هجوم بهاره ‌ریزگردهای عربی به ایران

آسمان تهران، بعد‌از‌ظهر دیروز/ عکس: آکو سالمی

دنیای اقتصاد- باز هم ریزگردهای عربی آمدند و باز هم هوای تعداد قابل توجهی از شهرهای کشور را آلوده کردند و البته باز هم برخی از ادارات و مدارس و فرودگاه‌ها را به تعطیلی کشاندند. این بار هم مثل همیشه مناطق غربی کشور اولین مقصد ریزگردهای کشورهای عربی همسایه بودند و بر همین اساس هم علاوه بر پایتخت، استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه و زنجان گرفتار پدیده آلودگی ناشی از وزش ریزگرد‌ها شدند. در پایتخت اما کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوا تشکیل شد و بنا بود به گفته معاون استاندار، احتمال تعطیلی بخشی از مدارس و فعالیت‌های عمرانی و صنعتی در تهران مورد بررسی قرار بگیرد، اما خروجی آن منجر به تعطیلی نشد. این در حالی بود که در این جلسه اعلام شد که هوای تهران در روز چهارشنبه (امروز) به حالت اضطرار می‌رسد. با این حال تنها قرار شد تا بیمارستان‌های تهران در حالت آماده‌باش قرار بگیرند و پلیس با خودروهای دودزا برخورد کند.

پدیده گرد و غبار عربی در فصل بهار و تابستان چند سالی است که برای ایران و به ویژه استان‌های نیمه غربی و جنوب غربی به وجود می‌آید اما ظرف یکی دو سال گذشته بر دامنه آن افزوده شده و به مناطق شمال غربی و مرکزی کشور هم رسیده است. روز گذشته اما وضعیت به قدری شدید شد که هم هوای تهران را به مرز هشدار رساند و هم باعث تعطیلی مدارس و فرودگاه‌های استان کردستان و تعطیلی ادارات در استان کرمانشاه شد. همه ساله در اواخر فصل بهار و به ویژه تابستان صحاری کشورهای عربی همسایه از جمله عراق، عربستان و سوریه به کانون پخش ریزگردها بدل می شوند و چنانچه مالچ پاشی نشوند، مانند چند سال گذشته آسمان کشورهای همسایه به ویژه ایران را تحت تاثیر خود قرار می‌دهند.

رییس سازمان محیط زیست اخیرا در توضیحاتی درباره ریزگردها و توافقات ایران و عراق در این باره گفته بود که «ابزارهای مالچ نفتی و مالچ بیولوژیک را تهیه کردیم اما برای اجرای این پروژه با دو مشکل در کشور عراق مواجه‌ایم که مشکل اول این است که بعضی از این مناطق امنیت کافی ندارند و نیروهای بعثی در این مناطق ایجاد ناامنی می‌کنند.» محمدی‌زاده از دیگر مشکلات اجرای این پروژه را عدم پرداخت سالانه مبلغی در حدود ۲۵۰ میلیون دلار از سوی کشور عراق دانسته وگفته بود که «برای اینکه حدودا هرسال ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی را مالچ‌پاشی کنیم، نیازمند چنین مبلغی هستیم که متاسفانه مقامات عراقی تاکنون چنین پولی را پرداخت نکرده‌اند.»

البته چندین سال است که موضوع مذاکرات ایران و عراق از سوی مقامات ایرانی طرح می‌شود اما نتیجه آن چیزی را عاید آب و هوای کشور نکرده و دوباره فصل گرد و غبار عربی از راه رسیده است و تهران را هم در نوردیده.

امسال البته همزمان با تشدید گرد و غبار دربیشتر استان‌های کشور و تاکید بر عدم همکاری مالی کشورهای همسایه برای بیابان زدایی، هیات دولت آیین‌نامه هماهنگی و آمادگی برای مقابله با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار (ریزگرد) در کشور را اصلاح کرد.بر این اساس، دستگاه‌های اجرایی عضو کارگروه دولت در این زمینه، می‌توانند بخشی از هزینه‌های اجرای طرح‌های مشترک مقابله با پدیده گرد و غبار در کشورهای منطقه را پس از تصویب کارگروه با رعایت قوانین و مقررات مربوط از محل اعتبارات مصوب ملی و استانی خود تامین کنند. همچنین وزارت امور خارجه مکلف است،‌ تمهیدات لازم برای جلب و استفاده از تجربیات علمی، فنی و اعتبارات سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تحقق اهداف این آیین‌نامه را انجام دهد.

براساس این مصوبه، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است گزارش اجرای این آیین‌نامه را هر شش ماه یکبار به دفتر هیات دولت ارائه کند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که در کنار عدم همراهی کشورهای عربی برای از بین بردن کانون‌های تولید گرد و غبار، ایران مجبور است تا از منابع استانی استان‌های درگیر، برای کاهش اثرات گرد و غبار یا اجرای طرح‌ها در کشورهای همسایه استفاده کند و منتظر اقدامات کشورهای عربی نماند.

تشکیل کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران

اما در پی افزایش شدید غلظت آلاینده ذرات معلق درتهران کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران تشکیل شد. یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این خصوص به ایسنا، گفت: آخرین اندازه‌گیری‌های انجام شده نشان می‌دهد غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون هم‌اکنون با ۱۵۰ PSI و غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون با ۱۱۵ PSI در شرایط هشدار قرار گرفته است.وی افزود: گزارش هواشناسی حاکی از ادامه پایداری آلودگی هوا در پایتخت تا پایان هفته است.

تعطیلی در ایلام، کردستان و کرمانشاه

مدیر کل حفاظت محیط زیست لرستان نیز از آلودگی ۱۸ برابری حد مجاز هوا در این استان خبر داد و به ایسنا گفت که روز گذشته آلودگی استان ۱۸ برابر حد مجاز یعنی حدود ۲۷۰۰ میکروگرم بوده است. مدیرکل اداره حفاظت از محیط زیست آذربایجان شرقی هم به ایرنا گفت که ذرات گرد و غبار در تبریز به سه برابر حد مجاز رسیده و موجب آلودگی و ناسالم شدن هوای این شهر شد.

بیوک رییسی با اشاره به اینکه منشا این ذرات معلق هوا فرا منطقه‌ای است، اضافه کرد: این وضعیت تا امروز (چهارشنبه) ادامه می‌یابد.

همچنین حجم ریزگردها روز گذشته در کردستان به اوج خود رسید و به همین دلیل پروازهای صبح دیروز فرودگاه سنندج را لغو کرد. آلودگی شدید هوا در استان کردستان از بعدازظهر یکشنبه در سراسر این استان آغاز شد و با گذشت زمان بر شدت آن افزوده شده به نحوی که روز گذشته میزان دید در سنندج به کمترین میزان ممکن کاهش پیدا کرد. در کنار لغو پروازها، تمام مدارس شهری و روستایی استان کردستان نیز به دلیل شدت آلودگی در نوبت صبح تعطیل اعلام شد. همچنین به دلیل شدت آلودگی و لغو شدن پروازهای فرودگاه سنندج سفر مشاور رسانه‌ای رییس‌جمهور که قرار بود در ششمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌های غرب کشور شرکت کند نیز لغو شد و جوانفکر به سنندج نرفت. علاوه بر این به گزارش ایلنا، از صبح دیروز هوای شهر کرمانشاه به شدت آلوده شد و وجود گرد وغبار بر فعالیت روزانه بسیاری از ادارات دولتی و مدارس تاثیر منفی گذاشت به گونه‌ای که مدارس شهر کرمانشاه به دستور مدیران استانی تعطیل شد.

گرد و غبار تا آخر هفته ادامه دارد

مدیرکل پیش‌بینی وهشدار سریع سازمان هواشناسی کشور با اشاره به بروز گرد و غبار در این چند روز گفت : اعلام بروز پدیده گردوغبار که به طور عمده ناشی از وضعیت آب وهوایی کشورهای همسایه به ویژه عراق و عربستان و کویت است، برعهده این سازمان قرار دارد، اما نحوه مقابله با آن وظیفه دیگر دستگاه‌ها است.

عبدالرضا امیدوار شهری در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: موج جدید گردوخاک که روی کشور عراق شکل گرفته، دیروز استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان را تحت تاثیر خود قرار داد.

وی افزود: استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان، همدان، لرستان، بوشهر و مناطق غربی زاگرس مرکزی نیز با این پدیده مواجه می‌شوند که موجب کاهش دید افقی خواهد شد. امیدوار شهری خاطرنشان کرد: شرایط مذکور با غلظت کمتری در روز چهارشنبه ادامه‌ می‌یابد و استان‌های قزوین، البرز، تهران، مرکزی، قم و همدان تحت تاثیر آن قرار خواهند گرفت.