‌حل دیگری غیر از این مقطعی است و فایده بلندمدت ندارد.
وی در مورد توهم رابطه افزایش قیمت و نرخ تورم گفت: شاید فرض می‌شود تورم تابعی است از بالا رفتن قیمت ولی حالا ثابت شده که قیمت و تورم از جهات مختلف با هم در ارتباط‌اند، حالا که سهمیه‌بندی انجام شده باز هم تورم داریم و جالب این که با ثبات قیمت‌ها باز هم تورم داشتیم و این مقوله اثر خود را بر حمل‌ونقل عمومی نیز گذاشته است و نتیجه می‌گیریم که این طرح هیچ ربطی به افزایش قیمت‌ها ندارد.
وی در مورد مصارف عمومی افزود: دهک‌های پایین جامعه خودروی شخصی ندارند و اگر داشته باشند شامل مسافربرها و وانت‌های باری است که قرار است از ظرفیت بیشتر بنزین استفاده کنند. وی گفت: ۳۵ تا ۴۰درصد جامعه ایران‌خودرو دارند که بیشتر آنها مربوط به دهک‌های پایین هستند بنابراین تصور می‌کنم در این حوزه خاص تمام دارندگان خودروی شخصی باید بنزین کمتری داشته باشند و مازاد آن به کسانی که مسافرکش یا خودروهای باری دارند و به شکلی ارزان‌تر و با حجم بیشتری داده شود. لیلاز در خصوص کاهش سهمیه بنزین خودروهای لوکس وارداتی نیز گفت: تخصیص سهمیه به تمامی خودرو خلاف اهداف کلان همچون هدفمند کردن یارانه‌ها است. از این رو تعیین سهمیه به صاحبان خودروهای گرانقیمت کمکی به تحقق اهداف موردنظر نخواهد کرد.
ارسال نظر